http://pnu-club.com/include/articles...00f2d8c010.jpgدرخت میخک، بومی جزایر ملوک و شرق اندونزی بوده و در تاتزانیا، ماداگاسکار، برزیل و سایر نواحی معتدل و گرمسیر وجود دارد و به سبب زیبائی خاصی که دارد، امروزه در غالب نوای دنیا به‌عنوان درخت زینتی پرورش داده می‌شود. میخک، درختی است به ارتفاع ۱۰ – ۱۲ متر، مخروطی با برگ‌های همیشه سبز و ناخزان که در سراسر سال سبز می‌باشد. غنچه‌های خشک شده این درخت که مصرف طبی و ادویه‌ای دارد به شکل میخ کوچک است به همین علت آن را در فارسی میخک نامیده‌اند و حتی نام انگلیسی آن نیز به معنای میخ می‌باشد.
● ترکیبات شیمیائی
عصاره‌ی میخک دارای اسانس‌های فرار (ارژنول، اوژنیل استات)، فلاونوئید (استراگاین، ایزوکوترسیترین)، تانن (اوژنین)، تری ترین (اولئانولیک اسید) و استروئیدهائی مانند پتاسیتوسترول می‌باشد.
● خواص درمانی میخک
در اسناد و مدارک طب سنتی چین اولین نشانه‌های شناخت درخت میخک به دوران امپراطوری هان در چین برمی‌گردد (۳۰ سال قبل از میلاد مسیح) و یا نام ادویه زبان جوجه نام برده شده استاسناس میخک در صنعت عطرسازی استفاده می‌شود. طبق تحقیقات انجام شده روغن میخک با مهار مسیرهای سیکلواکسژناز در بیماری‌های التهابی موثر است.
اوژنول که ماده موثره اصلی میخک می‌باشد خواص ضد دردی مناسبی دارد به همین دلیل در ترکیبات ضد درد دندانپزشکی از آن استفاده می‌کنند که مزه خاص این فرآورده که همگی ما آن را تجربه کردیم ناشی از اوژنول می‌باشد.
عصاره‌های آبی و اتانولی میخک دارای اثرات ضد میکروبی بر علیه استافیلوکوک طلائی مقام پنی‌سیلین دارد و رشد باکتری‌های ایجاد‌کننده پوسیدگی دندان نیز جلوگیری می‌کند.
از خواص جالب میخک اثرات ضدویروسی عصاره آبی آن در زخم‌های پوستی ناشی از ویروس هرپس می‌باشد از نکات بارز درمانی اوژنول اثر حفاظت کبدی آن می‌باشد در تحقیقات بالینی انجام شده خواص درمانی میخک در درمان درد و التهاب بیماری‌های دهان و دندان و نیز کاهش سردرد بیماران ثابت شده است.
مرجع علمی گیاه درمانی آلمان (کمیسیون E) نیز اثرات ضددردی آن در دندان درد و رفع التهاب دهان و حلق را تأیید کرده است در طب سنتی هند نیز میخک را برای رفع بدبوئی دهان، نفخ، دردهای شکمی و مشکلات معده و حتی بیماری‌های چشم نیز به‌کار می‌بردند.
● میخک در طب سنتی ایران
در طب سنتی ایران میخک را به‌عنوان قرنقر یاد می‌کردند طبیعت آن را در سوم گرم و خشک می‌دانسته، خاص پادزهر برای آن قائل بودند. میخک مقوی ارواح و اعضاء رئیسه می‌باشد و جهت تقویت ذهن فکر و رفع صدا، (سردرد) بلغمی و فالج (سکته مغزی) از ٱن بهره می‌بردند. در طب سنتی ایران در جهت تقویت لثه و درد دندان بارد و رفع بدبوی دهان کاربرد داشته است. از میخک در بیماری‌های گوارشی مانند فواق (سکسکه) وجشاء (آروغ) و بیماری‌های رحم و بیماری‌های تنفسی مانند سرفه استعمال می‌شود.
● روش‌ها و موارد استفاده در منزل
به‌کارگیری فرآورده‌های گوناگون میخک احتیاج به مشاوره با گیاه درمان گران آگاه و آشنا با اثرات درمانی و عوارض میخک می‌باشد.
▪ لذا در تمامی موارد ذیل با افراد خبره مشورت شود:
ـ برای رفع دندان درد و گوش درد، قطره‌ای از عصاره میخک و با روغن آن را روی دندان بمالید و یا در گوش بچکانید.
ـ میخک تقویت‌کننده‌ٔ مغز است و کسانی‌که حافظه‌ٔ ضعیف دارند، باید از دم‌کرده‌ٔ آن بهره ببرند.
ـ حالت تهوع و استفراغ را برطرف می‌کند، بدین منظور می‌توان ۲ قطره از اسانس میخک ار در یک لیوان آب ریخت و نوشید و یا از یک فنجان دم کرده‌ٔ آن استفاده کرد.
ـ برای رفع سردرد مفید است.
ـ ضعف اعصاب را از بین می‌برد.
ـ جویدن میخک، بوی بد دهان را مرتفع می‌سازد.
ـ برای رفع تنگی نفس مفید است.
ـ مقوی معده و جهاز هاضمه است.
ـ سکسکه را برطرف می‌سازد.
ـ افرادی که قطره قطره ادرار می‌کنند، برای کمک به مداوای آن باید جای میخک بنوشند.
ـ میخک، اشتهاآور است و بدن را نیرو می‌بخشد.
ـ میخک، ضدعفونی‌کننده‌ٔ بسیار خوبی است و می‌توان از آن به‌عنوان کمپرس برای شستشوی زخم‌ها سود جست.
- برای برطرف کردن دردهای رماتیسمی، ۳ تا ۴ قطره روغن میخک را با ۵ گرم روغن بادام درآمیخته و روی قسمت‌های دردناک بمالید.
ـ جهت درمان کمردرد، میخک و یا ۲ قطره اسانس میخک را با آب و یا چای مخلوط کرده و بنوشید.
ـ استفاده از میخک، گرفتگی صدا را از بین می‌برد.
ـ نوشیدن یک فنجان چای میخک پس از غذا، گاز و درد معده را مرتفع می‌سازد. توضیح اینکه برای تهیه چای یا دم کرده میخک، مقدار ۱۰ گرم میخک را با یک لیتر آب جوش مخلط کرده و به مدت ۵ دقیقه دم کنید.
ـ گرد (دانه) میخک، مانند ادویه، برای خوشبو کردن غذا استفاده می‌شود.
ـ طبیعت آن گرم و خشک و به نام‌های (قرنفل و ژیرف) معروف است.
● مضرات میخک
همان‌گونه‌ای که گفته شد، میخک خیلی گرم است و از همین روی، برای گرم مزاجان خوب نیست و امکان دارد موجب ناراحتی کلیه‌ها و روده‌ها گردد. این نوع افراد باید میخک را با صمغ عربی مخلوط کرده و بخورند.
منابع: ۱) میرحیدر حسین، معارف گیاهی، جلد دوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۲ ۲) عقیلی خراسانی محمد حسین، مخزن الادویه، انتشارات باورداران (نسخه ۱۸۴۴ کلکته)، ۱۳۸۰ ۳) Lagow B.PDR for Herbal Medicline.Third ed.Thomson.Pub ۲۰۰۵.
