-
اسوة جهاد و پارسايي
يادبود آيت‌الله حاج شيخ علي مشكيني
آيت‌الله مشكيني، يكي از مؤثرترين افراد در عرصه‌هاي مختلف بود و رمز موفقيتش نيز تنها در اين بود كه او پيش از اصلاح ديگران، به اصلاح خويش و تزكية نفس خود پرداخت. از ويژگي‌هاي برجسته و ممتازش مي‌توان به توجه جدّي به حديث، و تعبّد و تعلق به اهل بيت(ع) اشاره كرد.
اشاره:
28 مهر، هم‌زمان است با گشايش اوّلين دورة مجلس خبرگان، امّا، 28 مهر امسال، با سال‌هاي پيش تفاوت دارد. مردي كه 25 سال از عمرش را به عنوان رئيس اين مجلس، گذرانده بود، ديگر امسال نه مسئوليتي دارد، نه حضوري. او رفت، امّا يادش هماره، زنده مي‌ماند.
زندگي‌نامه
در سال 1300 هجري شمسي در يكي از روستاهاي توابع بلوك مشكين در ميان خانوادة متديّن و اهل علم «فيض» فرزندي پا به عرصة حيات نهاد كه او را به نام نامي فرزند سالار شهيدان «علي‌اكبر» ناميدند.
پدر بزرگوارش اهل علم بود و در كسوت روحانيت به تحصيل علم، و رتق و فتق امور مردم مي‌پرداخت. علي‌اكبر چهار سال از دوران كودكي‌اش را به همراه پدر، كه در نجف اشرف مشغول تحصيل علوم ديني بود، در اين شهر گذراند و در همان‌جا نيز به مكتب رفت. پس از بازگشت به وطن، برخي از علوم ديني را نزد پدر فرا گرفت، امّا خيلي زود از نعمت پدر محروم شد، لذا براي ادامة تحصيل به اردبيل و پس از آن به قم رفت.
در قم، در مجلس درس و بحث آيت‌الله حجت كوه‌كمره‌اي، درس خارج آيت‌الله بروجردي و آيت‌الله محقق داماد حاضر شد و در نجف نيز از محضر عالمان و اساتيد آن ديار بهره‌ها بُرد و در درس خارج امام خميني(ره) شركت جدّي داشت. در ميان سال‌هاي تحصيلش با فضلا و اساتيد بسياري، رابطة دوستي داشت كه براي نمونه مي‌توان به آيت‌الله جوادي آملي و آيت‌الله اميني اشاره كرد.
تمام سال‌هاي حياتش در حكومت ستم‌شاهي پهلوي، صرف مبارزات جدّي شد كه حاصل اين مبارزات، تبعيدهاي مداوم به شهرهايي چون: قم، نجف، مشهد، كرمان، ماهان، گلپايگان، اصفهان و كاشمر بود. امّا كسي كه جهاد با ظلم پيشة اوست در تبعيد هم، دست از مبارزه نمي‌كشد. او در همة شهرستان‌ها با ساير مبارزان در حدّ قدرتش همكاري داشت و پس از پيروزي انقلاب و آغاز جنگ تحميلي هم، دوشادوش ساير رزمندگان در جبهه‌ها حضور يافت.
او در سال‌هاي عمر شريفش، فعاليت‌هاي بسياري را به انجام رسانده، چنانكه بسياري از علما و اساتيد امروز، از شاگردانش هستند و در درس‌هاي وي حضور جدّي داشتند.
علي‌اكبر فيض كه بعدها به آيت‌الله علي مشكيني معروف شد، دورة مقدمات و سطح را بارها تدريس كرده، سال‌ها به تدريس خارج فقه و اصول اشتغال داشت. همچنين درس تفسيرش از دروس مشهور حوزة علمية قم بوده است.
او در زماني كه برخي اين تصوير غلط را در ميان مسلمانان شايع مي‌كردند كه قرآن شيعيان متفاوت از قرآن اهل سنت است، در زماني كه قيمت خريد قرآن در خارج از كشور براي مسلمانان و علاقمندان به اسلام بسيار بالا بود، به چاپ قرآن در تيراژ بالا، كيفيت مطلوب و قيمت بسيار پايين همّت گمارد، و چاپخانه و مؤسسة الهادي را بدين منظور تأسيس كرد، كه قرآن‌هاي گسترده‌يي از اين رهگذر در خارج از كشور در اختيار تشنگان كلام وحي قرار گرفت.
