-
شركت سهامی
«شركت سهامی شركتی است كه سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است» (مفاد ماده اول لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 24 اسفند ماه 1347)
در شركت سهامی، سرمایه شركت به سهام متساوی القیمه تقسیم شده، مبلغ اسمی سهام و حتی در صورت تجزیه آن به قطعات سهام باید متساوی باشد.
مقررات حاكم
از آن‌جا كه مقررات قانون تجارت راجع به شركت‌های سهامی (مواد 21 تا 93 قانون تجارت) به موجب لایحه قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 24/12/1347 نسخ شده است، مقررات لایحه مذكور بر شركت سهامی حاكم است.
انواع شركت سهامی
ماده 4 لایحه اصلاح قانون تجارت می‌گوید: «شركت سهامی» به دو نوع تقسیم می‌شود:
نوع اول- شركت‌های سهامی عام هستند كه مؤسسین آنها قسمتی از سرمایه شركت را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌كنند.
نوع دوم- شركت‌های سهامی خاص هستند كه تمام سرمایه آنها در موقع تأسیس منحصراً توسط مؤسسین تأمین گردیده است.
طرز كار شركت سهامی
سه ارگان برای پیشبرد اهداف شركت سهامی با یكدیگر همكاری دارند:
الف- ارگان تصمیم گیرنده شركت سهامی: مجامع سهام‌داران هستند كه از اجتماع صاحبان سهام تشكیل می‌شود؛ این مجامع عبارتند از مجمع عمومی مؤسس، مجمع عمومی عادی و مجمع عمومی فوق‌العاده.
ب- ارگان اداره كننده: شركت‌های سهامی عام و خاص به وسیلۀ هئیت مدیره‌ای كه از بین سهام‌داران انتخاب شده و كلاً یا بعضاً قابل عزل می‌باشند، اداره می‌شود. عده اعضای هیئت مدیره در شركت سهامی عام حداقل 5 نفر و در شركت سهامی خاص نباید از 3 نفر كمتر باشد.
ج- ارگان كنترل كننده: كنترل اداره امور شركت سهامی به عهده سهام‌داران است كه به وسیله حق كسب اطلاع از امور شركت و حق رأی در مجامع متجلی می‌گردد. برای تقویت كنترل اداره امور، بازرس یا بازرسان شركت كه منتخب سهام‌داران می‌باشند به نمایندگی از طرف آنان ترازنامه و حساب‌های شركت را كنترل می‌نمایند، ولی حق مداخله در مدیریت شركت را ندارند.
جهات افتراق شركت سهامی عام و سهامی خاص
الف) شركت سهامی عام برای تأمین سرمایه اقدام به پذیره‌نویسی عمومی می‌نماید، ولی شركت سهامی خاص حق مراجعه به عامه را ندارد.
ب) امكان صدور اوراق مشاركت برای شركت سهامی عام وجود دارد، ولی شركت سهامی خاص چنین حقی ندارد.
ج) نقل و انتقال سهام در شركت‌های سهامی عام مشروط به موافقت سهام‌داران نیست، ولی در شركت سهامی خاص چنین نقل و انتقالی منوط به توافق مدیران یا مجامع عمومی شركت می‌تواند باشد.
د) سهام شركت سهامی عام قابل عرضه در بازار بورس می‌باشد، ولی شركت سهامی خاص چنین اجازه‌ای ندارد.
ه) حداقل سرمایه برای تأسیس شركت سهامی عام 5/000/000 ریال می‌باشد، در حالی كه حداقل سرمایه برای تأسیس شركت سهامی خاص 1/000/000 ریال می‌باشد.
و) مدیران و سهام‌داران شركت سهامی عام حداقل 5 نفر و شركت سهامی خاص حداقل 3 نفر می‌باشد.
