صورت سود و زيان:عملكرد مالي واحد تجاري دربرگيرنده بازده حاصل از منابع تحت كنترل واحد تجاري است. اطلاعات درباره عملكرد مالي درصورت سود و زيان و صورت سود و زيان جامع ارائه مي‌شود.
صورت سود و زيان بايد حداقل 10 قلم اصلي زير باشد :
الف . درآمدهاي عملياتي
ب . هزينه‌هاي عملياتي
ج . سود يا زيان عملياتي
د . هزينه‌هاي مالي
ه . ساير درآمدها و هزينه‌هاي غيرعملياتي
و . ماليات بردرآمد
ز . سود يا زيان فعاليتهاي عادي
ح . اقلام غيرمترقبه
ط . سهم اقليت
ي . سود يا زيان خالص
درآمدها و هزينه هاي صورت سود و زيان به سه دسته كلي تقسيم مي شوند:
1-درآمدها و هزينه هاي عملياتي: اقلامي كه مستقيما به موضوع واحد تجاري مربوط هستند و به عبارت ديگر ماهيت آنها عادي است در ضمن بطور مستمر بوقوع مي پيوندند. اقلام عملياتي بصورت ناخالص در صورت سود و زيان گزارش مي شوند يعني درآمدها و هزينه هاي عملياتي با هم تهاتر نمي شوند.
2-درآمدها و هزينهاي غيرعملياتي: اقلامي هستند كه ماهيت آنها غيرعادياست اما بطور مستمر بوقوع مي پيوندند. اين اقلام بصورت خالص در صورت سود و زيان منعكس مي گردند.
3-اقلام غيرمترقبه: اقلامي با اهميت و بسيار غير معمول است كه منشأ آن رويدادهايي خارج از فعاليتهاي عادي شركت مي‌باشد و انتظار نمي‌رود به‌طور مكرر يا منظم واقع شود.. اين اقلام به مبلغ خالص پس از كسر ماليات نشان داده مي شوند.
صورت سود و زيان انباشته در زير صورت سود و زيان آورده مي شود و به عنوان يك صورت جداگانه نشان داده نمي شود. در زير نمونه اي از آن نشان داده مي شود:
سود خالص سال مالي
**
سود انباشته ابتداي دوره
**
تعديلات سنواتي
**
سود انباشته اصلاح شده طي دوره
**
ساير اقلامي كه به سود انباشته منظر شده اند مثل تجديد ارزيابي
**
سود قابل تقسيم
**
سود سهام پيشنهادي
(**)
تخصيص به اندوخته ها
(**)
(**)
سود انباشته پايان سال
**
صورت سود و زيان جامع :صورت سود و زيان جامع به عنوان يك صورت مالي اساسي ، بايد كل درآمدها و هزينه‌هاي شناسايي شده طي دوره را كه قابل انتساب به صاحبان سرمايه است ، به تفكيك اجزاي تشكيل‌دهنده آنها نشان دهد. به عبارت ديگر تمام اقلامي كه حقوق صاحبان سهام را تغيير مي دهند بغير از آورده و ستانده صاحبان سهام در آن نمايش داده مي شود.
صورت سود و زيان كامل براساس نظريه شمول كلي تهيه مي گردد. طبق نظريه عملكرد جاري فقط اقلام مستمر در صورت سود و زيان نشان داده مي شوند و اقلام غير مترقبه بايد به حساب سود و زيان انباشته بروند.چ
صورت سود و زيان جامع بايد موارد زير را به ترتيب نشان دهد:
الف. سود يا زيان خالص دوره طبق صورت سود و زيان.
ب . ساير درآمدها و هزينه‌هاي شناسايي شده كه طبق استانداردهاي حسابداري مستقيما در حقوق صاحبان سهام منعكس مي شوند مانند مازاد تجديد ارزيابي، سود و زيان تسعير ارز شركت فرعي خارجي يا سود و زيان تحقق نيافته سرمايه گذاري بلندمدت
ج . تعديلات سنواتي.
هرگاه اجزاي صورت سود و زيان جامع محدود به سود يا زيان خالص دوره و تعديلات سنواتي باشد، ارائـه صورت سود و زيان جامع ضرورتي ندارد. در چنين حالتي بايد در يادداشتي ذيل صورت سود و زيان دوره ، عدم لزوم ارائـه صورت سود و زيان جامع افشا شود.
