سخن اولسازمان انتقال خون ايران از سال 1353 براي تهيه و توزيع خون و فرآورده هاي سالم ، و انجام امور آموزشي، پژوهشي و كاربردي در زمينه انتقال خون به طور رسمي آغاز به كار كرده است. مهمترين هدف انتقال خون در ايران تأمين خون و فرآورده هاي سالم آن با بهترين كيفيت استاندارد مطابق با موازين تعيين شده بين المللي براي بيماران و نيازمندان و همچنين ترويج طب انتقال خون است. اهداف اين سازمان به شرح ذيل مي باشد:- مشاركت در مراقبت از بيماران - تأمين خون سالم و كافي - بسيج اهدا كنندگان داوطلب - همكاري با بيمارستان ها در حل مشكلات انتقال خون - گسترش شبكه پايگاههاي انتقال خون و… خدمات سازمان انتقال خون شامل : جمع آوري و توزيع خون و فرآورده هاي آن از طريق مراكز اهدا خون در سراسر كشور است. اين سازمان تنها مركز ارائه دهنده خون و فرآورده هاي خوني به بيمارستان ها و ديگر مراكز درماني است. انتقال خون چيست؟انتقال خون در پزشكي جنبه حياتي دارد و در موارد خاص توسط پزشك معالج تجويز مي گردد. خون به اجزاء متفاوتي قابل تجزيه است كه ممكن است به تنهايي يا به طور كامل در شرايط مختلفي به بيماران تزريق گردد. اجزاء خون به طور عمده عبارت اند از: گلبول هاي قرمز ( براي كم خوني ها يا خونريزي ها) ،پلاكت ها ( براي بيماري هاي خونريزي دهنده، هنگامي كه شمارش پلاكتي كاهش يافته است) وپلاسما ( كه براي تأمين پروتئين هاي خون به كار مي رود). فوايد اهداي خون چيست؟مهمترين فايده اهداي خون، نجات زندگي و كسب رضايت الهي و از فوايد ديگر آن آگاهي از سلامت جسماني مي باشد كه از طريق كنترل هاي زير انجام مي پذيرد: �ضربان قلب �فشار خون �دماي بدن �تشخيص كم خوني و نوع گروه خوني. آيا انتقال خون ايمن است؟ سازمان انتقال خون در ايران كليه اهداء كنندگان را مورد بررسي قرار مي دهد تا ايمني اهداء كنندگان و دريافت كنندگان تأمين گردد. تمامي خون هاي اهداء شده ، در آزمايشگاههاي سازمان براي اطمينان از سلامت تحت آزمايشات ذيل قرار مي گيرد: 1-hiv ( ايدز) 2- هپاتيتb 3- هپاتيتc 4- سيفليس 5- گروه بندي خون هنگام اهداء خون ، اهداء كننده بايد به سؤالاتي كه در مورد وضعيت سلامت وي پرسيده مي شود پاسخ دهد. اين سؤالات براي تشخيص و بررسي اهداء كنندگان پر خطر طرح شده است. برخي شرايط اهداء خون:- حداقل سن 17 سال و حداكثر سن 65 سال - حداقل وزن 50 كيلوگرم - فواصل اهداء خون هر 8 هفته يك بار است؛ مشروط بر اين كه تعداد دفعات اهداء در طول يك سال از 4 بار تجاوز ننمايد. - عدم كم خوني كه با انجام آزمايش مشخص مي شود. - در صورت وجود سابقه موارد زير در فرد اهداء كننده ، حتماً پزشك انتقال خون بايد در جريان امر قرار بگيرد: �مصرف برخي داروها �آلرژي هاي مهم مانند آسم، تب يونجه و ... �فشارخون بالا �ديابت �بيماري هاي قلبي، ريوي، كليوي و كبدي �سابقه تزريق خون و فرآورده هاي آن � خالكوبي و حجامت �سابقه اعتياد به مواد مخدر تزريقي �سابقه صرع يا تشنج �سابقه تماس جنسي مشكوك �سابقه جراحي در شش ماه اخير �دوران حاملگي و شيردهي اهداي اتولوگ چيست؟