آداب و رسوم مهمانی گرفتن و مهمانی رفتن در سراسر جهان
در ایران امروز سنت مهمانی دادن به دلیل وجود تجملات و چشم وهمچشمی ها كمرنگ شده است
ایرانی‌ها از جمله اقوامی هستند که در میان کشورهای دنیا به مهمان‌نوازی شهرت دارند. هر چند که امروزه دید و بازدیدهای اقوام و دوستان و آشنایان در مقایسه با گذشته کمرنگ‌تر شده و گاهی این دیدارها به دید و بازدیدهای نوروزی محدود شده است و حتی بسیاری بدبینانه بر این باورند که شاید تا چند سال آینده، نسل جدید این سنت کهن ایرانی را نیز به دست فراموشی بسپارند و تنها به دیدار اعضای خانواده در این ایام بسنده کنند.
بی‌شک افرادی که زندگی در دهه‌های گذشته را تجربه کرده‌اند به خوبی می‌دانند که در دنیای امروز دیگر از صمیمیت‌ها و دوستی‌هایی که در گذشته بین اقوام و آشنایان وجود داشت خبری نیست و به همین علت کمتر مهمان دعوت می‌کنیم یا به مهمانی دعوت می‌شویم. در حالی که در گذشته یکی از مهم‌ترین سرگرمی‌های خانواده‌های ایرانی دید و بازدید از اقوام و آشنایان بود اما امروزه سرگرمی‌های دیگری جایگزین سنت دیرینه شده است و به همین علت بندرت همه افراد خانواده و خویشاوندان در یک مهمانی بزرگ دور هم جمع میشوند و تازه اگر ردپایی از این مهمانی‌های خانوادگی وجود داشته باشد اغلب بزرگ‌ترهای خانواده میزبان این مهمانی بزرگ هستند که همچنان به سنت‌های قدیمی و کهن پایبند هستند. یکی از رسوم حاکم بر جامعه ایرانی در دنیای امروز این است که وقتی تعدادی از اقوام یا دوستان خود را برای مهمانی دعوت می‌کنند غذای مفصلی را برای مهمانان خود تدارک می‌بینند تا به بهترین نحو ممکن از آنها پذیرایی کنند و شاید یکی از عواملی که در کمرنگ‌شدن روابط بین اقوام و آشنایان تاثیرگذار بوده است این باشد که امروزه ما ایرانی‌ها مهمانی‌های خود را به نوعی تجملاتی برگزار می‌کنیم و این در حالی است که در گذشته اغلب مهمانی‌ها بسیار ساده و با هدف دور هم جمع شدن اعضای خانواده‌ها برگزار می‌شد.
پایبندی به سنت‌های کهن
اگر نگاهی به آداب و رسوم اجتماعی دیگر کشورها بیندازیم و آنها را با آداب و رسوم حاکم بر جامعه ایرانی مورد مقایسه قرار دهیم متوجه خواهیم شد که علی‌رغم این که در بسیاری از کشورها دید و بازدیدهای خانوادگی در مقایسه با گذشته کمرنگ‌تر شده و بسیاری از سنت‌های قدیمی به دست فراموشی سپرده شده‌اند اما همچنان در بسیاری از کشورها مهمانی‌ها به شیوه‌های سنتی و با رعایت آداب و اصول اجتماعی برگزار می‌شود. از آنجایی که در سال‌های اخیر ساختار زندگی خانوادگی مردم در ایالات متحده آمریکا دستخوش تحولات قابل توجهی شده رنگ و بوی روابط خانوادگی نیز در این کشور کمتر شده است. اما آنچه مسلم است این که دید و بازدیدهای خانوادگی و دوستانه یکی از مهم‌ترین تفریحات و سرگرمی‌های آمریکایی‌ها محسوب می‌شود تا جایی که افراد گاهی برای دیدن خانواده‌هایشان مسافتی طولانی را با اتومبیل‌های شخصی خود یا حتی هواپیما سفر می‌کنند. اما آنچه برای این افراد مهم است این که دوست دارند وقتی برای دیدن همدیگر به مهمانی می‌روند از آرامش و راحت بودن در کنار هم لذت ببرند. بنابراین خیلی به تجملات پایبند نبوده و میزبان هم تلاش خود را می‌کند تا شرایطی را فراهم کند که مهمان بتواند هر کاری را که راحت است انجام داده و از زمانی که در مهمانی است بیشترین لذت را ببرد.
