آنتن‌هاي تلفن همراه؛ از نگراني‌هاي شهروندان تا اظهارات مسوولان
بحث آنتن‌هاي تلفن همراه (bts)، به يکي از موضوعات مهم شبكه‌هاي مخابراتي در كشور تبديل شده است، به‌طوري كه هنوز در بسياري مناطق از نصب آن‌ها از سوي مردم جلوگيري به عمل مي‌آيد و طرح شايعات بسياري درباره مضرات امواج ناشي از اين آنتن‌ها براي سلامتي انسان، باعث بروز نگراني‌هايي شده است، از طرف ديگر بحث اختلالات تلفن همراه در برخي مناطق به دليل ممانعت مردم از نصب آنتن‌ها هم به مشكلي براي اپراتورها تبديل شده است و با وجود انتشار اطلاعات از سوي مراجع ذي‌صلاح مبني بر بي‌خطر بودن اين آنتن‌ها، بسياري از مردم از نصب آن جلوگيري مي‌كنند و معتقدند كه اين آنتن‌ها براي سلامتي‌شان مضر است.
به گزارش خبرنگار ارتباطات خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، عموما وقتي كه از پرتوها سخن به ميان مي‌آيد، افراد پرتوهايي نظير ايكس و گاما را به خاطر مي‌آورند. اين پرتوها، مولكول‌ها و اتم‌ها را يونيزه مي‌كنند و به همين دليل با ايجاد واكنش‌هاي شيميايي در بافت بدن انسان، بر آن‌ها اثر مي‌گذارند و به عنوان پرتوهايي كه مي‌توانند ريسك ابتلا به سرطان را افزايش دهند، شناخته شده‌اند؛ بايد توجه كرد كه گرچه ماهيت پرتوهاي ايكس و گاما با ماهيت پرتوهاي راديويي و مايكروويو كه در ارتباطات راديويي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مشابه است ولي به علت تفاوت بسيار زياد در فركانس، تاثيرات اين پرتوها بر انسان مشابه نيست. پرتوهاي راديويي و مايكروويو در هيچ شرايطي قادر به يونسازي در بدن انسان نيستند. نقش اين پرتوها در افزايش ريسك سرطان توسط مجامع معتبر جهاني، نظير سازمان جهاني بهداشت تائيد نشده است.
تلفن همراه از تشعشعات خطرناك‌تر است!
اما يكي از بزرگ‌ترين مطالعات درباره عوارض جانبي فن‌آوري تلفن همراه نشان داد كه عوارضي همچون اضطراب، سردرد و خستگي با امواج معمولي منتشر شده از آنتن‌هاي تلفن همراه ارتباطي ندارند و گاها گفته مي‌شود كه ممكن است خطر استفاده از تلفن همراه و تشعشعات آن بيش‌تر از آنتن‌هاي bts باشد.
طبق تحقيقات از سوي گروهي از دانشمندان برروي 44 نفر از افرادي كه اعلام كرده بودند به عوارض ناشي از امواج تلفن همراه دچار شده‌اند و 114 فرد معمولي ديگر در آزمايشگاهي كه ويژه اين مطالعه طراحي شده بود، نشان داد كه علايم فيزيكي مانند ضربان قلب، فشار خون تحت تاثير آنتن‌هاي تلفن همراه در هر دو حالت خاموش و روشن قرار نمي‌گيرند و اثر قابل توجهي برروي افراد گروه اول و دومي كه در معرض امواج gsm قرار گرفته بودند، مشاهده نشد.
مردم آسوده‌خاطر باشند
بر اساس اين مطالعه‌ي سه ساله، سيگنال‌هاي تلفن همراه مسوول هيچ عارضه‌اي كه از سوي برخي افراد توصيف شده نيستند و كساني كه نگران اثرات كوتاه مدت آنتن‌هاي تلفن همراه بر روي سلامت خود هستند با اين خبر آسوده خاطر خواهند شد.
به گزارش ايسنا بر اساس يافته‌هاي بررسي ديگر، كودكان زناني كه در طول بارداري نزديك آنتن‌هايي زندگي كرده‌اند كه امواج تلفن همراه منتشر مي‌كنند، خطر بالاي ابتلا به سرطان ندارند.
محققان كالج امپريال لندن اطلاعات حدود هفت هزار كودك پايين‌تر از پنج سال شامل هزار و 397 كودك سرطاني را مورد بررسي قرار داده و هيچ ارتباطي با قرار گرفتن مادر در دوران بارداري در معرض امواج آنتن‌هاي تلفن همراه و ريسك سرطان از جمله تومور مغزي و سرطان خون نيافتند.
تحقيقات جهاني چه مي‌گويند؟
به گفته محققان اين بررسي كه در بريتيش مديكال ژورنال منتشر شده و بزرگ‌ترين در نوع خود به شمار مي‌رود، اين يافته‌ها بايد هرگونه گزارش سرطان در اطراف برج‌هاي تلفن همراه را مورد ملاحظه قرار دهد.
