ميگرن معضل امروز بسياري از افراد
بيش از 90 درصد افراد در طول عمر خود، سردرد را تجربه كرده اند. اكثر سردردها مدت زمان كوتاهي طول مي كشد. براي مثال ، سردردي كه به علت يك بيماري عفوني ايجاد مي شود، بعد از بهبود اين بيماري از بين خواهد رفت. اين نوع سردردها معمولا باعث نگراني نمي شوند؛ چون علت ايجاد آنها مشخص است ؛ اما سردردهايي كه چنين علت هاي مشخصي ندارند، مي توانند منجر به نگراني و اضطراب شوند. خوشبختانه در اكثر موارد، علت ايجاد سردردها، موارد بدي چون وجود تومور مغزي يا سكته مغزي نيستند، بلكه آنها را مي توان با عنوان سردردهاي خوش خيم عود كننده طبقه بندي كرد اين سردردها مسوول ايجاد حداقل سه چهارم سردردها هستند بنابراين شايع ترين نوع سردردي هستند كه پزشكان هر روزه با آن مواجه مي شوند، اما اگر شرح حال درستي به پزشك ندهيد، او از كجا خواهد فهميد كه سردرد شما از نوع ميگرني است يا از نوع تنشي و يا بر اثر درد عضلات موضعي سر و گردن ايجاد شده است.
بنابراين بهتر است آگاهي كافي از بيماري ميگرن داشته باشيد. ميگرن را مي توان به صورت سردردهاي دوره اي كه از 4 ساعت تا 72 ساعت طول كشيده و همراه با تهوع يا استفراغ است ، تعريف كرد.بعضي حملات ميگرن با يك اورا aver يا پيش درآمد شروع مي شود، كه معمولا علايم بينايي هستند. اين نوع ميگرن را ميگرن كلاسيك مي نامند. در بين فواصل حملات ميگرن ، بيمار هيچ گونه سردرد يا ناراحتي ديگري ندارد.سردردهايي كه هر روز ايجاد مي شوند، ميگرن نيستند. نام ميگرن از كلمه همي كرانيا Hemicrania گرفته شده كه به معني يك طرف سر است ، گرچه بعضي سردردهاي ميگرني مي توانند همه جاي سر را هم درگير كنند.ميگرن بيشتر از فقط يك سردرد است و سردرد و ميگرن لزوما اصلي ترين مشكل نيست. اكثر افراد هنگام حملات ميگرني ، كاملا بيمار مي شوند و نمي توانند به كارهاي روزمره شان ادامه بدهند.بعضي مبتلايان اين بيماري مجبورند در يك اتاق ساكت و تاريك ، بي حركت دراز بكشند، تا حمله ميگرني پايان يابد. بعضي از اين بيماران نمي توانند حتي فكر غذا خوردن را هم داشته باشند، چون حالشان به هم مي خورد، اما بعضي مبتلايان به ميگرن با غذا خوردن به تهوعشان پايان مي دهند.خواب آلودگي و رخوت ، علامت شايع اين بيماري است. فعاليت و عملكرد طبيعي معده مختل و باعث مي شود داروهايي كه براي تسكين ميگرن خورده مي شود، بخوبي جذب نشوند.گاهي اوقات يك حمله ميگرني با استفراغ به پايان مي رسد، اما در اكثر موارد، سردرد بعد از يك خواب خوب يا بتدريج تسكين مي يابد. يك حمله ميگرني مي تواند خيلي وحشتناك باشد.بيماراني كه تجربه اختلالات بينايي را به عنوان پيش درآمد حملات ميگرني دارند، از ايجاد دايمي اين اختلالات بينايي هراس دارند. اين افراد همچنين از ايجاد يك تومور مغزي يا سكته مغزي مي ترسند. خوشبختانه وجود چنين موارد خطرناكي نادر است و ساير علايم ممكن است قبل از بروز سردرد اتفاق بيفتد.