مهمانی های بدون تكلف
برخلاف انگلیسی‌ها، آمریکایی‌ها در روابط خانوادگی خود معمولا راحت‌تر هستند و حتی اگر میزبان یا مهمان اصول و آداب اجتماعی را رعایت نکند، نشانه بی‌احترامی نخواهد بود. در این کشور مهمان معمولا هدیه کوچکی که اغلب گل یا گلدان یا یک بسته شکلات است برای میزبان می‌آورد و اگر مهمانی بخواهد چندین روز در جایی اقامت داشته باشد بهتر است در پایان مدت اقامت خود هدیه کوچکی را به پاس قدردانی از زحمات میزبان به او تقدیم کند. اگر چه تاخیر در مهمانی‌ها پذیرفتنی است اما معمولا غذا در ساعت معینی حدود ساعت 3 بعدازظهر یا 5/8 شب سرو خواهد شد. در ژاپن نیز كه یکی از پیشرفته‌ترین کشورها از نظر فناوری است، پایبندی به آداب و رسوم در این کشور از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است و به همین علت بسیاری بر این باورند که کشور ژاپن از این نظر که توانسته است علی‌رغم پایبندی به سنت‌های كهن و دیرینه به استقبال فناوری‌های جدید در زندگی روزمره برود در مقایسه با دیگر كشورها منحصر به فرد بوده است. آداب و رسوم كشور ژاپن كه برگرفته از فرهنگ كهن این كشور است، بسیار مهم محسوب می‌شود. ژاپنی‌ها بسیار مودب و در عین حال مهمان‌نواز هستند. دعوت از مهمان برای حضور در یك مهمانی ضروری است و اغلب آنها بدون دعوت میزبان در مهمانی‌ها حاضر نمی‌شوند. به همراه داشتن هدیه‌ای هرچند كوچك برای میزبان نیز نشانه احترام و ادب مهمان است و اگر فردی برای حضور در یك مهمانی دعوت شده هدیه‌ای برای میزبان نیاورده باشد نشان‌دهنده بی‌احترامی او نسبت به میزبان است و مهمان حتما در بدو ورود خود این هدیه را به میزبان تقدیم می‌كند و معمولا هنگامی كه مهمان قصد خروج از منزل میزبان را دارد میزبان نیز هدیه‌ای را به او تقدیم می‌كند كه اگرچه ممكن است مهمان در ابتدا از پذیرفتن آن خودداری كند اما شرط ادب و احترام این است كه حتما این هدیه را از میزبان قبول كند. هندی‌ها نیز از جمله اقوامی هستند كه بسیار پایبند به خانواده بوده و علاقه زیادی به حفظ سنت‌های كشورشان دارند. از آنجایی كه خانواده در كشور هند از جایگاه بسیار مهم و ارزشمندی برخوردار است در این كشور اغلب دید و بازدیدها در خانواده انجام می‌شود. اگرچه گاهی دوستان و اقوام نزدیك بدون اطلاع میزبان و به طور سرزده و بی‌خبر به دیدن همدیگر می‌روند اما در شهرهای بزرگ رسم بر این است كه مهمان باید قبل از رفتن به مهمانی به میزبان اطلاع دهد. در این كشور معمولا مهمانان دسته گلی برای میزبان هدیه می‌آورند. اگر فردی به مهمانی شام یا ناهار دعوت شده باشد معمولا هدیه كوچكی كه اغلب شیرینی یا شكلات است را نیز به عنوان هدیه به میزبان تقدیم می‌كند. اگر تعدادی مهمان برای شام یا ناهار به مهمانی دعوت شده باشند میزبان به شیوه غذایی خاص خود كه برگرفته از آیین‌ها و سنت‌های حاكم بر هر خانواده است غذای مفصلی را برای مهمانان خود تدارك می‌بیند و جالب این‌كه در اقوام هندی رسم بر این است كه زنان خانواده حتما باید بعد از مهمانان و دیگر افراد خانواده غذا بخورند.