آيت‌الله مشكيني، يكي از مؤثرترين افراد در عرصه‌هاي مختلف بود و رمز موفقيتش نيز تنها در اين بود كه او پيش از اصلاح ديگران، به اصلاح خويش و تزكية نفس خود پرداخت. از ويژگي‌هاي برجسته و ممتازش مي‌توان به توجه جدّي به حديث، و تعبّد و تعلق به اهل بيت(ع) اشاره كرد.
25 سال رياست مجلس خبرگان رهبري و رياست «شوراي بازنگري قانون اساسي» تنها در خور كسي است كه هميشه مي‌گفت: «روايتي را براي شما نمي‌خوانم، مگر آنكه ابتدا خود به آن عمل كنم».
اين عالم فرزانه و مجاهد نستوه، پس از طيّ دوران نسبتاً طولاني بيماري در سنّ 86 سالگي دعوت حق را لبيك گفت. روحش شاد
آثار
آيت‌الله مشكيني، هم‌زمان با تحصيل، تدريس و نيز فعاليت‌هاي سياسي و مسئوليت‌هاي مهم، هيچ‌گاه قلم را بر زمين نگذاشت و آثار بسياري تأليف كرد كه عمدة آنها در چهار بخش عمده: فقه و اصول، اخلاق و علوم قرآني، قابل دسته‌بندي است. از ميان آثار وي مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
1. تفسير سورة صاد،
2. تفسير سورة آل عمران،
3. ترجمة فارسي كلّ قرآن،
4. اصطلاح الاصول،
5. مصطلحات الفقه،
6. الرسائل الجديد،
7. حاشية توضيحي بر كتاب مضاربه عروة‌الوثقي،
8. الفقه المأثور،
9. المنافع العامة،
10. واجب و حرام احكام الزامي،
11. رسائل خمس،
12. ازدواج در اسلام،
13. بحث تكامل از نظر قرآن،
14. زمين و آنچه در آن است،
15. تقليد چيست؟،
و ...
از نگاه ديگران
مقام معظم رهبري دربارة ايشان فرمودند: «... رفتار و عمل او بيش از بيان شيرين و رسايش، دعوت كننده به ايمان و پارسايي، و حق‌طلبي و حق‌گويي بود. جايگاه رفيع او در نظام جمهوري اسلامي و رياست مجلس خبرگان رهبري از آغاز تشكيل اين مجلس ـ
كه نشانة حرمت و مكانت او در چشم نخبگان و علماي بزرگ و اساتيد مبرّز روحاني كشور است ـ هرگز نتوانست در تواضع و فروتني او، يا در زندگي زاهدانه و دامن پاك او كمترين خدشه‌اي وارد آورد.
او جامع علم و عمل و جهاد و زهد و تشخيص و سلوك صائب و مستقيم و بدون انحراف بود. فقدان اين عالم ربّاني و اين روحاني جليل القدر، ضايعه‌اي بزرگ است...
ـ آيت‌الله العظمي صافي گلپايگاني: «آيت‌الله مشكيني بدون برخي مصلحت ورزي‌ها بر حاكميت احكام نوراني اسلام تأكيد داشتند».
ـ آيت‌الله العظمي نوري همداني: «آيت‌الله مشكيني در زهد و صفا و اخلاص ممتاز بود. او از نخستين پيشتازان انقلاب بود».
ـ آيت‌الله العظمي مظاهري: «آيت‌الله مشكيني فقيه و مجاهد و شخصيتي بي بديل بود».
مرضيه بيات
پي‌نوشت:
٭ با استفاده از: روزنامه جام‌جم، شماره 2061، (9/5/1386)؛ روزنامه همشهري، شماره 4331 (10/5/1386)؛ روزنامه خراسان، شمارة 16761 (11/5/1386)؛ روزنامه رسالت، شمارة 6209 (10/5/1386)؛ روزنامه، رسالت، شمارة 6208 (9/5/1386)؛ روزنامه جام‌جم، شماره 2063 (11/5/1386)؛ روزنامه خراسان، شمارة 16760 (10/5/1386)؛ كتاب هفته، شمارة 734 (13/5/1386)