يكي از محققان افتخاري در گروه پژوهش سرطان كودك در دانشگاه آكسفورد، مي‌گويد كه پزشكان بايد به بيماران بگويند نگران زندگي در نزديك آنتن‌هاي تلفن همراه نباشند؛ اين محققان موارد سرطان را از پايگاه داده بيماران انگليس شناسايي كرده و محل تولد كودكان مورد بررسي را مشخص كردند و در هر مورد چهار كودكي را يافتند كه هم‌زمان و در يك منطقه مشابه به دنيا آمده و مشخصات آن‌ها در يك مكان به ثبت رسيده بود.
محمد آبايي - مدير کل بازرسي، ارزيابي عملکرد و پاسخگويي به شکايات شرکت ارتباطات سيار - در گفت‌وگو با ايسنا در اين باره گفته بود: فعاليت‌هاي پيشگيرانه در سطح اپراتور همراه اول و سازندگان تجهيزات مشترکان و رابطه توان تابشي جذب شده در بدن با فاصله از سايت‌هاي bts و در نهايت ارتباط توان تابشي اندازه‌گيري شده سايت‌ها و حدود استاندارد و اثرات گوناگون بيولوژيکي از جمله موضوعاتي است که از سوي اپراتورهاي تلفن همراه اطلاع‌رساني مي‌شود.
سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي هم با تجهيزات اندازه‌گيري تشعشعات، فضاي فرکانسي کشور را پايش مي‌کند؛ هم‌چنين در مورد نصب btsها و مجوز آن سازمان انرژي اتمي طبق قانون حفاظت در برابر اشعه، مرجع تست تجهيزات مواد پرتوهاي يون ساز و غير يون ساز بوده و در اين مورد سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي همکاري تنگاتنگي با سازمان انرژي اتمي داشته و به مدت دو سال اندازه‌گيري‌هاي لازم صورت گرفته و مجوز لازم صادر شده و هم اکنون نيز براي تک تک ايستگاه‌ها اين امر صورت مي‌پذيرد.
به گفته مسوولان امر نصب btsها در سطح شهر از نظر ميزان تشعشعات، ارتباطي که بين اپراتورها و سازمان انرژي اتمي توسط سازمان برقرار شده تحت نظارت است و در حال حاضر ميزان تشعشعات يک دهم حد استاندارد است.
اختلالات شبكه چگونه رفع مي‌شوند؟
مسوولان مي‌گويند زماني كه شهروندان به ما كمك نمي‌كنند و همكاري لازم را در زمينه نصب آنتن‌ها در نزديكي محل سكونتشان انجام نداده يا فضاهاي خالي پشت بام منازل را در اختيارمان قرار نمي‌دهند، چگونه مي‌توانيم در زمينه رفع اختلالات شبكه موفق عمل كنيم؟
مخابراتي‌ها معتقدند در کليه مراحل ايجاد و توسعه شبکه تلفن همراه مطابقت کليه تجهيزات در همه بخش‌هاي انتقال، راديو آنتن و المان‌هاي شبکه اعم از مراکز کنترلي و ايستگاه‌هاي bts با استانداردهاي سازگاري الکترومغناطيسي و هم‌چنين حفاظت از انسان مدنظر داشته و در دستور کار طراحي و پياده سازي و توسعه شبکه خود قرار داده‌اند.
همراه اول به منظور همزيستي مسالمت‌آميز در کنار سايت‌ها شرکت ارتباطات سيار به منظور آگاهي مشترکان از بحث سايت‌هاي تلفن همراه سلسله نامه‌هايي همراه با قبوض براي مشترکان تلفن همراه با عنوان همزيستي مسالمت آميز شهروندان در کنار سايت‌ها ارسال كرد.
اما بر اساس قانون حفاظت در برابر اشعه كشور، مصوب مجلس شوراي اسلامي در سال 1386، سازمان انرژي اتمي ايران نظارت بر اجراي اين قانون به منظور حفاظت مردم، كاركنان و نسل‌هاي آينده در برابر خطرات انوع پرتوها را به عهده دارد و اين وظيفه به مركز نظام ايمني هسته‌يي كشور (امور حفاظت در برابر اشعه) محول شده است.
كليه‌ي اپراتورهاي تلفن همراه بر اساس قانون حفاظت در برابر اشعه و با هماهنگي سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي ايران، بايد با اخذ پروانه‌ي اشتغال به كار با پرتوهاي راديويي و مايكروويو از امور حفاظت در برابر اشعه‌ي كشور، به نصب و بهره‌برداري از تجهيزات تلفن همراه بپردازند. هر اپراتور براي دريافت پروانه‌ي اشتغال فوق، متعهد مي‌شود كه ضوابط مربوطه و نيز استاندارد ملي ايران را در ارتباط با پرتوگيري مردم رعايت كند.