نمونه صورت سود و زيان جامع:
سود خالص سال
**
مازاد تحقق نيافته ناشي از تجديد ارزيابي دارايي ثابت
**
سود يا زيان تحقق نيافته سرمايه گذاري بلندمدت
**
سود يا زيان تسعير ارز شركت خارجي
**
سود جامع سال مالي
**
تعديلات سنواتي
**
سود جامع شناسايي شده از تاريخ گزارشگري قبلي
**
اقلام استثنايي در صورت سود و زيان:
اقلام استثنايي بايد در محاسبه سود يا زيان فعاليتهاي عادي منظور شود. مبلغ هر قلم استثنايي (منفرداً يا در صورت تشابه نوع، در مجموع) بايد به‌طور جداگانه و ترجيحاً در متن صورت سود و زيان تحت سرفصل درآمد يا هزينه مربوط منعكس گردد . اعم از اينكه انعكاس اين اقلام در متن صورت سود و زيان يا در يادداشتهاي توضيحي صورت گيرد ، اين اقلام بايد به عنوان اقلام استثنايي قابل تشخيص باشد و اين‌گونه تصريح گردد . شرح مناسبي در مورد هر يك از اقلام استثنايي جهت درك ماهيت اين اقلام ضروري است . نمونه اقلامي كه ممكن است درصورت بااهميت بودن، استثنايي تلقي شود عبارت است از :
الف . زيانهاي ناشي از بلاياي طبيعي در مناطقي كه وقوع آنها به‌طور متناوب انتظار مي‌رود
ب . هزينه‌هاي اخراج دسته جمعي كاركنان شاغل در بخشهاي فعال واحد تجاري
ج . هزينه‌هاي تجديد سازمان
د . به هزينه بردن داراييهاي نامشهود خارج از فرايند استهلاك
ه . زيان انتقال صنايع مزاحم به خارج از محدوده شهرها، طبق مقررات جاري
و . كمكهاي بلاعوض غيرسرمايه‌اي دريافتي و كمكهاي بلاعوض پرداختي
ز . سود يا زيان فروش داراييهاي ثابت مشهود و سرمايه‌گذاريهاي بلندمدت
ح . سود يا زيان فروش يا توقف عمليات يك بخش از واحد تجاري
ط . هزينـه‌هـاي غيرمعمول مربوط به مطالبـات مشكوك‌الوصـول و كاهش ارزش موجـودي موادوكالا
ي . ذخيره‌هاي غيرمعمول براي زيانهاي ناشي از پيمانهاي بلندمدت
ك . وجوه مازاد ناشي از حل و فصل ادعاي خسارت از شركتهاي بيمه
ل . هزينه‌هاي جذب نشده ناشي از عدم دستيابي به ظرفيت معمول (عملي) مورد انتظار و ضايعات غيرعادي
م . سود يا زيان ناشي از حل و فصل دعاوي برله يا عليه شركت.
توقف عمليات يك بخش از واحد تجاري:
يك بخش از واحد تجاري عبارت است از جزئي از عمليات واحد تجاري يا گروه كه اهميت نسبي دارد و بطور جاگانه قابل شناسايي است و فعاليتها و دارائيها و نتايج مربوط به آن را بتوان به وضوح از بقيه فعاليتهاي واحد تجاري تميز داد.
در صورت توقف عمليات يك بخش از واحد تجاري لازم است نتايج عمليات بخش متوقف شده از جمله سود يا زيان حاصل از واگذاري آن بخش به طور جداگانه در صورت سود و زيان منعكس شود. براي اين منظور درآمدها و هزينه‌هاي عملياتي مربوط به بخش متوقف شده بايد در سرفصلهاي مربوط و ترجيحاً در متن صورت سود و زيان به‌طور جداگانه نمايش يابد. همچنين سود يا زيان حاصل از واگذاري بخش متوقف شده، پس از تهاتر كليه ذخاير مربوط به هزينه‌هاي غير قابل بازيافت عمليات توقف، بايد پس از سود (زيان) عملياتي در صورت سود و زيان منعكس شود.
زيان حاصل از واگذاري يك بخش از واحد تجاري بايد در تاريخ تصميم به واگذاري و سود حاصل از واگذاري بايد در تاريخ واگذاري در حسابها منظور شود. براي واحدهايي كه مي خواهند واگذار شوند و فرايند واگذاري همراه با زيان خواهد بود، سود فعاليت بخش واگذاري از زمان تصميم به واگذاري تا زمان واگذاري فقط تا ميزان زيانهاي قابل شناسايي ناشي از واگذاري قابل شناسايي مي باشد و بقيه اين سود تنها در زمان تحقق به عنوان درامد محسوب خواهد شد.
، افشاي موارد زير در رابطه با توقف عمليات يك بخش واحد تجاري ضروري است :
الف. ماهيت و مشخصات عمليات متوقف شده،
ب . تاريخ مؤثر توقف عمليات براي مقاصد حسابداري
ج . نحوه توقف عمليات (فروش يا كنارگذاري).