روشي است كه در آن بيمار خون خود را اهداء مي كند و خون تا زماني كه وي به آن احتياج دارد در شرايط مناسبي نگهداري مي شود. اتولوگ براي بيماراني كه جهت عمل هاي جراحي اختياري آماده مي شوند، قابل انجام است. در اين روش بيمار بايد توسط پزشك معاينه شود تا از سلامت خود اطمينان حاصل نمايد. بيماراني كه از خون خود استفاده مي كنند ايمن ترين خون ممكنه را به خود تزريق مي كنند. خطرات احتمالي ( به واسطه اجزاء خون مانند گلبول هاي سفيد، پلاكت ها و پروتئين سرم ) با تزريق خون اتولوگ حذف مي شود. قبل از اهداي خون ، اهداء كنندگان چه كارهايي بايد انجام دهند؟اهداي خون تجربه لذت بخشي است ؛ پس بايد به خاطر داشته باشيد: قبل از اهداي خونيك غذاي مناسب بخوريد و ميزان آب بيشتري نسبت به روزهاي گذشته ميل كنيد. اگر ممكن است از خوردن آسپرين به مدت 48 ساعت قبل از اهداء خودداري فرمائيد. نام و مقدار داروهاي مصرفي خود را به ياد داشته باشيد. خوردن دارو از اهداي خون جلوگيري نمي كند ولي علت مصرف آن ممكن است از اهداي خون جلوگيري نمايد. مراحل اهداي خون:اهداي خون يك روند ساده و ايمن است و تقريباً 45 تا60 دقيقه زمان لازم دارد. وسايل مورد استفاده ، يكبار مصرف و استريل هستند . ابتدا فرم ثبت نام توسط بيمار تكميل مي گردد سپس بيمار به چند سؤال در ارتباط با سلامتي خود پاسخ مي گويد و معاينه باليني ساده شامل: اندازه گيري فشارخون، دماي بدن و نبض به علاوه يك نمونه خون براي تشخيص كم خوني از بيمار انجام مي شود. اهداء كننده روي تخت دراز كشيده و محل خونريزي توسط ماده آنتي سپتيك ، ضدعفوني مي شود. و سپس در عرض 6 تا10 دقيقه خونگيري به عمل مي آيد. مصرف كنندگان اصلي خون و فرآورده هاي آن در ايران1 – بيماران تالاسمي 2 – بيماران مبتلا به انواع هموفيلي 3 – بيماران دياليزي 4 – بيماران نيازمند به جراحي هاي بزرگ ( قلب ، كليه ، مغز استخوان ، و زنان ) 5 – مبتلايان به بيماري هاي خونريزي دهنده 6 – نوزادان مبتلا به زردي ناشي از ناسازگاري خون مادر و جنين 7 – پيوند اعضاء 8 – سوختگي هاي شديد 9 – كم خوني هاي مزمن 10 – انواع سرطان ، به خصوص در مرحله شيمي درماني دستورالعمل براي اهداء كنندگان بعد از اهداي خون :1 - چند ساعت بعد از اهداي خون ميزان مايعات بيشتري نسبت به قبل بنوشيد. ( بدون الكل ) 2 – بعد از اهداي خون غذاي سالمي ميل كنيد. 3 – براي نيم الي يك ساعت بعد از اهداي خون سيگار نكشيد. 4پ – اگر در محل اهداي خون خود ( بازو) خونريزي وجود دارد دست خود را 3 تا 5 دقيقه بالا بگيريد و فشار دهيد. 5 – اگر حالت غش يا گيجي داريد به صورتي بنشينيد كه سر شما بين زانوهايتان قرار گيريد. و يا به نحوي دراز بكشيد كه سر شما پايين تر از بدنتان قرار بگيرد. 6 – فعاليت هاي معمول خود را مي توانيد بعد از نيم ساعت از سر بگيريد. در هر حال از هرگونه فعاليت شديد در ادامه روز خودداري كنيد. 7 – اگر بعد از اهداي خون حال خوبي نداشتيد ، مي توانيد با مركز انتقال خون محل خود تماس بگيريد و با پزشك يا پرستار حاضر در مركز مشاوره كنيد. 8 – اگر خونمردگي يا خونريزي در زير پوست مشاهده شد ، در 24 ساعت اول بعد از اهداء ، از كمپرس سرد براي محل مذكور استفاده كنيد. بعد از 24 ساعت اول ، استفاده از كمپرس گرم در رفع علائم كمك مي كند .
