مضرات مصرف نوشابه‌های گازدار
امـروزه مصرف نوشابه‌هاي گازدار به‌طور فزاينده در ميان مـردم دنيا به‌خصوص ايرانيان كه ركورددار مصرف اين ماده هستند رايج شده است
انسان از دير باز به‌دنبال نوشيدني‌هايي متنوع با طعم‌هاي مختلف به‌غيراز آب بوده است، چنان كه با پيشرفت صنعت نيز اين نوشيدني‌ها با بسته‌بندي‌هاي مختلف بهداشتي با ماندگاري طولاني به بازار آمده و در دسترس مردم قرار گرفته است و با اين تنوع حق انتخاب را براي مردم بالا مي‌برد.
اما مي‌بينيم كه متأسفانه در جامعه كنوني از بين تمام نوشيدني‌هاي توليد شده، نوشابه‌هاي گازدار طرفداران فراواني را به‌خود اختصاص داده است؛ به‌طوري كه آمارها نشان مي‌دهد سرانه مصرف نوشابه‌هاي گازدار براي هر ايراني 42ليتر در سال است، در حالي كه استاندارد جهاني آن 11الي12ليتر در سال است؛ غافل از اينكه ماده مؤثر كوكاكولا يعني اسيد فسفريك با ph برابر 28/0، مي‌تواند ناخن را در مدت حدود 4روز حل كند، همچنين كلسيم را از استخوان‌ها مي‌زدايد و عامل اصلي افزايش روزافزون پوكي استخوان است و به همين دليل براي حمل محلول كوكاكولا (محلول غليظ شده)، كاميون‌هاي حامل بايد از علامت‌هاي ويژه «مواد خطرناك» كه براي حمل مواد به‌شدت خورنده در نظر گرفته شده، استفاده كنند!
دكتر شيخ الاسلام، متخصص بهداشت عمومي و اپيدميولوژي تغذيه مي‌گويد: افرادي كه به مصرف اين نوشابه‌ها روي مي‌آورند مصرف شير و فراورده‌هاي مشابه آن را كاهش مي‌دهند. همين امر باعث مي‌شود افرادي كه اين نوشابه‌ها را مصرف ميكنند، كمتر از آنهايي كه اين نوشابه‌ها را مصرف نمي‌كنند كلسيم به بدنشان برسد. اين موضوع به‌ويژه براي دختران جوان كه نياز به كلسيم زياد دارند، در آينده مي‌تواند مشكل ساز باشد.
همچنين تحقيقات نشان مي‌دهد كه نوشابه‌هاي گازدار (انواع كولا) يكي از مهم‌ترين موادي هستند كه موجب توليد سنگ كليه مي‌شوند.
مضرات مصرف نوشابه‌هاي گازدار
1- پـوسيدگي دندان‌ها: تمام نوشابه‌هاي گازدار خاصيت اســيدي داشته و سبب فرسايش ميناي دندان‌ها مي‌شوند. همچنين ميزان قند بالاي اينگونه مـحــصولات پوسيدگي دندان‌ها را تسريع مي‌كند.
2- چاقي: نوشابه‌هاي گازدار عمدتا از آب تصفيه شده، افزودني‌هاي مصنوعي و شكر تصفيه شده تهيه مي‌شوند، بنابراين فاقد هرگونه ارزش تغذيه‌اي بوده و تنها به خاطر ميزان قند بالايشان داراي كالري زيادي هستند كه سبب چاقي در فرد مصرف‌كننده مي‌شوند. در نوشابه‌هاي رژيمي نيز به جاي شكر معمولي از آسپارتام استفاده ميكنند كه ضمن آنكه يك ماده اشتهاآور است براي سلامتي نيز مضر بوده و مصـرف آن ميگرن، سرگيجه و كاهش توان حافظه را به‌دنبال دارد.
3- سوء تغذيه: برخي افراد به مصرف نوشابه‌هاي‌گازدار اعتياد دارند و چون اين محصولات موجب كاهش اشتها مي‌شوند بنابراين فرد معتاد تنها به مصرف نوشابه‌هاي‌گازدار روي آورده و دچار سوء‌تغذيه مي‌شود. هنگامي كه شما در بطري يك نوشابه گازدار را مي‌گشاييد بلافاصله حباب‌ها و گازهاي موجود در آن به بيرون جهيده وظاهر مي‌شوند. گاز اينگونه محصولات به سبب وجود اسيد فسفريك و دي‌اكسيدكربن در تركيبات‌شان است كه سبب اسيدي شدن اينگونه محصولات نيز مي‌شوند.
ph نوشابه‌هاي گازدار بين 5/2 تا 5/3 است كه موجب پديد آمدن محيطي اسيدي در معده مي‌شوند. در كل مسير سيستم گوارش، تنها معده قادر به مقاومت در برابر چنين محيط اسيدي‌اي است. اما در ديگر اعضاي سيستم گوارش بدن مانند دهان، گلو و مري درپي‌مصرف نوشابه‌هاي گازدار محيط اسيدي ناهنجاري ايجاد مي‌شود. چراكه مخاط دهان، گلو و مري بسيار در برابر اسيد حساس و آسيب‌پذير هستند.
اسيد فسفريك موجود در اين نوشابه‌ها نيز با رقابت با اسيد هيدروكلريك معده عملكرد صحيح معده را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد. هنگامي كه معده ناكارآمد مي‌شود غذاي مصرفي گوارش نيافته باقي مانده و سبب سوء هاضمه و نفخ مي‌شود. افرادي كه از زخم معده و سوزش سر معده رنج مي‌برند بايد از مصرف نوشابه‌هاي گازدار جدا خودداري كنند.