گرچه علايم ميگرن باعث بروز مشكلاتي مي شوند، اما علايمي نيستند كه تهديد كننده حيات باشند و بعد از پايان حملات ميگرني ، بدن دوباره به وضعيت طبيعي خود برمي گردد، تا حمله بعدي دوباره شروع شود.طول مدت حملات ميگرني : يك سردرد ميگرني معمولا بعد از 24 ساعت بهبود مي يابد. با اين حال مي تواند مدت آن از 4 ساعت تا 72 ساعت هم طول بكشد.اغلب بعد از بهبود سردرد، يك روز هم طول مي كشد تا بدن به حالت طبيعي برگردد و خستگي اي كه در اثر بيماري ايجاد شده از بين برود، با اين حال بعضي افراد، بعد از پايان يافتن يك حمله ميگرني احساس مي كنند حالشان حتي از قبل از بروز سردرد بهتر شده است.كودكان اغلب داراي حملات ميگرني شديد اما كوتاه مدتي هستند كه فقط چند ساعت طول مي كشد و بسرعت بهبود مي يابد. با افزايش سن ، از شدت حملات كاسته مي شود، اما به طول مدت آن افزوده مي شود و پيش درآمد حملات ميگرني نيز بيشتر مي شود.
تعداد حملات ميگرني: تعداد حملات ميگرني در افراد مختلف و حتي در يك فرد در زمانهاي مختلف ، تفاوت مي كند. حملات ميگرني مي توانند ماهي يك تا 2 بار اتفاق بيفتند، اما در بعضي افراد ممكن است حملات پشت سر هم ميگرن به صورت هفته اي يك يا 2 بار هم اتفاق بيفتد.اين حملات مي توانند به دنبال چند ماه يا چند سال بهبود كامل هم رخ دهد.
به طور كلي بعد از سن 55 سالگي از شدت و تعداد حملات ميگرني كاسته مي شود، با اين حال هميشه هم اين مطلب صدق نمي كند.
عوامل شروع كننده و برانگيزاننده
با وجود اين كه هنوز پزشكان نمي دانند بعضي افراد به ميگرن مبتلا مي شوند، اما مشخص شده است كه عواملي در شروع حملات ميگرني دخيل هستند.بسياري از افراد در روزنامه ها يا مجلات خوانده اند يا به آنها گفته شده است كه از خوردن موادي مثل پنير، شكلات يا فلفل خودداري كنند.متاسفانه براي اكثر مبتلايان ميگرن ، تنها نخوردن چند ماده غذايي براي جلوگيري از بروز حملات ميگرني كافي نيست.اين امر بدين دليل است كه عوامل شروع كننده در طي دوره اي از زنان ايجاد مي شوند و در تركيب با ساير موارد، باعث بروز حملات مي شوند. بنابراين مثلا وقتي شما از كار روزانه خسته هستيد، اگر اين نوع موادغذايي را مصرف كنيد، دچار حملات ميگرني خواهيد شد. عوامل شروع كننده ممكن است طي چند سال تغيير كنند.وقتي شما جوان تر هستيد، ممكن است استرس و بيخوابي از مهمترين علل شروع كننده حملات ميگرني باشند، اما وقتي سن شما بيشتر مي شود، مشكلاتي همچون گردن درد و پشت درد مي توانند نقش مهمي را در بروز حملات ميگرني ايفا كنند.غذاهاي خاص: حدود 20 درصد افراد مبتلا به ميگرن ، اظهار مي كنند كه خوردن بعضي غذاها باعث شروع حملات ميگرني آنها مي شود.
بيشترين غذاهايي كه باعث اين كار مي شوند، عبارتند از: شكلات ، پنير، ميوه هاي ترش و فلفل.
البته اين عدم تحمل بعضي غذاها را نبايد با آلرژي يا حساسيت غذايي اشتباه گرفت. بسياري از افراد بدون اين كه بدانند با خوردن اين غذاها دچار حملات ميگرني مي شوند يا خير، از خوردن اين غذاها پرهيز مي كنند. هر كسي كه فكر مي كند، ممكن است با خوردن يك غذاي خاص دچار اين نوع حملات شود، بايد به مدت 2 ماه از خوردن آن غذا پرهيز كند و با يادداشت كردن سردردهايش در اين مدت ببيند كه آيا با نخوردن آن غذاي خاص تغييري در سردردهايش ايجاد شده است يا خير. اگر تغييري در تعداد حملات ايجاد نشد، او مي تواند از آن غذا استفاده كند و غذاي ديگري را به مدت 2 ماه مصرف نكند و اين عمل را براي آن غذاي خاص نيز تكرار كند.
