عملکرد تئوری " set point " در بدن

set point یک محدوده وزنی برای هر فرد است که سیستم بدنی به طور اتوماتیک می خواهد به آن محدوده برسد و سعی می کند آن را حفظ کند.
هر فردی یک set point مخصوص به خود را دارد. همانطوری که شما نمی توانید نوع رنگ چشم و موهای خود را تعیین کنید ، در نوع set point بدن خود نیز نمی توانید دخالتی کنید. بدن شما بطور طبیعی و ژنتیکی می خواهد به محدوده ی وزنی مشخصی برسد که همان set point است.
این مقدار برای افراد مختلف ، متفاوت است. به همین دلیل درست نیست که میزان وزن خود را براساس مقادیر ثابتی که در کتب پزشکی وجود دارد ، تطبیق دهید.
به عنوان مثال ممکن است خانمی با قد ۱۶۰ سانتیمتر و هیکلی متوسط دارای محدوده وزنی ۵۰ تا ۶۰ کیلو باشد و خانمی دیگر با همین قد و هیکل ، set point بدنش برابر ۵۵ تا ۶۵ کیلو باشد.
همانطور که می دانید وزن فردی که رژیم لاغری می گیرد تا یک میزانی کاهش می یابد و بعد از آن ثابت می ماند. در هفته های نخست رژیم غذایی ، وزن فرد کم می شود. ولی اگر مواظب نباشد، سریع به میزان اولیه خود بر می گردد.
بیشتر افراد بعد از مدتی رژیم گرفتن ، از ادامه دادن آن ناامید می شوند ، زیرا با وجود کم خوری دیگر وزنشان کاهش نمی یابد یا حتی بر می گردد. این موضوع نشان می دهد که بدن شما سعی دارد به محدوده وزنی طبیعی خود که بطور اتوماتیک در سیستم بدنی هر فرد وجود دارد، برگردد.بهترین روش برای تعیین set point این است که به میزان متعادل و کافی غذا بخورید ( یعنی کم خوری یا پرخوری نکنید ) و به طور منظم و پیوسته ورزش کنید. وقتی که وزن شما کمتر از حد set point شما می شود، متابولیسم بدن بطور اتوماتیک کاهش می یابد و بدنتان انرژی کمتری مصرف می کند، زیرا احساس می کند که سلول ها در حالت نیمه گرسنگی قرار دارند و سعی می کند از همان انرژی ( غذای ) کمی که دریافت می کند، حداکثر استفاده را ببرد. بنابراین در این گونه مواقع ممکن است بیشتر بخوابید ( برای کاهش مصرف انرژی ) و دمای بدن شما کاهش یابد. به همین دلیل افرادی که دچار آنورکسیا ( بی اشتهایی عصبی ) هستند، اغلب دارای بدنی سرد هستند. همچنین خانم هایی که برای مدت طولانی رژیم لاغری می گیرند، دچار قطع یا اختلال در عادت ماهیانه می شوند. همانطوری که اگر وزنتان کمتر از set point شود ، متابولیسم بدن کاهش می یابد، به همان صورت اگر وزنتان بیشتر از حد set point شود، بدن سعی می کند با افزایش متابولیسم و دمای بدن و مصرف بیشتر کالری، وزنتان را تا حد طبیعی کاهش دهد.
آزمایش خاصی برای تعیین set point طبیعی هر فرد وجود ندارد. بهترین روش برای تعیین set point این است که به میزان متعادل و کافی غذا بخورید ( یعنی کم خوری یا پرخوری نکنید ) و به طور منظم و پیوسته ورزش کنید. بعد ببینید دارای چه وزن یا محدوده وزنی هستید که این مقدار، همان set point بدن شماست ، زیرا هم به میزان کافی فعالیت بدنی دارید و هم به میزان کافی و متعادل غذا می خورید.
مثلاً اگر وزن یک خانم ۲۷ ساله با قد ۱۵۵ سانتیمتر و هیکل متوسط ، که به مقدار کافی غذا می خورد و پیاده روی هم می کند ، بین ۵۸ تا ۶۰ کیلو متغیر باشد ، این همان set point بدن اوست.
اگر شما چند سال رژیم بگیرید ، بعد از این مدت برای عملکرد صحیح و مناسب بدن ، متابولیسم بدنتان افزایش می یابد و بیشتر از دوران رژیم غذا خواهید خورد و وزن شما به همان مقداری برمی گردد که در آن وزن، احساس سلامتی بدنی کنید ، یعنی در حقیقت وزن ایده آل برای هر فرد، وزنی است که در آن احساس سلامتی بیشتری کند .
به طور خلاصه می توان گفت :
اگر بدانید که بدن شما بطور خودکار و طبیعی می خواهد در یک محدوده وزنی مشخص باقی بماند ، دیگر سراغ رژیم لاغری نخواهید رفت ، البته در صورتی که پرخوری نکنید و به طور متعادل غذا بخورید و به میزان کافی هم ورزش کنید .
هر چقدر سعی کنید وزنتان کمتر از محدوده طبیعی set point شما شود، بدنتان نیز برای رسیدن به همان مقدار طبیعی ، بیشتر با کاهش وزن شما مقابله خواهد کرد.
وزن ایده آل برای هر فرد، وزنی است که در آن احساس سلامتی بیشتری کند ؛ یعنی وزن ایده آل مساوی است با وزن سالم.
رعایت اعتدال در غذا خوردن و ورزش منظم باعث می شود بدنتان بطور خودکار به همان وزنی که لازم است، برسد و در همان وزن باقی بماند.
اگر شما یاد بگیرید که خودتان را با همان وزن و هیکل متناسبی که دارید، دوست داشته باشید و لاغرتر نشوید، همیشه روی set point طبیعی بدن خود باقی خواهید ماند.
جای بسی تأسف است که ما در جامعه ای زندگی می کنیم که همه دوست دارند لاغر شوند و لاغری را یک امتیاز می دانند، ولی باید گفت که لاغری مساوی با سلامتی و شادمانی نیست.
مردم باید بدانند در مورد افراد مختلف براساس هیکل و وزن آنها قضاوت نکنند و فکر نکنند کسی که لاغر نیست ، سالم نیست. البته این سخن به این معنا نیست که چاقی خوب است، چون همانطور که می دانید چاقی، صدها مرض و بیماری را به دنبال دارد.
پس برای چندمین بار تأکید می کنم که سعی کنید همیشه به میزان کافی و لازم از مواد غذایی مختلف مصرف کنید و همیشه در خوردن اعتدال و میانه روی را پیش بگیرید. در ضمن در کنار غذا خوردن متعادل ، به طور منظم و پیوسته ورزش کنید.
اگر این دو اصل را به خوبی رعایت کردید ؛ یعنی " خوردن متعادل + ورزش منظم " ، مطمئن باشید وزنی که دارید ، وزن سالمی است و مطابق با سیستم بدنی شماست . پس از وزن سالم خود راضی باشید و سعی نکنید لاغرتر از آن شوید.