4- تأثير روي كليه‌ها: هنگامي كه ميزان اسيد فسفريك خون افزايش مي‌يابد كليه‌ها قادر به‌دفع سريع آن نيستند، بنابراين فشار مضاعفي روي كليه‌ها تحميل مي‌شود. مصرف نوشابه‌هاي گازدار سبب مي‌شود تا كلسيم از استخوان‌ها برداشته شده و درون خون جريان يابد. اين امر موجب رسوب كلسيم اضافي در كليه‌ها شده كه در نهايت منجر به سنگ كليه مي‌شود.
5- تأثيرروي پوست: خون اسيدي روي عملكرد گلوتايتون تأثير مي‌گذارد. گلوتايتون يك آنزيم با خاصيت آنتي اكسيداني است. علاوه بر آن نوشابه‌هاي گازدار فاقد هرگونه مواد معدني و ويتامين هستند. افرادي كه نوشابه مصرف ميكنند معمولا مصرف آبميوه، شير و حتي آب را كاهش مي‌دهند و بدن خود را از ويتامين‌ها و موادمعدني كه براي سلامتي پوست ضروري هستند محروم مي‌سازند، بنابراين پوستشان بيشتر دچار چين و چروك مي‌شود.
6- تأثير روي استخوان‌ها: اسيد فسفريك موجود در نوشابه‌هاي گازدار ماده‌اي بسيار سمي است. در صنعت از اسيد فسفريك به‌عنوان سختي‌گير آب استفاده مي‌شود. به اين طريق كه اسيد فسفريك سبب زدودن كلسيم و منيزيم از آب سخت مي‌شود. اسيد فسفريك در بدن نيز داراي عملكرد مشابهي است؛ يعني يون كلسيم را از استخوان‌ها برداشته و پوكي استخوان‌ها را سبب مي‌شود.
7- تأثير كافئين: به نوشابه‌هاي گازدار عمدا كافئين افزوده مي‌شود تا در مصرف‌كنندگان خود ا ايجاد اعتياد و وابستگي كنند. كافئين موجود در نوشابه‌هاي گازدار با سرعت بيشتري نسبت به ديگر نوشيدني‌هاي حاوي كافئين مانند قهوه و چاي جذب بدن مي‌شود. كافئين سبب برهم خوردن نظم خواب شده، علائم پيش از قاعدگي را تشديد كرده و سبب كم آبي در بدن مي‌شود.
به خاطر داشته باشيد كه بيماري‌ها يك‌شبه پديدار نمي‌شوند بلكه طي سال‌ها بر اثر پيروي از رژيم‌هاي غذايي نامناسب ايجاد مي‌شوند. بنابراين مصرف نوشابه‌هاي گازدار را به حداقل ممكن رسانده و در عوض به نوشيدن آب وآبميوه‌هاي طبيعي روي آوريد. هرگاه هم كه هوس مصرف نوشابه‌هاي گازدار را كرديد حتما از ني استفاده كنيد تا از تماس مستقيم نوشابه با دندان‌ها خودداري كرده باشيد.
8- اختلال در خواب: كافئين موجود در نوشابه‌هاي گازدار موجب بروز اضطراب، افزايش فشار خون و برهم خوردن نظم خواب مي‌شود. همچنين قند وكافئين موجود در نوشابه‌هاي گازدار از عوامل تشديد بيش‌فعالي در كودكان هستند. مواد قندي بالاي نوشابه‌هاي گازدار علاوه بر موارد گفته شده آن موجب چاقي و گاز كربنيك آن مي‌تواند موجب اختلال در هضم غذا شود.
با اين تفاسير توصيه مي‌شود كه افراد هر چه بيشتر به سمت نوشيدني‌هاي مفيد بروند و آنها را جايگزين نوشيدني‌هاي مضر كنند.
نوشابه‌هاي رژيمي
نوشابه‌هاي رژيمي به جاي قند معمولي، داراي قندهاي (شيرين‌كننده) مصنوعي‌اند كه فاقد كالري هستند. اخيرا يكي از تحقيقات نشان داده است كه مصرف نوشابه‌هاي گازدار رژيمي نه تنها موجب كاهش وزن نمي‌شوند بلكه افزايش وزن را نيز به‌دنبال خواهند داشت.
به گفته اين متخصص تغذيه، مردم اغلب اوقات مصرف نوشيدني‌هاي رژيمي را با اجراي رژيم‌هاي لاغري صحيح اشتباه مي‌گيرند؛ يعني براي كاهش وزن يا جلوگيري از چاقي به‌جاي نوشابه‌هاي معمولي، نوشابه‌هاي رژيمي مي‌خورند، در حالي كه مشكل اصلي چاقي مردم، مصرف نوشابه‌ها نيست بلكه مقدار مصرف و نوع رژيم غذايي آنهاست.
براساس اين مطالعات وقتي شما چيزي مي‌خوريد كه مزه آن مانند غذاهاي پُركالري (مثل قندوشكر) است اما كالري ندارد (مثل قند مصنوعي)، بدن شما به‌دنبال آن كالري بالاست اما چيزي دريافت نمي‌كند.
مطالعات جديد نشان مي‌دهد موش‌هاي آزمايشگاهي كه با قندهاي مصنوعي (بدون كالري) تغذيه مي‌شدند، نسبت به آنهايي كه با قند معمولي تغذيه مي‌شدند، اشتياق بيشتري به خوردن داشتند.