خوردن غذاي ناكافي: نخوردن يك وعده غذا، كم غذا خوردن يا خوردن غذاي شيرين مي تواند منجر به بروز حملات ميگرني شود. خوردن صحيح صبحانه اهميت زيادي دارد. بعضي مبتلايان ميگرن با خوردن غذاهاي مختصري بين وعده هاي غذايي از بروز حملات جلوگيري مي كنند. زيرا آنها مي دانند كه گرسنگي مي تواند موجب شروع حملات ميگرني شود.
تغيير در الگوي خواب: بيخوابي هاي شبانه ، كاركردن بيش از حد و ديرخوابيدن در شب مي تواند باعث خستگي بيش از حد و موجب بروز حملات ميگرني شود. برعكس ، گاهي خوابيدن بيشتر از حد هم مي تواند باعث بروز حملات شود. تغييرات هورموني در خانمها: بسياري از خانمها بروز حملات ميگرني خود را به دوره هاي ماهانه قاعدگي شان نسبت مي دهند. خوردن قرصهاي ضدبارداري مي تواند باعث تشديد ميگرن شود. با اين حال ، بعضي خانمها با خوردن اين قرصها از حملات ميگرني شان كاسته مي شود. يائسگي مشكل ترين دوره براي خانمهاي دچار ميگرن است ، اما تحقيقات كمي درباره اثر هورمون درماني در اين خانمها و ارتباط آن با ميگرن انجام شده است.
درد سر و گردن: كشيدگي و خستگي عضلات گردن و شانه ها، يك مشكل شايع است. بخصوص اگر شما كاري داريد كه بايد پشت ميز بنشينيد يا اين كه مجبوريد مسافت زيادي را رانندگي كنيد. درد موضعي در سر و گردن مي تواند باعث سردرد شود و به عنوان يك عامل شروع كننده در حملات ميگرني مطرح شود. همان طور كه بدن شما پيرتر مي شود، در استخوان ها تغييراتي ايجاد مي شود و مفاصل دچار آرتريت مي شوند. در بعضي موارد، مشكلات دندان ها (به خصوص دندان هاي عقل) و مفاصل فك مي تواند باعث تشديد ميگرن شود.
تمرينات ورزشي: تمرينات سخت ورزشي ، بخصوص اگر بدن شما به اندازه كافي ورزيده نباشد، مي تواند منجر به شروع حملات ميگرني شود، تمرينات منظم و بدون فشار بيش از حد مي تواند به پيشگيري از حملات ميگرني كمك كند.
سفر و مسافرت: در مسافرت هاي طولاني بخصوص اگر در الگوي خواب يا غذاخوردن شما تغييراتي ايجاد مي شود، مراقب باشيد. در اين موارد، هيچ گاه عجله نكنيد و وقت كافي در نظر داشته باشيد و هميشه چيزي براي خوردن همراه داشته باشيد، تا در صورت تاخير در خوردن وعده هاي غذايي ، آنها را مصرف كنيد.
استرس و فشار عصبي: نگران و هيجان ، نقش مهمي را در بروز حملات ميگرني ايفا مي كنند، اما ساير عوامل شروع كننده ميگرن همچون نخوردن يك وعده غذايي يا نخوابيدن به مقدار كافي نيز اغلب همراه با استرس هستند.
ساير عوامل شروع كننده: صداهاي بلند، نورهاي شديد و درخشان ، بوهاي شديد، تغييرات آب و هوا، محيط آلوده و دود آلود و اتاقهاي شلوغ و دم كرده مثل سالن سينما، همگي مي توانند در افراد حساس باعث شروع حملات ميگرني شوند. چرا بعضي افراد دچار ميگرن مي شوند و بقيه به اين بيماري مبتلا نمي شوند؟ درد يك راه طبيعي است كه به شما مي گويد چيزي اشتباه است و كمك مي كند از وارد آوردن آسيبهاي بيشتر به بدن خودداري كنيم. بنابراين يك حمله ميگرني شايد به عنوان يك نقش حفاظتي عمل مي كند و باعث مي شود ما از محيطهاي آلوده خارج شويم. به طور كلي اين عقيده وجود دارد كه در بعضي خانواده ها ميگرن بيشتر ديده مي شود. معمولا مادراني كه دچار ميگرن هستند، دخترانشان هم به اين بيماري گرفتار مي شوند، اما هنوز ژن خاصي كه مسوول بروز ميگرن باشد، كشف نشده است.