برگزاری مهمانی‌های بزرگ و تشریفاتی
مصری‌ها یكی از تجملاتی‌ترین میزبانان دنیا هستند. از آنجایی‌كه مردم كشور مصر از سال‌ها پیش در حاشیه رود نیل زندگی می‌كردند فرهنگ و آداب و رسوم اجتماعی حاكم بر این كشور متاثر از فرهنگ بسیاری از دیگر كشورها بوده است. مصری‌ها در برگزاری مهمانی به تجملات و تشریفات اهمیت زیادی می‌دهند. از آنجایی‌كه در آداب و رسوم حاكم بر جامعه مصر دید و بازدیدهای خانوادگی از جایگاه بسیار مهمی در حفظ روابط خویشاوندی برخوردار است، دیدار اقوام و آشنایان یكی از بهترین و مورد توجه‌ترین كارها در اوقات فراغت افراد محسوب می‌شود. در كشور مصر نیز مانند كشور ما فرزندانی كه ازدواج كرده‌اند در روزهای تعطیل برای دیدن پدر و مادرهایشان دور هم جمع میشوند.
شاید برایتان جالب باشد بدانید كه در این كشور، دیدن دوستان در خارج از محیط خانه و معمولا در كافی‌شاپ‌ها انجام می‌شود و اغلب دوستان برای دیدن همدیگر به جای این‌كه در مهمانی‌های خانوادگی حضور داشته باشند ترجیح می‌دهند ساعاتی از روز تعطیل خود را كافی‌شاپ‌ها به دیدار دوستانشان اختصاص دهند و به همین علت حتی در كوچك‌ترین روستاهای این كشور هم حداقل یك كافی‌شاپ وجود دارد. مردم كشور مصر اغلب اتفاقات مهم زندگی خود نظیر موفقیت در زمینه‌های مختلف، ازدواج، تولد یا حتی تعطیلات ملی و رسمی را دور هم جشن می‌گیرند و این در حالی است كه ایتالیایی‌ها در نقطه مقابل مردم این كشور اغلب از اسراف و تجمل‌گرایی پرهیز می‌كنند و دور هم جمع‌شدن‌های دوستانه و ساده را به تجملات ترجیح می‌دهند. ایتالیایی‌ها اغلب مهمانان خود را به ناهار دعوت می‌كنند و اگر به ندرت افرادی را برای شام دعوت كنند حتما این افراد، از افراد بسیار مهمی هستند كه باید از آنها با 7 نوع غذای مختلف پذیرایی كرد. در این مهمانی‌ها بلافاصله پس از ورود مهمانان، میزبان حلقه گل زیبایی را به نشانه تشكر از پذیرش دعوت خود به آنها هدیه خواهد داد. چینی‌ها نیز از جمله اقوامی هستند كه وفاداری آنها نسبت به خانواده از گذشته‌های دور زبانزد مردم دیگر كشورها بوده است. آنها مردمانی بسیار مودب هستند و به همین علت برای پایبندی به قوانین و آداب و رسوم اجتماعی اهمیت زیادی قائل هستند تا جایی كه این پایبندی حتی بر روابط بین افراد خانواده و اقوام و آشنایان و حتی دید و بازدیدهای آنها نیز سایه انداخته است. در كشور چین نیز همانند كشور ما حضور افراد در مهمانی‌های رسمی مستلزم دعوت از آنها از سوی فرد میزبان است و این در حالی است كه اگر مهمانی غیررسمی باشد، ممكن است برخی از افراد بدون دعوت و حتی بدون این كه به میزبان اطلاع دهند، در این مهمانی حضور پیدا كنند. اما اگر فردی كه برای حضور در یك مهمانی رسمی دعوت شده باشد، حتی چند دقیقه دیرتر از زمان شروع مراسم در این مهمانی حاضر شود، نشانه بی‌احترامی به فرد میزبان است. اغلب افرادی كه در یك مهمانی رسمی حضور پیدا می‌كنند، از صحبت‌كردن و ایجاد هر گونه سروصدا در مدت زمان برگزاری مراسم خودداری می‌كنند.
