جام جم آنلاين: انگل «لينگواتولا سراتا» يا کرم زباني شکل يکي از انگل‌هاي مشترک بين انسان و دام است که شکل نابالغ آن انسان و ساير دام‌هاي اهلي نظير گوسفند و گاو را آلوده مي‌کند.
http://pnu-club.com/imported/2010/12/260.jpg
آلودگي کبد (جگر) دام‌ها به انگل نابالغ از نظر بهداشت عمومي بسيار مهم است. اگرچه جگر دام‌ها مهم‌ترين محل استقرار انگل نيست، اما با توجه به بازار مصرف بالاي اين محصول اهميت بسياري دارد. انگل نابالغ به رنگ سفيد مايل به خاکستري و طولي در حدود 5 ميليمتر بوده و بيشتر بافت ناحيه حلق انسان را آلوده مي‌کند.
وضعيت آلودگي در کشور
تاکنون مواردي از آلودگي انسان به اين انگل در ايران گزارش شده و نظر محققان و مسوولان امر بهداشت مواد غذايي را بيش از پيش به خود جلب کرده است. اخيرا نيز آلودگي يک پسر بچه 10 ساله در تهران با سابقه مصرف کبد (جگر) نيم‌پخته گوسفند گزارش شده و پس از جراحي، انگل نابالغ از ناحيه حلقي او جدا شد. پژوهش‌هاي انجام شده در اکثر نقاط کشور نشانگر شيوع بالاي آلودگي در دام‌هاي کشتاري است. اين تحقيقات نشان مي‌دهد حدود بيش از يک‌چهارم دام‌هاي کشتاري در کشتارگاه‌هاي تهران آلوده به اين انگل هستند. اگرچه ميزان آلودگي دام‌هاي کشتاري نسبتا زياد است، اما تا به حال کمتر به شناخت اين انگل و راه‌هاي انتقال آن به انسان پرداخته شده است، زيرا در بسياري از موارد، بيمار پس از طي دوره نقاهت بهبود يافته و از طرفي اين بيماري عوارض وخيم و کشنده ندارد، بنابراين برخي از بيماران به پزشک مراجعه نکرده و در نتيجه به نظر مي‌رسد احتمالا آمار حقيقي مبتلايان به مراتب بيشتر باشد.
از سوي ديگر، در فرم بدون علامت (پنهان) بيماري، معمولا انگل در داخل کيست بدون بروز هيچ‌گونه علائم باليني مشخص، پس از مدتي آهکي شده و از بين مي‌رود.
راه انتقال
مصرف جگر به صورت نيم‌پخته يا خام رايج‌ترين راه ابتلاي انسان است ، در برخي از جگرفروشي‌ها ممکن است بنا به پسند بعضي از مصرف‌کنندگان، حرارت کافي جهت کباب کردن جگر تامين نشده و قسمت‌هايي از محصول به صورت نيم پخته عرضه شود. از سوي ديگر در برخي از مناطق ايران، خوردن خام يا کم‌پخته جگر دام‌ها توسط زنان بارداري که معتقدند خوردن آن براي رشد جنين مناسب است رواج دارد. همچنين در مواردي مشاهده شده است که بيماران مبتلا به کم خوني مزمن، جگر را به صورت خام مصرف مي‌کنند که اين امر خطري براي انتقال آلودگي محسوب مي‌شود.
علائم و درمان
معمولا آلودگي انسان منجر به سرفه، عطسه، سردرد و آبريزش بيني مي‌شود. در مواردي نيز احتمال دارد انگل نابالغ به چشم مهاجرت کرده و موجب اختلالات بينايي گردد.
در چنين شرايطي، جداسازي انگل از طريق جراحي و تجويز آنتي هيستامين‌ها از موثرترين راه‌هاي درماني هستند. متاسفانه تاکنون به منظور جلوگيري از ورود فرآورده‌هاي گوشتي آلوده از کشتارگاه‌ها به بازار مصرف، روشي استاندارد و عملي شناسايي و تدوين نشده است. لذا مهم‌ترين راه پيشگيري از ابتلا، پرهيز از مصرف جگر خام يا نيم‌پخته مي‌باشد. همچنين توصيه مي‌شود قبل از مصرف جگر کبابي از پخت کامل تمام قسمت‌هاي آن اطمينان حاصل شود .
دکتر بهادر حاجي‌محمدي / دستيار تخصصي بهداشت مواد غذايي
