نقش کربوهیدراتها در رژیم غذایی

آیا تا به حال در مورد رژیم غذایـی اتـکـین یـا رژیــم سواحل جـنـوبی چــیزی شنیده اید؟ امروزه در رسانه های گروهی تبـلیغات عظیمی در مورد رژیمی که در آن كربوهیدرات ها (مـواد قندی و نشاسته دار) به میزان کمی وجود دارند، به چشـم می خورد و در طـول چنـد ســال اخیـر استـفـاده از چنین وعده های غذایی به صورت فراگیر در آمده است. حتی بسیاری از کارخانه های تولید اسنک سعی میـکنند محصولاتی با کربوهیدرات پایین تولید کنند. به عنوان مثال نوشــابه هایی تولید میشوند که میزان شکر، کربوهیدرات و کـالری در آنها به نـصف کاهـش یــافته است اما طعم آنها مثل سایر نوشابه ها می باشد.
فواید استفاده کمتر از کربوهیدراتها
متاسفانه بسیاری از اظهارات طرفداران رژیم های غذایی کم کربوهیدرات بر اساس هیچ گونه سند و مدرک علمی نمی باشد. اما پیش از اینکه به سراغ ویژگی های این رژیم غذایی برویم توضیحاتی پیرامون تغذیه و مواد غذایی مختلف ارائه می شود. ساختار تمام كربوهیدراتها یکسان نیست. کربوهیدراتهای ساده که در چیپس، کلوچه و نان سفید وجود دارند به سادگی هضم می شوند و باعث می شوند که شما خیلی سریع احساس گرسنگی کنید. اما کربوهیدرات های مرکب که در میوه ها و سبزی ها و نان جو و سایر حبوبات وجو دارند به سرعت هضم نشده و درصد سوخت آنها پایین است به همین دلیل شما برای مدت بیشتری احساس سیری خواهید داشت. بر این اساس است که كربوهیدرات های مرکب "مفید" و كربوهیدرات های ساده "مضر" می باشند. طرفداران رژیم کم كربوهیدرات ادعا می کنند که تمام كربوهیدرات ها باعث ایجاد چاقی می شوند و با حذف آنها از رژیم غذایی، وزن بدن کاهش پیدا می کند. آنها بر این باورند که زمانیکه هیچ كربوهیدراتی برای تولید انرژی وجود نداشته باشد، بدن شما به چربی ها روی آورده و برای تولید انرژی ناچار به سوزاندن آنهاست.
یک چنین رژیم های غذایی شما را به افزایش مصرف پروتئین ها تشویق می کند. به عنوان مثال رژیم غذایی دکتر اتکین توصیه به مصرف پروتئین دارد. به این معنا که شما تا زمانیکه كربوهیدرات مصرف نمی کنید می توانید هر چقدر که می خواهید از گوشت های پر چرب مثل گوشت گوسفند و ... استفاده کنید. رژیم غذایی سواحل جنوبی شما را از مصرف هر نوع كربوهیدراتی چه ساده و چه مرکب برای مدت زمان ۲ هفته منع می کند.
پس از ۲ هفته شما می توانید به آرامی مصرف كربوهیدرات آن هم تنها از نوع مرکب را به مقدار بسیار پایینی شروع کنید.
حالا اجازه دهید که ببینیم چرا این ادعاها از نظر علمی صحت ندارند:
حذف كربوهیدرات ها مساوی است با کاهش وزن
اگرچه شما در ابتدا با حذف كربوهیدرات از رژیم غذایی مقداری از وزن خود را از دست می دهید اما قسمت ناخوشایند مطلب این است که به محض شروع استفاده مجدد مقدار وزن کم شده دوباره باز می گردد. البته طرفداران این رژیم غذایی اظهار داشتند که چون این نوع رژیم غذایی برای کاهش وزن تجویز نشده است و تنها نوعی روش صحیح غذایی را ارائه می دهد، همه می توانند از مزایای آن بهرمند شوند. اما متاسفانه انجام چنین کاری عملا غیر ممکن است زیرا كربوهیدرات ها جزء حیاتی ترکیبات مواد غذایی انسان ها به شمار می روند. شاید بسیاری از مردم در مدت زمان خاصی مصرف كربوهیدرات ها را به طور کامل قطع کنند اما هنگامیکه دوباره از آنها استفاده می کنند چون برای مدت زمان طولانی از مصرف آن محروم بوده اند ممکن است زیاده روی کنند. به علاوه تحقیقات نشان می دهد که فردی که مدت زمان بیشتری تحت رژیم غذایی کم كربوهیدرات باشد نسبت به استفاده از آن حساس تر خواهد شد. به عبارت دیگر هنگامیکه شما مجددا شروع به خوردن محصولات كربوهیدراتی کنید بدن شما به خود می گوید: " وای خدای من این دیگه چیه؟ چون مدت زمان زیادی است که یک چنین چیزی را ندیدم پس بهتر است آن را به صورت چربی ذخیره کنم زیرا ممکن است دوباره هیچ گاه آنرا نبینم!" و با روی دادن چنین اتفاقی وزن شما رو به افزایش می گذارد.
کاهش كربوهیدرات و افزایش پروتئین به کاهش وزن کمک می کند
نقش اصلی پروتئین ها تغذیه ماهیچه ها ، پرورش نسوج و نگهداری و ترمیم بافت های سلولی می باشد. از آنجایی که كربوهیدرات ها به عنوان منبع اولیه انرژی در بدن محسوب می شوند، هنگامیکه هیچ گونه كربوهیدراتی در بدن وجود نداشته باشد متابولیسم بدن پروتئین ها را به قند تبدیل می کند و از این راه انرژی لازم را بدست می آورد. این عمل باعث کاهش ذخیره پروتئینی بدن می شود.
