عکس العمل های دارو و غذا در بدن

بسیاری از ترکیبات غذاها ممکن است در بدن عکس العمل هایی به وجود آورند که گاهی مفید و زمانی خطرناک هستند. در عین حال مطالعات علمی هر روزه ثابت می کند که بسیاری از داروها در بدن با مواد غذایی عکس العمل هایی انجام می دهند که ناهنجاریهایی را به وجود می آورند و دانستن آنها مهم و ضروریست. در اینجا به چند نوع از این عکس العمل ها اشاره می شود.
بعضی از داروها، مانند داروهای آسم نباید با غذا یا نوشیدنی های کافئین داری چون قهوه و چای و شکلات مصرف شود، زیرا سبب سمی شدن دارو می شود و نه تنها در تخفیف و درمان عارضه آسم کمک نمی کند، بلکه مشکلات پیچیده تری را به وجود می آورد. برخی از املاح و ویتامین ها هستند که تاثیری در چند و چون فعالیت بعضی از داروها در بدن دارند مثلا خوردن براکلی، اسفناج و سبزیجات سبز تیره رنگ که حاوی مقدار زیادی ویتامین K هستند و در لخته شدن خون نقش مهمی دارند در عملکرد داروهایی مانندHeparin وWarfarinکه داروی ضد انعقاد خون هستند، اثر منفی خواهند داشت. مصرف زیاد و بی رویه فیبر و سلولز به همراه رژیم غذایی در جذب بعضی از داروهایی مانند مسکن ها و داروهای بیماریهای قلب و عروق تاثیر گذاشته و در حقیقت مانع جذب آنها می شود. چای کوهی یا St.John’s Wort که متاسفانه به فراوانی توسط مردم عادی مصرف می شود و اکثر افرادی که با گیاه درمانی سر و کار دارند آن را برای هر نوع عارضه و بیماری توصیه می کنند یکی از خطرناک ترین گیاهان دارویی است که با بسیاری از داروهای شیمیایی و گیاهی عکس العمل شدید به وجود می آورد و گاهی سبب مرگ می شود. مثلا خوردن چای کوهی با داروهای ضد افسردگی، داروی بیماری قند، داروی پایین آورنده کلسترول خون و داروهای بیماریهای قلبی خطرات غیرقابل جبرانی به وجود می آورد.

http://pnu-club.com/imported/mising.jpg

اصولا الکل در داخل بدن با اکثر داروهای شیمیایی و حتی داروهای گیاهی عکس العمل نشان می دهد و تاثیر آنها را متغیر می سازد. مصرف الکل با داروهای ضد افسردگی، داروهای ناهنجاریهای مغز و اعصاب و غیره، عملکرد آنها را تغییر داده و گاهی خطراتی را به وجود می آورد.
با این مقدمه کوتاه در زیر به چند نمونه از عکس العمل غذا با غذا و یا غذا با دارو اشاره می شود:
کپسول سیر و یا مصرف زیاد سیر تازه به همراه داروی بیماری قند سبب تقلیل سریع و غیر قابل کنترل قند خون می شود که گاهی خطراتی را در پی دارد. درصدی از مردم به خاطر حساس بودن به سیر و ترکیبات آن ممکن است دچار نفخ شکم و سوزش معده و مری شوند. در ضمن سیر حاوی مقدار زیادی از مواد ضد انعقاد خون می باشد. در این صورت مصرف آن در افرادی که به عارضه و بیماری رقیق بودن خون دچار هستند و یا به زخم های معده و روده مبتلا هستند، توصیه نمی شود چون ممکن است سبب خونریزی غیرقابل کنترلی شود.
ـ افرادی که مجبور به مصرف داروهای ضد افسردگی هستند به هیچ عنوان نباید غذاهایی مانند پنیر کهنه، باقلا، شراب و آواکادو در رژیم غذایی خود منظور کنند، زیرا به نوعی عکس العمل شدید و کشنده دچار می شوند. در ضمن چون چای کوهی حاوی مقدار زیادی از مواد ضدافسردگی است، نباید به همراه غذاهای ذکر شده در بالا مصرف شود.
ـ گریپ فروت با تمام داروهایCalcium Channel Blockers مانند داروهای پایین آورنده کلسترول خون، داروهای ضد افسردگی، داروهای فشار خون، هورمون استروژن قرص های ضد بارداری و بسیاری از داروهای ضد آلرژی عکس العمل شدید می دهد و آنزیم موجود در روده را که در متابولیسم داروها نقش دارد غیرفعال می کند و سبب می شود که کبد نتواند کار اصلی خود را در مورد دسته بندی و بی اثر کردن مواد شیمیایی در بدن انجام دهد که در نتیجه فاجعه ای رخ خواهد داد.