تشخيص ميگرن
از آنجا كه هيچ آزمايش خاصي براي ميگرن وجود ندارد و تشخيص براساس شرح حال بيمار و معاينه صورت مي پذيرد، تشخيص ميگرن مشكل است. سوالاتي از قبيل محل سردرد، تعداد دفعات آن ، نوع سردرد و عواملي كه باعث شروع سردرد مي شوند، مي تواند به تشخيص صحيح ميگرن كمك كند. ميگرن ، سردرد تنشي و درد عضلات موضعي ، مجموعا 90 درصد سردردهايي را كه به پزشكان مراجعه مي كنند، تشكيل مي دهند. وقتي اين سردردها به طور جداگانه رخ مي دهند، تشخيص آنها راحت است ، اما وقتي دو يا بيشتر اين سردردها باهم رخ مي دهند كه معمولا نيز اين چنين است تشخيص آنها مشكل مي شود. براي اين كه ساير علل سردرد كنار گذاشته شوند، از بيمار تقاضاي انجام سي تي اسكن يا ام.آر.آي MRI مي شود، تا مشخص گردد هيچ علت وخيمي باعث ايجاد سردرد نشده است.
راههاي پيشگيري از بروز حمله ميگرن
با دانستن اين كه چه چيزهايي مي توانند باعث بروز حملات ميگرني شما شوند، مي توانيد با انجام ندادن آنها، از شدت يا تعداد حملات خود، كم كنيد.يك دفتر يادداشت تهيه كنيد و به دقت زمان و تمام مسائلي كه قبل يا هنگام حمله رخ مي دهند را يادداشت كنيد. شما بايد نوشتن عوامل شروع كننده در اين دفتر يادداشت را تا هنگامي كه حداقل 5 حمله ميگرني رخ دهد، ادامه دهيد.سپس با مطالعه اين دفترچه ببينيد كه چه چيزهاي مشتركي در هر بار حمله ميگرني اتفاق مي افتد. اكنون مي توانيد با پرهيز از كارهايي كه به نظر شما باعث بروز حملات مي شوند، ببينيد كه آيا واقعا آنها مسوول بروز بوده اند يا خير.اگر حملات ميگرن شما به طور منظم در ساعات نزديك ظهر يا عصرها رخ مي دهند، احتمالا به علت گرسنگي هستند، بنابراين سعي كنيد كه با خوردن وعده هاي كوچك غذايي در بين وعده هاي اصلي ، از گرسنه شدنتان جلوگيري كنيد.
اگر شبها شام زود مي خوريد و وقتي صبحها از خواب بلند مي شويد، دچار حملات ميگرن مي شويد، احتمالا به علت گرسنگي است.بنابراين سعي كنيد شبها قبل از اين كه به رختخواب برويد، غذاي مختصر بخوريد تا صبح با گرسنگي از خواب بلند نشويد.خوردن بعضي غذاها مثل شكلات ، ميوه هاي ترش ، لبنيات و فلفل مي توانند به عنوان عوامل شروع كننده ميگرن مطرح باشند.
درمان : احساس خستگي ، خميازه كشيدن ، انجام كارها با بي دقتي و تحريك پذيري يا زودرنجي از علايم شايع پيش درآمد هستند.ساير علايم عبارتند از: احساس تشنگي ، گرفتگي عضلات گردن و حساسيت بيش از حد نسبت به نور و صدا. بعضي علايم پيش درآمد ممكن است به اشتباه به عنوان يك عامل شروع كننده ميگرن فرض شوند. شناسايي اين نشانه هاي پيش درآمد مي تواند بسيار مفيد باشد و با پرهيز از عوامل شروع
كننده ميگرن در اين زمان ، مي توان از بروز حمله جلوگيري كرد. هميشه چند قرص استامينوفن يا آسپرين همراه داشته باشيد تا در صورتي كه فكر مي كنيد حملات شروع خواهند شد، آنها را هر چه سريع تر مصرف كنيد.اهميت زيادي دارد كه قرصها هر چه زودتر خورده شوند، تا اثر بيشتري داشته باشند. بعد از بروز حمله ميگرني ، از فعاليت معده كاسته مي شود.بنابراين در جذب قرصهايي كه آن هنگام خورده مي شود، اختلال ايجاد شده و اين داروها بخوبي جذب نمي شوند.
