آبگیری سد سیوند

سد سیوند از نوع خاکی سنگریزه‌ای با هسته رسی و ارتفاع 57 متر، طول تاج 600 متر، حجم مخزن در رقوم نرمال 150 میلیون متر مکعب واقع در شمال شرقی شیراز 14 کیلومتری سعادت‌شهر بر روی رودخانه سیوند در تاریخ 30/1/1386 با حضور جناب آقای دکتر زرگر آبگیری شد.


اهداف
توسعه آبیاری 1700 هکتار از اراضی سعادت‌آباد و 9000 هکتار از اراضی ارسنجان، کنترل میزان آب مورد نیاز اراضی حد فاصل سد سیوند و پل خان (محل تلاقی رودخانه سیوند به رودخانه کر) و کنترل سیلاب از اهداف اساسی طرح می‌باشد.
سوابق مطالعاتی و اجرایی
مطالعه توسعه منابع آب رودخانه سیوند در فاصله سال‌های 1967 تا 1970 میلادی توسط مشاور آمریکایی جاستین-کورتنی انجام گردید. در سال 1367 مهندسین مشاور سکو مطالعات را ادامه و در سال 1370 فاز اول را ارائه نمود.
- در تاریخ 22/12/1370 قرارداد عملیات اجرایی تونل تخلیه تحتانی با شرکت سابیر منعقد و موضوع پیمان در تاریخ 20/10/1374 تحویل شد.
- در تاریخ 18/11/1373 قرارداد احداث سد و تأسیسات وابسته با شرکت پارس‌گرما منعقد گردید. به دلیل کمبود تخصیص اعتبار در سنوات گذشته، عملیات اجرایی این قرارداد تاکنون و با پیشرفت فیزیکی 96 درصد ادامه داشته است.
- در مورد ویژگی زمین‌شناسی و ژئوتکنیک ساختگاه سد سیوند قابل ذکر است که ضخامت آبرفت پی در عمیق‌ترین نقطه 145 متر بوده که از سه نوع مصالح تشکیل شده، لایه اول رس لایه‌دار با ضخامت متغیر (تا ارتفاع 18 متر) این لایه کلاً خاکبرداری شده است. لایه دوم با ضخامت متغیر صفر تا 125 متر از شن و ماسه درشت دانه رس و لایه سوم در زیر لایه‌های فوق از جنس آهک بوده که در لایه دوم و سوم تزریقات آب‌بندی با روش نسبتاً جدید تزریق در آبرفت عمیق به صورت تزریق از بالا بدین صورت که ابتدا عمق معینی از آبرفت تزریق و تحکیم شده سپس گمانه درون آبرفت تحکیم شده حفر و تزریقات مربوط به پرده آببند انجام شده است. شایان ذکر است که بالغ بر 106.000 متر طول حجم تزریقات پرده آب‌بند بوده است.
در مورد تأثیرگذاری آبگیری این سد بر آثار باستانی واقع در تنگه بلاغی و دشت پاسارگاد شایان ذکر است که آب دریاچه در تراز نرمال سد (1813) حداقل 35 متر پائین‌تر از مقبره کوروش واقع می‌شود و در حداکثر تراز (1830) لبه آب تا مقبره 5/7 کیلومتر فاصله دارد. بر اساس اعلام نظر میراث فرهنگی کار کاوش‌های نجات‌بخشی آثار باستانی در تنگه‌ بلاغی به اتمام رسیده و اشیای دارای ارزش نسبی جمع‌آوری و به موزه پاسارگاد منتقل شده‌اند.

مهندس محمدصابر نصری مقدم
کارشناس دفتر طرح‌های توسعه منابع آب شرکت مدیریت منابع آب