خودکشی

خودکشی
طی هفته های گذشته چند گزارش خودکشی از طریق خود سوزی داشتیم اولین نفر مرد 45 ساله ای بود که در روز 26 بهمن ماه 1387 روبروی مجلس خودش را به آتش کشید و10 روز بعد در اثر صدمات وارده فوت کرد . مورد دوم روز 4 اسفند ماه مرد جوانی که اهل کرمانشاه بود روبروی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران خودش را به آتش کشیده .
در باره اولین مورد اینطور که روزنامه اینترنتی تابناک گزارش کرده مرد میانسال به مدت دوسال بیکار بوده و چون به تقاضای ایشان توجهی نشده دست به خودسوزی زده است .و در مورد شخص دوم دانشجوی رشته دکترای هنر بوده ولی چرا دست به خودسوزی زده اطلاعی در دست نیست.
آنچه که مسلم است هر انسانی که به دلیلی دست به خودکشی میزند حتماً به نقطه نا امیدی مطلق رسیده است و به نظرش تنها راه نجات خاتمه دادن به زندگی خودش بوده. ولی باعث تاسف است که کسی نتوانسته به این افراد کمک کند ، در این حالت این وظیفه جامعه است که به خاطر بازماندگان آنها هم که شده حرمت این افراد را نگه داشته و باری بر غم آنها اضافه نکنند
سازمان بهداشت جهانیweltgesundheitsorganisation (who) برای اولین بار روز دهم سپتامبر 2003 را روز جهانی پیشگیری از خودکشی نامید. از آن تاریخ هر ساله کنفرانسی با شرکت متخصصین جهت بررسی علل و چگونگی پیشگیری از خودکشی تشکیل می شود وهدف اینستکه افکار عمومی بیشتر به این معضل اجتماعی توجه کند.
سازمان بهداشت جهانی این روز را روز پیشگیری از خودکشی نامید ، زیرا خودکشی یکی از بزرگترین مشکلات سلامتی در جهان است .
بنا به گزارش این سازمان هر ساله نزدیک به یک میلیون نفر در جهان خودکشی می کنند ، یعنی در هر 3 دقیقه یک نفر خودکشی می کند . در حقیقت تعداد خودکشی سالانه بیشتر از نفراتی است که طی تمام جنگها کشته شده اند .
خصوصا در بین جوانان و نو جوانان خودکشی بعد از تصادفات رانندگی دومین دلیل مرگ می باشد .متخصصین معتقدند که معمولاً با بالا رفتن سن خطر خودکشی هم کاهش مییابد.
خودکشی بالا ترین درجه اعتراض و انقلاب است ، در واقع شخص علیه هستی خویش وبودنش اعتراض می کند ، این فرد نه تنها به زندگی (نه) می گوید بلکه به جامعه وکلاً به زنده ماندن نه می گوید .
خودکشی بوسیله علوم مختلف مورد بررسی وتحقیق قرار گرفته .مثلاً از نظر روانشناسی ، روان درمانی ، جامعه شناسی ، فلسفه ، مذاهب وحقوق وحتی ادبیات .
ادبیات
در ادبیات خودکشی به صورت عملی رومانتیک در داستانهای نویسندگان بزرگی مثل همینگوی، کورت کوباین یا گوته آمد ه خودکشی به خاطر عشق برای رسیدن به هدفی والا . ولی تعداد زیادی از نویسندگان هم به علت ابتلاء به افسردگی خود دست به خود کشی زده اند ،همانند ارنست همینگوی ،سیلویا پلات وهمچنین خانم جین ائمری او در نوشته ای که از خود به جای گذاشته ،چنین نوشته . " خودکشی یک دلیل فردی دارد و آن اینستکه آدم احساس می کند که دیگه راهی برای او وجود ندارد که ارزش زندگی کردن داشته باشد" .
فیلوسفی
خودکشی از نظر فلاسفه . آمانوئل کانت وفریدریچ هگل معتقد بودند که انسان حق خودکشی ندارد . کانت می گوید:" یک انسان نگهبان است بنابراین او اجازه ندارد پستش را قبل از وقت ترک کند." کلاً فلاسفه مخالف خودکشی هستند، واینکه انسانی خودش را به هر دلیلی نابود کند را حقیر می دانند.Fritz Mauthner یکی از فلاسفه در کتاب لغت خود می نویسد .فردی که خودکشی می کند شبیه گربه ای است که در بالای صخره ای سنگی رو به رودخانه بین نرده های داغی محاصره شده است وتنها راه نجاتش پرش مرگ بار در آب سرد است در این حالت گربه می داندکه طاقت سوختگی را ندارد و تنها راه رهائی پرش بسوی مرگ است.
انسانها هم وقتی دست به خودکشی می زنند ، که احساس کنند زندگی دیگر ارزش ادامه دادن را ندارد .در این صورت است که انگیزه مردن قوی تر از نیروی طبیعی زنده ماندن می شود .