ـداروهای ضد اسید که حاوی مقداری آلومینیوم هستند هرگز نباید با آب پرتقال مصرف شوند چون سبب افزایش جذب آلومینیوم در بدن می شود. در ضمن در موقع مصرف آنتی بیوتیک باید از نوشیدن شیر و غذاهایی که حاوی مقدار زیادی کلسیم هستند دوری کرد، زیرا به جذب آنتی بیوتیک در دستگاه گوارش لطمه وارد می شود.
ـ خوردن ملین های شیمیایی به همراه شیر توصیه نمی شود، زیرا شیر باعث شدت عمل ملین ها شده و با بروز اسهال شدید مشکلاتی را در دستگاه گوارش به وجود می آورد.
ـ غذاهای حاوی مقدار زیادی فیبر و سلولز مانند Oatmeal جذب بسیاری از املاح و ویتامین ها را تقلیل می دهد و در ضمن در جذب داروهای مختلف در دستگاه گوارش تاثیر می گذارد.
ـ خوردن گوشت سرخ شده و ترکیبات (حتی دود کباب) در جذب داروی آسم موثر بوده و عملکرد این دارو را تقلیل می دهد. به عبارت دیگر افرادی که به آسم دچار هستند پس از خوردن گوشت کباب شده به حمله آسم دچار می شوند و مجبورند به مقدار داروی آسم اضافه نمایند.
ـ خوردن غذاهای پرچرب به همراه داروهای ضد التهاب بدن Anti-Inflammatory در درازمدت سبب صدمه غیرقابل جبرانی به کلیه ها می شود. این دسته از افراد پس از صرف غذای پرچرب احساس خستگی، سرگیجه و بی حسی می کنند.
ـ همانطوری که اشاره شد مشروبات الکلی همیشه نوعی افسردگی و خمودی به همراه دارند. حال اگر با داروهای شیمیایی مانند داروهای ضد آسم، ضد افسردگی، داروهای مسکنی که حاوی مواد مخدر هستند، داروهای خواب آور و غیره خورده شوند مشکلات پیچیده ای را به وجود می آورد.
ـ مصرف آسپرین و داروی بیماری قند با هم می تواند قند خون را با شدتی خطرناک تقلیل دهد و خطرات غیرقابل جبرانی را به وجود آورد. داروهای آب سیاه چشم به همراه آسپرین با عکس العمل خود در بدن سبب بروز سم می شوند. همچنین آسپرین با داروی ضد صرع و داروهای جلوگیری از خونریزی که برای درمان عارضه رقیق بودن خون استفاده می شود می تواند خطرناک باشد.
ـ خوردن داروهای آنتی اسید با آنتی بیوتیک، داروهای بیماریهای قلبی، فشار خون و همچنین داروهای درمان ناهنجاریهای غده تیروئید سبب تقلیل جذب آنها می شود. گزارشهای علمی نشان می دهد که گاهی جذب این داروها در دستگاه گوارش تا حدود 90 درصد کاهش می یابد و در نتیجه اگر این عمل ادامه یابد سبب مرگ بیمار می شود.
ـ آنتی اسیدها در هضم و جذب آهن موجود در رژیم غذایی وقفه ای به وجود می آورند و با تغییراتی در قدرت اسید معده به علت قلیایی بودن از جذب آهن جلوگیری می کنند و در نهایت سبب کم خونی می شوند. افرادی که به کم خونی دچار هستند و یا خانمهای جوان که به علت عادت ماهیانه مقداری آهن از دست می دهند نباید خودسرانه به مصرف آنتی اسیدها، آن هم به مدت طولانی عادت کنند. مشورت با پزشک خانواده در مورد استفاده از آنتی اسیدها امریست ضروری.
در ضمن برخی از غذاهایی که حاوی مقدار زیادی تاتن هستند، مانند چای، خرمالو، مغز گردو و بادام و بادام زمینی (لایه قهوه ای رنگ روی مغز دانه های روغنی) می توانند در هضم و جذب آهن رژیم غذایی تاثیر گذاشته و ترکیبی را به وجود آورند که آهن آن غیرقابل جذب شود. در این صورت این دسته از مواد خوراکی نباید با غذاهایی مانند گوشت و جگر و بعضی از سبزیجات مانند اسفناج مصرف شوند.
ـ بعضی از غذاها مانند اسفناج و برخی دیگر از سبزیجات سبز تیره رنگ که حاوی مقدار زیادی آهن هستند اگر به همراه غذاهای اسیدی مانند آب لیمو و رب گوجه فرنگی و غیره مصرف نشوند آهن آنها قابل جذب نخواهد بود. به عبارت دیگر آهن موجود در این دسته از غذاها به صورت ترکیبی است که مقدار بسیار ناچیزی از آن در بدن جذب می شود، ولی اگر غذاهای دیگری که حاوی مقداری اسید با PH مناسب باشد، آهن موجود در سبزیجات شکسته شده و به صورت قابل جذب در می آید.