این کار نه تنها بر روی بافت ماهیچه ای تاثیر می گذارد، بلکه باعث می شود تا سرعت فرایند متابولیکی بدن کاهش پیدا کند. به این معنا که کالری کمتری از دست می دهید و به طبع وزن شما افزایش پیدا خواهد کرد. عملکرد مشترک كربوهیدرات و انسولین باعث افزایش وزن می شود چنین رژیمهای توجه بسیار زیادی بر روی ارتباط بین كربوهیدرات و انسولین ( هورمونی که مواد غذایی را به چربی تبدیل می کند) دارند. آنها بر این باورند که کمبود كربوهیدرات باعث می شود تا هورمون انسولین، قند کمتری را به ماهیچه ها منتقل کند و به همین دلیل قند اضافه در بدن باقی نمی ماند که به صورت چربی ذخیره شود.
اگرچه انسولین نقش مهمی را در ذخیره چربی ها به عهده ندارد اما گلوکز لازم را به ماهیجه ها انتقال می دهد. بنابراین باید توجه داشت که همیشه می بایست میزان معینی از انسولین در خون وجود داشته باشد و نباید به طور کامل از رژیم غذایی حذف شود.
کاهش ناگهانی وزن مشکلی را برای سلامتی ایجاد نمی کند
هنگامیکه از مواد غذایی شامل كربوهیدرات استفاده نکنید، وزن بدن شما به یکباره کاهش می یابد. اگر وزن بدن کاهش پیدا کند حاکی از کاهش سطح چربی در بدن می باشد و در نتیجه میزان "ت۳" خون ( مولکول هایی که از غده تیروئید ترشح می شوند و به تنظیم سیستم متابولیک بدن کمک می کنند) پایین می آید.
با کاهش این ماده در خون عملکرد متابولیسم بدن به طور قابل ملاحظه ای افت پیدا می کند و این فرایند کند می شود به ویژه در افرادی که تمرین های ورزشی سنگین انجام می دهند و از غذا هم به میزان بسیار کمی استفاده می کنند. تمرین و نرمش بیش از حد بر روی عملکرد ریه ها تاثیر منفی می گذارد زیرا سوخت و ساز بدن در مواقعی که دارای متابولیسم کندی است کمتر است و کالری کمتری هم مصرف می کند.
پروتئین مناسب ترین جایگزین برای حذف چربی ها به شمار میرود
آنها بر این باورند که پروتئین نه تنها جایگزین مناسبی برای چربی ها به شمار می رود بلکه برای رشد و پرورش ماهیچه ها نیز مفید است.در این قسمت حقیقتی را برای شما آشکار می کنیم که بدون شک شگفت زده خواهید شد: رشد ماهیچه ها ارتباط مستقیم با مصرف كربوهیدرات دارد. رژیم های کم چرب باعث متراکم کردن ماهیچه ها نمی شوند. بنابر این اگر می خواهید بافت ماهیچه ای خود را پرورش دهید نیاز مبرم به مصرف كربوهیدرات ها دارید. پایین بودن سطح كربوهیدرات موجود باعث می شود تا ماهیچه ها ضعیف شوند و خودتان هم احساس خستگی، سستی و بی حالی کنید.
شما آب بدن خود را از دست می دهید
بدون در نظر گرفتن اظهارات طرفداران رژیمهای غذایی کم كربوهیدرات بیشترین وزنی را که از دست می دهید به دلیل کاهش میزان آب بدن شماست. هر یک گرم کربوهیدرات به همراه ۳ تا ۵ گرم آب می باشد. بنابر این زمانی که مصرف كربوهیدرات ها متوقف می شود کاهش آب بدن امری طبیعی است.
به علاوه هنگامیکه مجددا شروع به مصرف كربوهیدرات ها می کنید آب از دست رفته به بدن باز می گردد که نه تنها وزن را زیاد می کند بلکه باعث ایجاد نفخ در شکم نیز می شود.
مصرف هر اندازه پروتئین بلا مانع است
بسیاری از رژیم ها غذایی کم كربوهیدرات مصرف گوشت قرمز و سایر منابع پروتئینی را توصیه می کنند که چنین محصولاتی دارای میزان بالایی چربی می باشند و ریسک شما را در ابتلا به بیماری های قلبی، سرطان و چاقی افزایش می دهند.
رژیم هایی که در آنها از پروتئین به وفور استفاده می شود تاثیرات منفی بسیاری را بر روی سلامت شما می گذارد. که بیماری های کلیوی و پوکی استخوان از انواع آن می باشد.
نه، ما با كربوهیدرات نمی خواهیم وارد جهنم شویم
شما نباید خود را در دام تبلیغات مختلف در مورد رژیم های غذایی گرفتار کنید. دست نگه دارید، بالاخره که چه؟ شاید روزی برسد که آب کم كربوهیدرات را هم برای شما تبلیغ کنند یا رژیمی که تنها شامل خوردن جوانه گندم باشد. شما که نمی خواهید از تمام آنها پیروی کنید.
اگر واقعا می خواهید وزن خود را کاهش دهید و کالری بیشتری را بسوزانید بر طبق توصیه های پزشکان عمل کنید. یک رژیم غذایی سالم باید شامل ۵۰ تا ۶۰ درصد كربوهیدرات ۱۰ تا ۲۰ درصد پروتئین و ۲۰ تا ۳۰ درصد چربی باشد. پس بهتر است تا از خوردن چیپس ها و کیک های پنیری جداً صرف نظر کنید.


نویسنده: سوده