عوامل موثر در انتخاب ماشين كشاورزي مناسب از ميان ماشين هاي مشابه

يكي از مهمترين مسايل براي كشاورز و يا يك سازمان كشاورزي، انتخاب ماشين مناسب براي امور مربوطه مي باشد تا در مراحل بعدي براي استفاده و نگهداري از آن مشكلات كمتري داشته باشد.
در شرايطي كه خريدار امكان انتخاب ماشيني كه انواع آن در بازار وجود دارد را داشته باشد توجه به نكات كلي زير مي توانند بسيار مفيد باشد:
در نظر گرفتن مارك تجاري ماشين ها
مارك يا علامت تجارتي عبارت است از علامت انحصاري، طرح يا علامت ثابت و مشخص به كار رفته توسط يك كارخانه يا تاجر و يا بازاري كه براي مشخص كردن كالاهايش از كالاها و محصولات مشابه ساير سازندگان يا فروشندگان، مورد استفاده قرار مي گيرد. اكثر كشورها موقعيت خاص چنين علامتي را پس از به ثبت رسيدن آن بر طبق قانون، محفوظ نگاه مي دارند.
اهميت مارك تجاري در انتخاب ماشين هاي كشاورزي از اين جهت است كه مي تواند نشان دهنده ي موقعيت يك نوع ماشين در بازار باشد.
در صورتي كه ماشين از علامت تجارتي و سابقه ي خوبي برخوردار باشد، بهتر مي توان اطمينان حاصل كرد كه سازنده ي اين ماشين ها براي مدتي تمام ماشين يا بعضي از قطعات آن را تضمين مي نمايد. تضمين نمودن به اين معني است كه در صورتي كه در طول زمان مشخص پس از خريد، عيبي در ماشين پيدا شود، سازنده موظف به بر طرف نمودن آن عيب خواهد بود كه اين حالت ممكن است در بين تمام سازندگان عموميت نداشته باشد. بنابراين در هنگام انتخاب و خريد يا قضاوت در مورد ماشين، سازنده ي آن را نيز در نظر داشت، لذا علامت تجاري با توجه به سابقه، مي تواند تا حدودي راهنماي مناسبي باشد.
توجه به نام تجاري
نام تجاري به طور كلي از مارك تجارتي متفاوت است و عبارت است از نام يا عنواني كه به وسيله ي كارخانه دار براي يك نوع محصول توليدي اش انتخاب مي شود تا اينكه آن ماشين يا محصول توليدي را از ساير ماشين هاي مشابه جدا و مشخص نمايد. يك نام تجارتي مشهور و شناخته شده براي يك ماشين از نظر ميزان فروش بسيار پر اهميت است و استفاده از نام هاي تجارتي در صنايع ماشين هاي كشاورزي به طور قابل ملاحظه اي در جهت انتخاب مدل هاي مختلف ماشين استفاده مي شود و مناسب نيز مي باشد.
در نظر داشتن مدل هاي مختلف از يك مارك يا نام تجاري
مدل در ماشين هاي كشاورزي مي تواند نشان دهنده ي يك نوع ماشين، يك اندازه، يك طرح اصلاحي يا جديد از يك ماشين قديمي يا يك ماشين جديدي براي هدفي بخصوص يا تركيبي از چند فرم مخصوص ماشين باشد. مشخصه هاي مدل مي تواند به وسيله ي يك سري اعداد يا حروف يا تركيبي از هر كدام تعيين گردد. به عنوان مثال يك كمباين با مدل SP-12 مي تواند نشان دهنده ي اين باشد كه اين ماشين self propelled يا خودگردان و عرض برش آن 12 فوت است. بنابراين در هنگام انتخاب ماشين هاي كشاورزي، معروفيت مدل هاي موجود نيز مي تواند كمكي جهت انتخاب بهتر باشد.
توجه به مساله تعميرات و خدمات پس از فروش
قبل از خريد هر ماشين بايد به در دسترس بودن مراكز تعميراتي آن و نحوه ي خدمات پس از فروش توسط فروشنده توجه ويژه اي داشت. در غير اين صورت ممكن است در انجام كار وقفه هاي طولاني ايجاد شود، بخصوص در امر كشاورزي كه فاكتور زمان براي انجام عمليات بسيار محدود و مهم مي باشد. بنابراين يكي از موارد بسيار ضروري در هنگام خريد ماشين، در نظر داشتن اين مساله است كه آيا قطعات يدكي مختلف ماشين براي انجام تعميرات وجود دارد و به طور كلي خدمات پس از فروش ماشين مورد نظر مناسب است يا خير؟ و با در نظر گرفتن اين مسايل بايد اقدام به خريد ماشين كرد.
طرح ماشين
سازندگان و كارخانه داران مختلف، سري مشابه از ادوات و ماشين هاي كشاورزي را روانه ي بازار مي نمايند ولي اين ماشين ها كاملا مشابه همديگر نيستند و اين همان اختلافي است از ترتيب قطعات متشكله كه طرح هر ماشين را مي سازد.
