-
اظهار نامه
اظهار نامه یكی از طرق دادخواهی در كنار دادخواست، ارجاع به داوری و درخواست سازش است. اظهارنامه وسیله‌ای است برای اظهار رسمی مطالب به طرف دیگر، اظهار نامه از طرق رسمی مطالبه حق است و می‌توان به وسیلۀ آن آمادگی تسلیم هر چیزی، اعم از مال، وجه، سند و.... را به مخاطب اعلام و آن را هنگام تسلیم اظهارنامه، تحت نظر و حفاظت مرجع مربوطه قرار داد. مثلا چنان‌چه موضوع مورد دعوا، مطالبه مبلغ 20 میلیون ریال وجه سفته باشد، به موجب اظهارنامه ارسالی، به وی متذكر می‌شود كه شما به موجب یك فقره سفته به شماره فلان و به سر رسید فلان، مبلغ 20 میلیون ریال به این جانب بدهكار هستید. با توجه به حلول موعد سررسید مندرج در سفته استنادیه، مقتضی است ظرف مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه قانونی، نسبت به تأدیه بدهی خود اقدام نمائید، تا نیازی به اقامه دعوا در محاكم دادگستری نباشد. سپس در پایان اظهارنامه‌ها، معمولاً ارسال كننده اظهارنامه برای تهدید مخاطب، متذكر می‌شود كه در صورتی كه از این فرصت قانونی كه به نشانه حسن نیت به شما داده شده است، به نحو شایسته و برای ادای دین خود استفاده نكنید ناگزیر از مراجعه به محاكم قضایی بوده، مسؤلیت كلیه عواقب آن به عهده شما خواهد بود. دریافت كننده اظهارنامه هم در ستون مقابل، نظر خود را می‌نویسد، مبنی بر این‌كه مثلا اظهارات شما را تكذیب می‌كنم یا وجه سفته را قبلاً پرداخته‌ام و به شما بدهی ندارم یا سفته در مقابل تعهد شما به انجام فلان كار داده شده در حالی كه شما آن كار را انجام نداده‌اید.
مندرجات برگ چاپی اظهارنامه
مشخصات و اقامتگاه اظهار كننده.
1ـ موضوع اظهارنامه.
2ـ مشخصات و اقامتگاه مخاطب.
3ـ خلاصه اظهارات كه توسط اظهار كننده پر می‌شود.
4ـ خلاصه جواب كه دریافت كننده اظهارنامه در آن پاسخ می‌دهد.
مراجع صالح برای ابلاغ اظهارنامه
1ـ دفتر دادگاه‌ها.
2ـ اداره ثبت اسناد و املاك.
ویژگی‌های اظهارنامه:
1ـ قبل از اقامه دعوا صورت می‌گیرد.
2ـ به منزله اقامه دعوا نیست.
3ـ مستلزم پرداخت هزینه نمی‌باشد.
4ـ به لحاظ دخالت مراجع رسمی، اعتبار دارد.
فوائد اظهارنامه
1ـ ممكن است پس از ارسال اظهارنامه توسط خواهان، خوانده حاضر به صلح یا سازش شود در این صورت خواهان متحمل هزینه دادرسی نمی‌شود.
2 ـ اظهارنامه نوعی ضرب‌الاجل رسمی و اختیاری است.
3 ـ گاهی اظهارنامه برای اخذ و تحصیل دلیل است.
4 ـ خواهان می‌تواند خسارت تأخیر تأدیه را از تاریخ ارسال اظهارنامه طلب نماید.
5 ـ اظهارنامه هم برای ایجاد حق، كاربرد دارد و هم برای ازاله حق.
شرایط قانونی پذیرش اظهارنامه در مرجع مربوطه
1ـ احراز هویت اظهار كننده (ذكر مشخصات نماینده در صورتی كه اظهار كننده اصیل نباشد).
2ـ ابطال تمبر هزینه قانونی.
3ـ خارج از نزاكت نبودن مطالب و مندرجات اظهارنامه.
4ـ تسلیم اظهارنامه و پیوست‌های آن به تعداد مقرر قانونی (معمولاً سه نسخه است و اگر تعداد مخاطبان زیاد باشد، تعداد نسخه‌ها زیادتر خواهد بود).
5ـ تسلیم وجه یا مال یا سند، در صورتی كه اظهارنامه مشعر به آن باشد.
6ـ موعد مطالبه حق رسیده باشد.
موارد اجتناب ناپذیر بودن ارسال اظهارنامه
1ـ اثبات تأخیر در پرداخت اجاره بها برای اقامه دعوای تخلیه.
2ـ درخواست محكومله، مبنی بر انحلال شركت تضامنی به منظور وصول محكوم‌به از محل سهم الشركه محكومعلیه در شركت و...؛
تذكرات:
1ـ مطالب مندرج در اظهارنامه، چه به عنوان اظهار و چه به عنوان پاسخ باشد، چنان‌چه متضمن امری به ضرر اظهار كننده و به نفع مخاطب باشد، با رعایت سایر شرایط، اقرار و در صورتی كه متضمن امری به نفع اظهار كننده، و به ضرر مخاطب باشد، صرف ادعاست.
2ـ اظهارنامه موجب اشتغال دادگاه نمی‌شود چون كه فقط توسط دفتر دادگاه ابلاغ می‌شود اما به دادگاه جهت رسیدگی تقدیم نمی‌شود مگر بعد از آن دادخواستی ارائه شود و دلیل آن هم، اظهارنامه ابلاغ شده باشد.
3ـ ابلاغ اظهار نامه بین خواهان و خوانده، رابطۀ حقوقی دادرسی ایجاد نشده و خوانده مكلف به پاسخ نیست و صرف سكوت در برابر اظهارنامه، علی القاعده برای خواهان حقی ایجاد نمی‌كند.
نویسنده : خسرو بهمن یار