مذاهب
در دین اسلام خودکشی به شدت ممنوع شده (سوره 4 آیه 29) انسانهائی که خودکشی می کنند هرگز به بهشت نخواهند رفت ،زیر این فقط خداست که می تواند در مورد زندگی و مرگ انسانها تصمیم بگیرد .
در دین مسیحیت آمده که جان انسانی مقدس واستثنائی است ، بنابراین باید با تمام امکانات سعی در حفظ آن کرد ،حتی تا قبل از جنگ جهانی اول اجازه بر گزاری مراسم سوگواری در کلیسا برای افرادی که خودکشی کرده بودند داده نمی شد. اما بعد از جنگ این ممنوعیت بر داشته شد.
روانشناسی و پزشکی
خودکشی بیشتر از همه از دید این دو علم مورد بررسی قرار گرفته و هم اکنون خود به عنوان علم Suizidologie شناخته می شود . از دید روانشناسی و پزشکی بیشتر خودکشی ها نتیجه افسردگی یا اختلال روانی است . از نظر متخصصین روانشناسی در صد خودکشی به دلیل اعتراض به مسائل اجتماعی یا گرفتاری زندگی بسیار پائین می باشد .
افرادی که دچار افسردگی عمیق هستند اگر به موقع مورد معالجه قرار نگیرند احتمال زیادی دارد که دست به خودکشی بزنند . علائم افسردگی عبارتند از : تفکربدبینانه ، اخلاق منفی،رفتارتردید آمیز ،احساس بی ارزشی .اما نشانه های جسمی افسردگی بصورت کمر درد ،اشکال تنفسی ،بی اشتهائی ، بد خوابی وبی میلی به روابط جنسی ظاهر می شود.
گروه دوم کسانی هستند که دچار اختلال رفتاری هستند که بنا به تئوری های پزشکی احتمالاً آنها دچار یک نوع اختلال در ترشح هورمونهای عصبی اند و به همین دلیل مقدار ترشح هورمونهای عصبی نئوآدرنالین و دوپامین آنها افزایش می یابد و دچار کم خوابی شدید می شوند و در نتیجه مغزشان دچار خستگی مفرط شده ، و اگر به موقع معالجه نشوند خطر خودکشی آنها را تهدید می کند.
علائم این بیماری عبارتند از : فعالیت زیاد، هیجان زدگی ، خود بزرگ بینی ،خوشحالی افراطی ، عصبانیت شدید ، ناآرامی وفعالیت بیش از نرمال ، عدم حساسیت به نیاز های نزدیکان و اطرافیان .
دلایل خودکشی
متخصصین در درجه اول خودکشی ها را نتیجه ناراحتی های روحی خصوصاً افسردگی عمیق می دانند و در دومین درجه اعتیاد واختلالات شخصییتی را باعث خودکشی می شناسند . در مرحله سوم مشکلات موقتی زندگی است ،مثل جدائی , عدم موفقیت ، ورشکستگی وبیکاری که البته این نوع خودکشی ها 5 تا 10 در صد کل خودکشی ها را تشکیل می دهند . در حقیقت این هم ناشی از افسردگی است زیرا شرایط زندگی نامناسب افراد افسرده را در افسردگی عمیق تری فرو می برد.
خودکشی بعلت اعتراض بیشتر جنبه سیاسی دارد . در دنیا افرادی یافت شده اند که بعلت اعتراض خودشان را زنده زنده آتش زده اند .مثلاً در 18 آگوست 1967 پدر روحانی Bruesewitz در ملع عام خودش را به آتش کشید که توجه دنیا را به رفتارغیر انسانی حکومت آلمان شرقی و قوانین سخت کلیسا جلب کند .
مهاتما گاندی به خاطر استقلال هند و اعتراض و ممانعت از جنگ بین مسلمانان با هندو ها دست به اعتصاب غذا زد ، این عمل او در حقیقت اقدام به خودکشی بود.
علائم قصد خودکشی
معمولاًافرادی که تصمیم به خودکشی دارند به نحوی قصد خودشان را اعلام می کنند ، که البته باید اطرافیان را حساس کند که این علائم را جدی بگیرند . آمار نشان می دهد که 70 تا 80 در صد کسانی که فکر خودکشی دارند قبل از هر اقدامی به دکتر خانوادگی خود مراجعه می کنند، معمولاً به یک بهانه غیر واقعی به پزشک مراجعه می کنند .
علائم خطری که اطرافیان باید به آنها توجه کنند ، دقت به گفته های این افراد است : مثلاً آنها می گویند:
"اگر من این دفعه موفق نشوم بهترین کار این است که خودم را بکشم."
"در هر صورت کسی مرا دوست ندارد ، چون من ارزشی ندارم بنابراین بهترین کار این است که خودم را بکشم."
"برای خانواده بهتر است که من دیگر وجود نداشته باشم ."
روان درمان اطریشی Erwin Ringel طی تحقیقاتی که روی 700 بیماری که بعد از خودکشی نجات یافته بودند انجام داده به این نتیجه رسیده است که خودکشی سه مرحله دارد.
