فقط۳۰ درصد چاقی ها ژنتیکی است

به جای سرخ کردنی میوه می خوری، هفته ای سه بار باشگاه می روی و به جای آسانسور از راه پله استفاده می کنی، اما باز می بینی هنوز ده، بیست کیلو اضافه وزنت سرجاش است. بعد هم می گویی : تقصیر من چیه، ژنتیکه دیگه!
کاش واقعاً اینقدر ساده بود. تنها زمانی شما می توانید پدر و مادرتان را مقصر بدانید که یکی از آنها پرخور باشند، آن وقت می شود گفت که این مسئله ژنتیکی است.
دکتر اندرو گرینبرگ مدیر آزمایشگاه چاقی در مرکز تحقیقات تغذیه usda امریکا و یکی از صاحب نظران در زمینه سلول چاقی است. طبق گفته های وی دانشمندان همچنان در حال تلاش برای کشف نقش ژن ها در چاقی هستند. گرینبرگ با اشاره به این مطلب که ژن های متفاوتی در بدن وزن را تنظیم می کنند، می گوید: حداقل ۱۰ سال مانده تا ما به جواب های دقیق تری برسیم. وی در سال ۱۹۹۱ هنگامی که با جمعی از همکاران در سازمان جهانی بهداشت بود، به کشف بزرگی دست پیدا کرد، یعنی کشف پروتئینی حاوی سلول های چاقی با نام پریلیپین. این پروتئین سطح سلول های چاقی را که در بدن ذخیره شده اند، می پوشاند و به نظر می رسد میزان این پروتئین کاهش چربی را تنظیم می کند. یعنی پریلیپین بیشتر، مساوی است با ذخیره چربی بیشتر.
پروفسور میشل گوران، متخصص داروهای پیشگیری از دانشگاه کالیفرنیا معتقد است: فقط ۳۰ الی ۶۰ درصد چاقی ارثی است. به منظور درک بهتر این مطلب وی آزمایشی را انجام داد که در آن چندین دوقلوی یک تخمکی را که دارای ژن یکسان بودند مورد آزمایش قرار داد و آنها را بیش از حد معمول تغذیه کرد. بعضی از آنها میزان زیادی وزن اضافه کردند این درحالی بود که بعضی دیگر اصلاً چاق نشدند.
البته لازم به ذکر است که محیط و شرایط زندگی تأثیر زیادی در وزن دارد. در این باره رابرت گیراندولا متخصص تشریح حرکات بدنی انسان، چاقی و تغذیه می گوید: زندگی ماشینی یکی از عواملی است که اپیدمی چاقی را تشدید می کند. ما انسان ها با ظهور تلویزیون فقط بی حرکت تر شدیم و دیگر لاغری متوقف شد. گیراندولا می گوید از سال ۱۹۹۰ میزان مردم چاق در آمریکا از ۵۱ درصد به ۶۵ درصد رسیده است. مردم تمام روز مشغول خوردن هستند و فعالیت های بدنی رو به نزول می رود.
علم ژنتیک در حال مبارزه با رژیم غذایی است. ژاپینگ لی دکتر و استاد دانشگاه کالیفرنیا می گوید: «در اصل بدن ما برای فعالیت ۱۲ ساعته ساخته شده نه برای زنده ماندن با حداقل مواد غذایی.»
از آنجایی که اکثر ما از پشت میز نشستن خسته شده ایم دکتر لی با این پیشنهاد که ما به غیر از یک برنامه ورزشی منظم احتیاج به حداکثر فعالیت در محیط کار داریم می گوید: «هیچ وقت از حرکت باز نایستید، به جای استخدام یک کارگر، خودتان خانه را تمیز کنید و در سوزاندن کالری صرفه جویی نکنید. هنگامی که با تلفن حرف می زنید راه بروید.»
وی به مطالعاتی که در کلینیک میو انجام گرفت اشاره می کند. «تحقیقاتی که میزان چشمگیر کاهش وزن با تحرک بی مورد در محیط خانه و کار را نشان می دهد. اگر می توانید بایستید، ننشینید.»
بر اساس تحقیقی که جیمز لوین متخصص غدد، روی ۱۰ انسان چاق و ۱۰ انسان لاغر انجام داد، مشخص شد که بطور متوسط انسان های فربه ۱۵۰ دقیقه بیشتر می نشینند که این یعنی ۳۵۰ کالری کمتر از لاغرها می سوزانند.
با توجه به اینکه کاهش وزن نمی تواند افراد چاق را مجبور به ایستادن کند، لوین اشاره می کند: «رفتار این افراد نه به خاطر نبود انگیزه برای کاهش وزن بلکه به خاطر تفاوت شیمیایی موجود در مغز آنها است، لذا اگر شما خیلی راحت وزن اضافه می کنید باید بعضی نکات را رعایت کنید. باید خود را مجبور به جنب و جوش بکنید، هنگام ناهار خوردن راه بروید.» دکتر لوین پیشنهاد می کند که از میوه و سبزیجات بیشتر استفاده کنید، پروتئین لاغری مصرفی بکنید و کمتر به این پزشک و آن پزشک مراجعه کنید.
گوران می گوید: «بر خلاف ترک سیگار، برای لاغر شدن باید بخورید. بدن شما برای شکار کالری طراحی شده است و چربی تنها راه برای ذخیره کالری است، اما متأسفانه مدت مدیدی است که از زمان شکار کالری می گذرد. امروزه ما درون ماشین خود نشسته و معامله می کنیم، در خانه روی کاناپه دراز می کشیم و غذا سفارش می دهیم.»
گرینبرگ، کسی که ۱۵ سال است روی ژن های چاقی مطالعه می کند، می گوید: «شما می توانید همیشه ورزش کنید و کمتر بخورید، اما در واقع با مشغله دنیای امروز کسی وقت این کارها را ندارد.»

[محمد جعفری ]