اخيرا مهندس علي شيرزاديان ـ سخنگو و مدير كل روابط عمومي و اطلاع‌رساني سازمان انرژي اتمي ايران ـ با اشاره به وظيفه اين سازمان در حفاظت مردم و محيط در برابر پرتوها درباره ميزان اثرگذاري پرتوهاي مضر بر انسان گفت: برخورد پرتوهاي راديويي به ماده سبب مي‌شود كه مولكول‌هاي ماده نوسان كنند و در نتيجه گرم شوند. به همين دليل اين پرتوها مي‌توانند بر بدن انسان تاثير بگذارند. اين پرتوها در شدت‌هاي زياد (بسيار زيادتر از شدت‌هايي كه براي آنتن‌هاي bts مطرح است) مي‌توانند موجب آسيب ديدن چشم‌ها، سوختن پوست، احساس گرما در بدن و ... شوند.
شيرزاديان با اشاره به اين كه در دنيا براي پيشگيري از آسيب ديدن مردم در اثر پرتوهاي راديويي، ميزان پرتوگيري مردم محدود مي‌شود، تاكيد كرد: در ايران نيز، مقادير شدت پرتوهاي راديويي و مايكروويو در مناطق مسكوني و اماكن عمومي بايد از حدودي كه در استاندارد ملي ايران با عنوان "پرتوهاي غيريونساز ـ حدود پرتوگيري" مصوب موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران، آمده است كم‌تر باشد، امور حفاظت در برابر اشعه كشور، در جهت اجراي وظايف قانوني خود، نظارت بر عملكرد اپراتورها و برطرف ساختن نگراني‌هاي عمومي، اقدام به اندازه‌گيري‌هاي متعدد از پرتوهاي ناشي از نصب آنتن‌هاي bts در نقاط مختلف شهرهاي كشور كرده است.
اما حسن رضوي - معاون فني و مهندسي شرکت ارتباطات سيار ايران - در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا در اين باره مي‌گويد: تشعشعات يك گوشي تلفن همراه، بيش‌تر از تشعشعات يك آنتن bts بوده و براي سلامتي مضر است و بايد فرهنگ‌سازي مناسب در زمينه خطرناك نبودن تشعشعات سايت‌هاي bts تلفن همراه صورت بگيرد و مردم بدانند هر اشعه‌اي مضر نيست.
براي نصب اين آنتن‌ها به صاحب منزل اجاره پرداخت مي‌شود، ميزان اجاره بر اساس توافق با شهروندان و محل مورد نظر است كه اين اجازه به صورت سالانه پرداخت مي‌شود.
پيش از اين نيز وحيد صدوقي - مدير عامل همراه اول - در گفت‌وگو با ايسنا گفته بود: نبايد نگراني در زمينه تشعشعات ناشي از سايت‌هاي تلفن همراه وجود داشته باشد، از سويي هر چقدر شبكه ما گسترده‌تر باشد و تعداد آنتن‌هاي bts افزايش يابد خطرات كاهش مي‌يابد. متاسفانه هنوز مشكلمان در رابطه با نصب سايت‌ها در اماكن عمومي يا منازل حل نشده و مردم نسبت به خطرات تشعشعات اين آنتن‌ها نگرانند درصورتي كه نبايد نگراني در اين زمينه داشته باشند.
به طور كلي مي‌توان گفت كه نصب btsها در سطح شهر از نظر ميزان تشعشعات، ارتباطي که بين اپراتورها و سازمان انرژي اتمي توسط سازمان برقرار شده طبق آنچه مسوولان امر گفته‌اند تحت نظارت است و در حال حاضر ميزان تشعشعات يک دهم حد استاندارد است.
مدير عامل شركت ارتباطات سيار ايران هم‌چنين گفته بود كه سايتي كه در پشت بام نصب مي‌شود، كم‌ترين مشكل را در ساختمان نصب شده دارد و بيش‌ترين توان آن سايت در فاصله 100 متري bts است كه آن هم يك صدم استاندارد است و كليه سايت‌هاي ما در شبكه مطابق استاندارد اروپا تهيه شده و هيچ گزارش تاييد شده‌اي مبني بر تاثير منفي اين امواج برروي انسان وجود ندارد و اگر گزارش مستندي مبني بر مضر بودن اشعه‌ها وجود دارد، مي‌توانيد به ما ارائه دهيد.
در هر حال شايد بايد تفكر عموم جامعه در رابطه با خطرساز بودن آنتن‌ها اصلاح شود زيرا تحقيقات ثابت كرده كه نصب اين آنتن‌ها در نزديكي منازل براي مردم خطرساز نيست. با توجه به بررسي‌هاي به عمل آمده، شرايط نصب و بهره‌برداري از آنتن‌هاي bts در ايران به گونه‌اي است كه در شرايط فعلي برمبناي اطلاعات تائيد شده توسط مجامع علمي جهاني، مردم مي‌توانند بدون نگراني، از اين فن‌آوري سودمند در برقراري ارتباطات بهره‌مند باشند. ضمنا "سازمان انرژي اتمي ايران (مركز نظام ايمني هسته‌يي ـ امور حفاظت در برابر اشعه) به طور مستمر، بر عملكرد اپراتورهاي تلفن همراه نظارت دارد تا اطمينان حاصل شود كه همواره شدت ميدان‌هاي الكترومغناطيسي ناشي از نصب آنتن‌هاي فوق، در محل‌هاي كار و زندگي مردم، با استانداردهاي مربوطه مطابقت دارد.