افرادی كه برای حضور در یك مهمانی رسمی و حتی غیررسمی دعوت شده باشند، می‌توانند هدیه كوچكی برای میزبان بیاورند اما معمولا در كشور چین پذیرفتن هدیه‌های گران‌قیمت از سوی میزبانان مرسوم نیست. اقوام و دوستان نیز معمولا دست خالی به مهمانی نمی‌روند و هدایای كوچكی مانند میوه، شكلات، كیك، چای یا حتی سیگار را برای میزبان به همراه خود می‌آورند. در مهمانی‌های غیررسمی، میزبان غذای ساده‌ای برای مهمانان خود تدارك می‌بیند و هیچ‌گاه قبل از رفتن مهمانان هدایای آنها را باز نمی‌كند. از آنجا كه چینی‌ها اغلب افرادی سحرخیز هستند، اگر به مهمانی شام دعوت شده باشند، میزبان شام را قبل از ساعت 7 شب برای مهمانان سرو می‌كند و به این ترتیب مهمانی شام خیلی زود تمام شده و مهمانان منزل میزبان را ترك می‌كنند.
جالب است بدانید كه در پایان مهمانی هر یك از افراد برای تشكر از میزبان، قبل از ترك مهمانی با یك سخنرانی كوتاه و دوستانه از زحمات میزبان تشكر و قدردانی می‌كنند.
اداب اجتماعی مهمانداری در انگلیس
پایبندی انگلیسی‌ها به اصول اخلاقی و سنت‌ها و آداب و رسوم اجتماعی در همه كشورهای دنیا زبانزد است. اگرچه مهمانی رفتن یا دعوت از مهمان در بین انگلیسی‌ها چندان مرسوم نیست، اما آنها از جمله افرادی هستند كه رفتن به مهمانی یا دعوت از مهمانان را مستلزم رعایت بسیاری از آداب اجتماعی حاكم بر جامعه انگلیس می‌دانند.
انگلیسی‌ها هیچ گاه بدون اطلاع میزبان در مهمانی‌ها شركت نمی‌كنند و تلفن زدن به میزبان قبل از رفتن به مهمانی را شرط ادب و احترام به میزبان می‌دانند. در این كشور معمولا افراد به مهمانی شام دعوت میشوند و آنها نیز هدیه كوچكی را برای میزبان به همراه خود می‌آورند.