در بررسي ساختمان كلي ماشين بايد به شماره ي دنده ها، نقاط در معرض شكستگي يا پارگي، ياتاقان ها، سهولت روغن كاري، تنظيمات ماشين، وسايل و محافظت هاي ايمني، سهولت عملكرد و... توجه ويژه نمود و به طور كلي بايد دقت كرد آيا فرم و وضع ظاهري يك ماشين بدون اينكه راندمان و درجه مقاومتش كاسته شده باشد، جالب توجه است يا خير؟
راحتي كار و استفاده از ماشين و آساني انجام تنظيمات
سهولت كار با ماشين هاي كشاورزي يكي از موارد بسيار مهمي است كه در هنگام خريد ماشين بايد مد نظر باشد. ماشين هاي كشاورزي زيادي وجود دارد كه ظاهرا مطلوب به نظر مي رسند ولي يك مقدار قدرت و نيروي انساني غير ضروري براي اين كار و استفاده موفقيت آميز از آنها مورد نياز است كه در هنگام انجام كار در چندين ساعت مداوم باعث خستگي بيشتر راننده يا اپراتور مي شود و ممكن است در هنگامي كه ماشين در حال كار است به راحتي قابل تشخيص نباشد. گاهي نيز برخي از ماشين هاي كشاورزي تنظيمات پيچيده و زيادي دارند كه اين مساله هم ممكن است براي كشاورز مشكلاتي را به وجود بياورد. يك ماشين كشاورزي خوب بايد علاوه بر راندمان، استحكام و توان اجرايي بالا، داراي سادگي در تنظيمات و سهولت عملكرد براي كاربر باشد.
از آنجا كه برخي از اپراتورهاي ماشين هاي كشاورزي وقت كافي صرف تنظيمات ضروري ماشين نمي كنند، اين مساله باعث معيوب شدن و فرسودگي زودهنگام ماشين مي شود. يكي از مهمترين مسايل براي رفع چنين مشكلاتي، آموزش اصولي و راه اندازي ماشين توسط فروشنده به خريدار مي باشد كه بسيار مهم و ضروري است.
ايمني كار
تحقيقات انجام شده و آمارهاي موجود در خصوص تعدادي از حوادث مهلك در هر 100 هزار كارگر نشان داده است كه زراعت معمولا از بسياري از شغل هاي موجود در كارخانه ها خطرناك تر است، بنابراين لزوم توجه بيشتر به رعايت موارد ايمني چه در طراحي و ساخت ماشين هاي كشاورزي و چه در هنگام استفاده از آنها بسيار مهم و حايز اهميت است.
ايمني مي تواند توسط طراحي يا مهندسي تجهيزاتي كه از ايمني كاري بيشتري برخوردارند، افزايش داده شود. از طرف ديگر وقتي كارگران و كاربران ماشين ها نسبت به كاربرد صحيح تجهيزات آموزش يافته اند، احتمال صدمه ديدنشان كمتر است و سرانجام ايمني مي تواند با اعمال مقررات حفاظتي افزايش داده شود.
قسمت هاي محرك، شافت هاي انتقال نيرو، تيغه هاي برش و امثالهم بايد داراي حفاظ هاي ايمني براي جلوگيري از ايجاد سوانح باشند. در هنگام خريد، وجود و رعايت همه و يا بيشتر موارد فوق در ماشين هاي موجود را بايد مورد توجه قرار داد و بايد ماشيني خريداري شود كه از نظر ايمني در حد قابل قبولي باشد.
ارگونوميك
پيشرفت هاي ماشيني در كشاورزي، بسياري از مشكلات و سختي هاي كارهاي زراعي را بر طرف و يا كاهش داده، ولي در معدودي از امور مكانيزه از طرفي ايجاد فشارهايي بر روي كاربران ماشين هاي كشاورزي نموده است. به عنوان مثال مي توان كار در شرايط گرد و خاك، محيط هاي آلوده و دودي، سوار شدن بر تراكتور به مدت زياد و مداوم و نشستن بر روي صندلي هاي نامناسب و يا كار با دستگاه هاي نامناسب شيردوشي را نام برد.
ارگونوميك واژه اي است كه در مطالعه و بررسي عواملي كه بر روي كاربر ماشين تاثير دارد به كار مي رود. يافتن اشكالات در اين مورد ممكن است احتياج به آزمايشات و بررسي هاي پزشكي داشته باشد. ولي آنچه مسلم است حل اين نوع اشكالات بستگي كامل به مهندسي طراحي بهتر و مناسبت تر خواهد داشت.
اين بخش به علت بالا رفتن مدام سطح زندگي بايد بيشتر مورد نظر قرار گيرد و وظيفه ي هر مسوول كشاورزي است كه اين مساله را قبل از اقدام به خريد و يا به كار بردن وسايل مكانيكي كشاورزي مورد مطالعه و بررسي قرار دهد. به طور كلي ارگونوميك مسايلي را كه در رابطه انسان مشغول به كار مكانيكي و در تماس با محيط و وسيله كارش موثر هستند، مطرح مي سازد (رابطه انسان، ماشين و محيط).
اين روابط و اثراتي كه آنها بر روي كاربر خواهند داشت، مسلما در بالا بردن يا كاهش بازده كار او موثر هستند.
با توجه به موارد مذكور و انتخاب ماشين از لحاظ اندازه ي مناسب جهت ميزان فعاليت سالانه مي توان يك انتخاب و خريد بهينه انجام داد و باعث پيشرفت امور و سهولت انجام عمليات شد.