چه برنجی بخریم؟

این روزها پیدا كردن برنجی كه یاد برنج‌های اصیل ایرانی را در یادمان زنده كند، كار سختی شده است. حالا بازار برنج در انحصار محصولاتی است كه از كشورهای دور و نزدیك به ایران می‌آیند و قیمت نسبتا مناسبشان طرفداران آنها را هم زیاد كرده است. بیشتر این برنج‌ها خوب قد می‌كشند، بعضی‌هایشان هم عطر خوبی دارند اما اغلب آنها پس از پخت طعم ندارند و مثل دانه‌های پلاستیكی، شق و سفت می‌شوند.

تقلب هم در بازار برنج فروشی زیاد است و حتی اگر دقت هم بكنی باز برنج‌های مخلوط به اسم برنج یكدست را به خانه می‌بری ولی با این همه راه‌هایی وجود دارد كه با استفاده از آنها می‌توان برنجی با كیفیتی مناسب را انتخاب كرد.
همیشه می‌گویند برنج كهنه بهتر از برنج نو است برای همین برنج‌های قدیمی گران‌تر از برنج‌های محصول امسال هستند. علت این مساله نیز این است كه برنج هم،مانند هردانه دیگری در ابتدا مقداری آب دارد كه پس از برداشت و خشك كردن آن، آب درونش تبخیر می‌شود. وقتی دانه برنج خشك، سفت و فشرده باشد هنگام پختن به خود آب جذب می‌كند و حجمش اضافه می‌شود و به اصطلاح ری می‌كند.

از یك پیمانه برنج ری‌دار خوب حدود 3 پیمانه چلو درمی‌آید. این در حالی است كه برنج نمدار ری نمی‌كند. برای همین است كه صرف با خرید برنج كهنه است و طبیعتا نتیجه‌ای نیز كه از آن حاصل می‌شود، بهتر است. ولی تشخیص دادن این‌كه چه برنجی مرغوب است، خودش تخصص می‌خواهد ولی یك اصل كلی می‌گوید برنج اعلای انباری، خشك، باریك، سخت و نیمه بلوری است و زیردندان به آسانی خرد نمی‌شود. پس هنگام خرید برنج چند دانه از آن را زیر دندان له كنید و وقتی این كار با سختی انجام شد، معلوم است كه برنج نو نیست.
برای تشخیص عطر و طعم برنج نیز یك مشت كوچك از آن را میان كف دو دست خوب بمالید و روی آن با دهن بدمید ـ یا به اصطلاح «ها»كنید ـ و سپس بو بكشید اگر برنج عطر داشته باشد خودش را نشان می‌دهد. این كار را به روش دیگری نیز می‌توانید انجام دهید یعنی چند دانه از برنج را در دهان ریخته بجوید و مزه آن را بچشید.

بیشتر برنج‌های موجود در بازار دانه‌های شكسته یا به اصطلاح نیمدانه دارند كه پس از پخت بر كیفیت برنج اثر می‌گذارند. پس اگر می‌خواهید برنجی یكدست و بدون نیمدانه داشته باشید كمی از آن را در كف دست بریزید و سپس دقت كنید كه از میان دانه‌ها چند درصد نیمدانه است. با این آزمایش یكدست بودن برنج (یعنی مخلوط نبودن) را هم می‌توانید معلوم كنید. این نكته مهمی است و یكدستی برنج بسیار اهمیت دارد زیرا مدت پخت هر برنج با نوع دیگر فرق دارد و برنج مخلوط را نمی‌توان خوب از آب درآورد.
پس از خرید برنج نوبت به رعایت نكاتی ظریف برای نگهداری بهتر از آن می‌رسد. یادتان باشد برنج باید در جای خشك انبار شود. گرمای عادی تابستان به برنج صدمه نمی‌زند ولی رطوبت آن را خراب می‌كند پس محل انبار كردن برنج باید دور از هرگونه آب و رطوبت باشد. انواع آفت‌ها ممكن است داخل برنج شوند، از آن تغذیه كنند و درون دانه‌های آن تخم بگذارند.برای جلوگیری از حمله این آفت‌ها می‌توان مقداری نمك كوبیده روی برنج ریخت وآن را زیرو رو كرد تا لایه‌ای از نمك روی دانه‌های برنج را بپوشاند. همچنین می‌توان روی ظرف برنج را با پارچه پوشاند تا هم بخار آب از آن خارج شود و هم آفت تازه‌ای داخل آن نشود.