مصری ها یكی از تجملاتی‌ترین میزباناندنیا هستند. آنان در اغلب اتفاقات مهم زندگی خود و حتی تعطیلات ملی رسمی دور هم جشن می گیرند
در انگلیس هر میزبان برای دعوت از افراد برای حضور در مهمانی‌های رسمی باید 2 هفته قبل از مهمانی، تاریخ برگزاری مهمانی را به آنها اطلاع دهد كه این دعوت می‌تواند از طریق یك تماس تلفنی، ارسال نامه الكترونیكی (ایمیل) یا پیام كوتاه باشد كه البته برای رعایت ادب و احترام به مهمان، بهتر است دعوت از طریق تماس تلفنی انجام شود، اما اگر میزبان قصد داشته باشد مهمانانی را برای یك مهمانی رسمی دعوت كند، باید یك یا 2 ماه قبل از برگزاری مهمانی با ارسال كارت دعوت مهمانان را از تاریخ دقیق برگزاری این مهمانی مطلع سازد. علی‌رغم این كه قبل از دهه 1960 مرسوم بود كه از مهمانان با غذاهای سنتی این كشور ـ كه اغلب از گوشت گوساله تهیه می‌شود ـ پذیرایی شود اما شیوه غذایی مردم انگلیس در این سال‌ها دستخوش تحولات بسیار زیادی شده و انگلیسی‌ها این روزها علاقه زیادی به خوردن غذاهای اروپایی و آمریكایی پیدا كرده‌اند تا جایی كه خوردن این نوع غذاها در مهمانی‌های رسمی و غیررسمی جایگزین غذاهای سنتی شده است.
مالزیایی ها مهمانی نمی‌دهند
در كشور مالزی نیز مانند كشور ما دید و بازدید از اقوام و بزرگ‌ترهای خانواده از اهمیت زیادی برخوردار است. در این كشور به مانند بسیاری از كشورها فرزندان خانواده‌ها در روزهای تعطیل به دیدن پدر و مادرهایشان می‌روند.
در این كشور مهمانی رفتن و مهمان دعوت‌كردن چندان مرسوم نیست و اغلب آنها در خارج از خانه دور هم جمع شده و ساعاتی را در كنار هم می‌گذرانند. جالب است بدانید كه در كشور عربستان پذیرایی از مهمان آداب و رسوم خاصی دارد و معمولا بلافاصله پس از ورود مهمانان با یك وعده غذای مخصوص ـ كه معمولا از گوشت بره یا شتر تهیه شده است ـ از مهمانان پذیرایی می‌شود. در این كشور زمان زیادی از دید و بازدیدهای خانوادگی به پذیرایی از مهمانان با غذاهای متنوع اختصاص پیدا می‌كند. اغلب افراد برای ناهار به مهمانی دعوت میشوند و معمولا از آقایان در محلی جداگانه و قبل از خانم‌ها پذیرایی می‌شود.
میزبان معمولا از چندین روز قبل از مهمانی همه‌چیز را برای مهمانان خود آماده می‌كند تا بتواند به بهترین نحو ممكن از آنها پذیرایی كند. اگرچه پایبندی به این سنت امروزه در كشور عربستان كمتر مرسوم است اما در گذشته رسم بر این بود كه یك روز قبل از برگزاری مهمانی گوسفند یا شتری را برای مهمانان قربانی می‌كردند و غذای آنها را از همین گوشت قربانی تهیه می‌كردند. علی‌رغم این‌كه فرهنگ اجتماعی هر كشور متاثر از تاریخ آن كشور بوده وجود و تفاوت در آداب و رسوم حاكم بر هر جامعه امری اجتناب‌ناپذیر است كه بیش از هرچیز می‌تواند نشان‌دهنده تار و پود تشكیل‌دهنده ساختار هر جامعه باشد، آنچه مسلم است این كه نیاز به احساس وابستگی بین افراد، علاقه به همدیگر، لزوم مشاركت آنها در زندگی و همچنین كمك به همدیگر برای ادامه حركت در مسیر زندگی از ویژگی‌های مشترك همه انسان‌ها در گوشه و كنار این دنیای بزرگ محسوب می‌شود كه اگر بسیاری از سنت‌ها و آداب و رسومی را كه بیشتر جنبه ظاهری دارند كنار بگذاریم در نهایت جامعه‌ای خواهیم داشت كه در آن همه انسان‌ها بدون داشتن تفاوت‌های محسوس برای رسیدن به یك هدف مشترك در زندگی در تلاش خواهند بود.