ـ برخی از مواد خوراکی مانند ذرت حاوی مقداری اسید فیتیک هستند که با غذاهایی که دارای مقداری کلسیم می باشند مانند لبنیات و غیره ترکیبی غیرقابل جذب به وجود می آورند و در درازمدت موجب کمبود کلسیم در بدن شده و عوارض نامطلوب زیادی مانند پوکی استخوان و بالا رفتن فشار خون و غیره را به وجود می آورند.
ـ ملین های طبیعی و شیمیایی که برای پیشگیری و درمان یبوست به کار می روند، حرکت و فعالیت روده را تشدید می کنند و زمان توقف غذا را در داخل لوله گوارش کاهش می دهند. افرادی که به مصرف ملین ها عادت دارند دچار کمبود بسیاری از املاح و ویتامین ها در بدن می شوند. در ضمن آن دسته ای که به علت بیماریهای مختلف مانند بیماری قند و فشار خون و بیماریهای قلبی و غیره مجبور به خوردن داروهای گوناگون هستند، اگر عادت به خوردن ملین داشته باشند دچار خطراتی می شوند، زیرا ملین ها به داروهای مصرفی فرصت ماندن در دستگاه گوارش و جذب آن را نمی دهند و در نتیجه داروها بی اثر از بدن خارج می شوند و عارضه درمان نمی شود و گاهی منجر به ناهنجاریهای غیرقابل برگشت می شود.
ـ کافئین موجود در قهوه و چای و شکلات و برخی از نوشابه های گازدار می تواند اثر برخی از داروها مانند آنتی هیستامین ها (داروی ضدآلرژی)، داروهای ضد افسردگی و مسکن ها را کاهش دهد. در این صورت، این دسته از داروها به طور کلی هیچ دارویی نباید با قهوه و چای و نوشابه های کافئین دار مصرف شوند، بلکه با مقداری آب خورده شوند تا اثر آنها تغییر نکند.
ـ مطالعات علمی نشان می دهند که خوردن قرص های ضد بارداری به همراه داروهایی مانند آنتی بیوتیکها، داروی بیماری سل و داروهای ضد قارچ پوست بدن تاثیر خودش را از دست می دهد و امکان حامله شدن شخص زیادتر می شود.
ـ بعضی از افراد به ماده سمی موجود در گوجه فرنگی به نام Solanine حساسیت دارند و پس از مدت کوتاهی به سردرد شدید و آلرژی مخصوص دچار می شوند. در دسته ای هم این ماده شیمیایی سبب سوء تغذیه، سوزش معده و درد دستگاه گوارش می شود.
ـ توت فرنگی و تمشک و اسفناج و ریواس حاوی مقدار زیادی اسید اگزالیک هستند که در بعضی از افراد سبب بروز و حرکت سنگهای کلیه و مثانه می شوند. در ضمن این دسته از مواد خوراکی جذب آهن و کلسیم موجود در رژیم غذایی را تقلیل می دهند. آلو، گلابی، زردآلود، گیلاس، و تمشک حاوی مقدار زیادی Salicylate (ترکیبی از آسپرین) است و در افرادی که به آسپرین حساسیت دارند ناهنجاریهایی را به وجود می آورد. در این دسته از افراد زیاده روی مصرف این نوع غذا می تواند باعث خونریزی معده و روده شود.
ـ بهدانه، تخم های داخل سیب و هسته زردآلود حاوی موادی هستند به نام Amygdalinکه در معده تبدیل به ماده شیمیایی به نامHydrogen Cyanide می شوند که در حقیقت سمی است. در خوردن این دسته از مواد خوراکی نباید زیاده روی نمود.
ـ سیب زمینی هایی که بر روی آنها جوانه هایی سبز شده حاوی مقداری از مواد سمی Solanineهستند که مصرف آن باعث بروز دل درد شدید، اسهال و خستگی زیاد می شود.
ـ مصرف زیاد ترب می تواند سبب تهوع، عرق زیاد و کم کاری غده تیروئید شود. در این صورت افرادی که پس از مصرف ترب علائم مورد بحث را مشاهده کردند باید در مصرف آن دقت کنند، مخصوصا اگر به ناهنجاریهای غده تیروئید دچار هستند.
ـ غذاهایی مانند کلم ها، سیر و براکلی و سبزیجات سبز تیره رنگ اگر به صورت خام مصرف شود در متابولیسم ید در بدن تاثیر گذاشته و در نتیجه در افرادی که به ناهنجاریهای غده تیروئید دچار هستند مشکلاتی را به وجود می آورد و سبب شدت و پیشرفت عارضه می شود. نوع پخته این دسته از غذاها برای افرادی که به ناهنجاریهای تیروئید دچار هستند توصیه می شود.