نحوه کار کارت صدای Onboard
در این مقاله قصد داریم نگاهی کوتاه بر کارت‌های صدای آنبورد داشته و همچنین انواع چیپ‌های صدا را بر روی مادربورد بررسی کنیم.
در بخش اول این مقاله به معرفی نحوه کار کارت صدای آنبورد پرداخته و در بخش پایانی انواع پرکاربرد چیپ‌های صدا را معرفی و بررسی خواهیم کرد.
در مورد کارت صدای آنبورد بیشتر بدانیم
همانطور که اشاره کردیم برخی مادربوردهای رده بالا دارای کارت صدای آنبورد نیستند. در اینگونه مادربورد‌ها کارت صدا را بصورت مجزا ارایه شده که معمولا بر روی اسلات PCI Express x1 قرار گرفته و یا توسط کانکتوری اختصاصی به مادربورد متصل می‌شود. این کارت مجزا تنها به این قصد استفاده می‌شود که معمولا مادربوردهای رده بالا تعداد زیادی کانکتور در بخش پشتی خود در اختیار دارند و تقریبا جایی برای استفاده از کانکتور‌های صدا باقی نمی‌ماند. این مشکل توسط همین کارت‌های صدای مجزا برطرف شده و شما می‌تونید خروجی صدا را بر روی شکاف مربوطه به یکی از اسلات‌های توسعه خود در اختیار داشته باشید.
دیجیتال یا آنالوگ
صدا را می‌توانید در دو فرمت متفاوت بر روی خروجی داشته باشید: دیجیتال و آنالوگ.
درست است که کامپیوتر‌ها، دستگاه‌هایی دیجیتال هستند و بنابراین صدایی که تولید می‌کنند از نوع دیجیتال خواهد بود اما مشکل اینجاست که در دنیای واقعی, صدا یک مفهوم آنالوگ است. در واقع شما نمی‌توانید بلندگوی خود را با سیگنال‌های دیجیتال تغذیه کنید. بر روی مادربورد، چیپی با نام Codec وجود دارد که وظیفه تبدیل سیگنال‌های صدای دیجیتال به آنالوگ و بر عکس را بر عهده دارد. این چیپ وظیفه بسیار مهمی دارد به همین دلیل در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
سوتیتر :
بلندگو‌هایی که با نام " بلندگوهای دیجیتال " شناخته می‌شوند در حقیقت یک مبدل دیجیتال به آنالوگ در درون خود دارند و صدای دیجیتال ورودی را به آنالوگ تبدیل می‌کنند.
پروسه تبدیل صدای دیجیتال به آنالوگ (به عنوان مثال ارسال صدا از کامپیوتر به بلندگو و پخش آن) با نام
" تبدیل دیجیتال به آنالوگ" و اصطلاحا DAC و پروسه تبدیل صدای آنالوگ به دیجیتال (به عنوان مثال ارسال صدا از طریق میکروفن به کامپیوتر ) با نام "تبدیل آنالوگ به دیجیتال" و اصطلاحا ADC نامیده می‌شود.
بر روی تمامی کارت‌های صدا (اعم از کارت‌های مستقل و آنبورد) دو نوع کانکتور خروجی صدا مشاهده می‌شود:
• خروجی آنالوگ که اجازه می‌دهد مستقیما آن را به بلندگوی خود متصل کنید.
• خروجی دیجیتال (با نام دیگر SPDIF) که در دو حالت Coaxial و Optical دیده می‌شود. این کانکتور را می‌توان مستقیما به بلندگوهای دیجیتال و یا دستگاه‌های سینمایی خانگی متصل کرد.
همانطور که قبلا نیز اشاره کردیم اینگونه دستگاه‌ها در درون خود یک مبدل دیجیتال به آنالوگ در اختیار دارند و پس از انجام این تبدیل, صدا را به بلندگو منتقل می‌کنند.
خروجی‌های دیجیتال دارای چند برتری مهم در مقایسه با خروجی‌های آنالوگ هستند. مهمترین برتری آنها این است که Codec بکار رفته در بلندگوهای دیجیتال و یا سیستم‌های سینمای خانگی از کیفیت بالاتری نسبت به چیپ بکار رفته بر روی مادربورد برخوردار است.
مورد دیگر وجود برخی قابلیت‌ها چون ویژگی Dolby Pro Logic است که در بلندگوهای دیجیتال و سیستم‌های سینمای خانگی مشاهده می‌شود. استفاده از این ویژگی بر روی بلندگوهای آنالوگ زمانی امکان پذیر است که نرم‌افزار مورد استفاده برای صدا چنین قابلیتی را ارایه دهد. در نهایت در خروجی‌های دیجیتال تنها یک کانکتور برای اتصال وجود دارد اما در خروجی‌های آنبورد برای هر جفت بلندگو یک کابل احتیاج خواهید داشت. برای مثال در کارت صدای 5.1 (6 کاناله) به سه کابل احتیاج خواهید داشت.
تنها ضعف صدای دیجیتال را می‌توان هزینه بالاتر آن در مقایسه با صدای آنالوگ دانست. به عنوان مثال استفاده از یک سیستم سینمای خانگی و یا بلندگوهای دیجیتال در مقایسه با یک بلندگوی آنالوگ هزینه بسیار بالاتری را تحمیل خواهد کرد.
شکل 1: در این شکل خروجی‌های صدا بر روی مادربورد را مشاهده می‌کنید
در بخش خروجی صدای دیجیتال, کانکتور Coaxial را در بالا و کانکتور Optical را در پایین ملاحظه می‌کنید.
تعداد کانکتور‌های خروجی آنالوگ به تعداد کانال صدای پشتیبانی شده توسط مادربورد بستگی خواهد داشت. به عبارت دیگر کانال در این مبحث به معنای خروجی برای بلندگوهای مستقل است.
نکته دیگر این است که کارت صدای 7.1 با کارت صدای 8 کانال مترادف است. در واقع دو نوع بیان برای یک مفهوم واحد است. در بهترین حالت تعداد 6 خروجی آنالوگ وجود خواهد داشت که نشان دهنده کارت صدای 7.1 ( 8 کاناله ) می‌باشد.
نحوه بکارگیری صدای آنبورد
بطور کلی می‌توان گفت دو راهکار اصلی به منظور مجتمع سازی صدا بر روی مادربورد وجود دارد.
اولین راهکار این است که از پردازنده به منظور پردازش صدا تحت روشی با نام HSP استفاده شود. در این روش پل‌جنوبی به عنوان واسط ارتباطی با دنیای خارج فعالیت خواهد کرد.
در روش دیگر (که امروزه در تعدادی محدود از مادربوردهای رده بالا دیده می‌شود) استفاده از یک کنترلر اختصاصی به منظور کنترل و پردازش صدا خواهد بود. بنابراین در این روش پردازنده سیستم، درگیر فعالیت پردازش صدا نخواهد شد.
اما نکته اساسی اینجاست که در هر یک از دو حالت فوق، نه پل‌جنوبی و نه کنترلر اختصاصی، توانایی سروکار داشتن با صدای آنالوگ را نخواهند داشت. اینجاست که نیاز به یک چیپ دیگر با نام Codec احساس می‌شود.
این چیپ به عنوان واسطی بین پل‌جنوبی یا کنترلر اختصاصی و خروجی‌های آنالوگ فعالیت خواهد کرد.
در شکل‌های 2 و 3 دو چیپ از دو شرکت پر طرفدار تولید کننده Codec یعنی
Realtek و Analog Devices را مشاهده می‌کنید.
شکل 2 : کارت صدای Realtek
شکل 3 : کارت صدای ADI
معرفی دو تولید کننده Codec
همانطور که اشاره شد, Audio Codec چیپ کوچکی است که جهت تولید صدای آنالوگ بر روی مادربورد قرار گرفته است. آگاهی از مشخصات این چیپ و انواع آن و نیز تولید کنندگان مختلف آنها می‌تواند به شما در مقایسه کیفیت صدای مادربوردهای مختلف کمک قابل توجهی نماید. در این قسمت قصد داریم تولید کنندگان مختلف Audio Codec به همراه انواع محصولات آنها را معرفی نماییم.
Analog Devices
شرکت Analog Deviced که معمولا با نام ADI یا SoundMax نیز شناخته می‌شود یکی از تولید کنندگان Audio Codec محسوب می‌شود. چیپ‌های این شرکت معمولا با حروف AD شروع می‌شوند. در جدول مربوط به محصولات این شرکت را ملاحظه می کنید:
شکل 4
Realtek
شرکت Realtek از دیگر تولید کنندگان نام آشنای Audio Codec است که حتما نام آن را شنیده‌اید. این شرکت یکی از پرطرقدارترین تولید کنندگان چیپ‌های Audio Codec است که محصولات آن را در مادربوردهایی با رده های متفاوت مشاهده کرده‌اید. نامگذاری انواع مدل‌هایی که توسط این شرکت تولید می‌شوند با حروف ALC آغاز می‌شود. لازم به ذکر است Codecهای قدیمی‌تر ساخته شده توسط این شرکت با برند Avance Logic ارایه شده بودند. در این چیپ‌های قدیمی نیز نامگذاری مدل با حروف ALC اغاز می شده است. در ادامه جدول محصولات تولیدی آن را مشاهده می کنید:
شکل 5
دو مورد اشاره شده در بالا از معروف‌ترین و پرکاربردترین سازندگانی هستند که محصولات متنوع آنها را بر روی مادربوردهای مختلف مشاهده می‌کنید. علاوه بر دو تولید کننده فوق, سازندگان دیگری نیز چون C-Media, VIA و ... نیز وجود دارند که تنوع محصولات آنها بر روی مادربورد از گستره کمتری برخوردار است.