1- فرد احساس می کند که در تنگنا قرار گرفته است و شرایط زندگی به حدی به او فشار می آورد که شخص تصور می کند برای نجات تنها راه خود کشی است ،که البته باید اضافه کرد که این حالت فقط در افکار ورفتار یک انسان افسرده پیش می آید یا افرادی که دچار اختلال روانی هستند آنها وقتی که با یک واقعیت ناراحت کننده زندگی مثل جدائی ،بی کاری ، تنهائی وبیماری بر خورد می کنند فکر می کنند دنیا به آخر رسیده و راه رهائی خود را فقط در خودکشی می بینند .
2- خشونت علیه خویش- فرد دچار عصبانیت شدیدی است، ولی آنقدر دچار سردرگمی است که نمی تواند آنرا علیه اطرافیان بکار ببرد بنابراین برای رها شدن از این خشونت آنرا علیه خود بکار می برد. البته در بعضی موارد این خشونت را علیه خانواده هم بکار ببرد این حالت را در مردانی می بینیم که از ترس جدائی از همسر و فرزند آنها را می کشند و در پایان زندگی خودشان را هم به پایان می رسانند.
3- رویای خودکشی - شخص احساس می کند که تحمل واقعیت بیشتر از توانائی اوست ، این احساس باعث می شود که فرد به دنیای غیر واقعی رو بیاورد وبرای خودش یک دنیای رویائی بسازد که در آن مرگ وخودکشی نقش بزرگی دارند .
به نظر دکتر رینگل خودکشی در حقیقت پایان یک بیماری پیشرفته است .
زندگی مدرن وخودکشی
طرفداران زندگی مدرن امروز معتقد به آزادی کامل انسان هستند بنابراین آنها این را حق هر انسانی می دانند که خودش برای زندگی یا مرگ تصمیم بگیرد ودیگران باید آنرا بپذیرند. البته گروهی دیگر معتقدند که با اینکه این یک تصمیم شخصی است ولی هر انسانی در قبال جامعه ای که در آن زندگی می کند مسئولیتهائی دارد ، بنا به نظر این گروه افرادی که دست به خودکشی می زنند خیلی خودخواه هستند زیرا با خودکشی خود را از زنجیره جامعه پاره می کنند و جای خون آلودی بجا می گذارند . هر انسانی که خودکشی می کند حداقل شش انسان دیگر را به رنج وعزا می نشاند، خانواده، همسر، فرزند خواهر وبرادر ودوستان، هر کسی که خود کشی می کند در حقیقت یک بی انصافی در حق نزدیکان است زیرا او خانواده خودش را با مشکلات موجود تنها رها می کند ، یعنی او به جای جنگیدن راحترین راه را انتخاب می کند .
روانشناسان معتقدند که خودکشی در حقیقت یک روش کاهش درد ونگرانی است اگر اطرافیان خطر را احساس کنند و به موقع اقدام کنند می توان با کاهش این درد جلوی خودکشی گرفت .
خودکشی بین زنان و مردان
در سراسر دنیا مردان پیش از زنان موفق به خودکشی می شوند، و ضمناً آنها بیشترروشهای سخت را انتخاب می کنند ،اکثراً خودشان را حلق آویز می کنند یا با اسلحه گرم خودکشی می کنند در حالیکه زنان بیشتر روشهای آرام را انتخاب می کنند ،مثلاً خودکشی از طریق مسمومیت داروئی .یا زدن شاه رگ است . متخصصین علت کمتر بودن آمار خودکشی در زنان رابا توجه به آمار بالای افسردگی بین آنان به این دلیل می دانند که زنان با اینکه بیشتر دچار افسردگی هستند ولی آنها سریع تر به پزشک مراجعه می کنند و ضمناً درخواست کمک کردن برای آنها آسان تر است ، زنان بیشتر حرف می زنند و درد دل می کنند خود این عمل باعث کاهش فشار عصبی در آنها می شود .
خودکشی در مشاغل مختلف
در بین مشاغل مختلف پزشکان 3 برابر مردم عادی دست به خودکشی می زنند و ضمناً پزشکان 5 تا 6 برابر بیشتر از صاحبان مشاغل دیگر اقدام به خودکشی می کنند . مسئولین علت آنرا در شرایط شغلی پزشکان، فشار زیاد عصبی وارتباط دائمی آنها با بیماری ومرگ وضمنا ً دسترسی آسان آنان به دارو ها ی متفاوت می دانند.
خودکشی دربین ملل دیگر
در کشور آلمان هر ساله 100000تا150000 اقدام به خودکشی می کنند که از بین آنها 11000تا12000نفر موفق به خودکشی می شوند که این درحقیقت 10 در صد از کل اقدام کنندگان به خودکشی است . یعنی 14 نفر در هر صد هزارنفر .
در این کشور خودکشی بین سنین 15 تا 35 سال دومین علت مرگ بعد از تصادفات رانندگی است. در مورد متد خودکشی در آلمان مثلاً در سال 2004 11150نفر خودکشی کرده اند از این گرو 5538 نفر یعنی 50 در صد خودکشی ها کسانی بوده اند که خود را به دار آویخته اند ، 1100 نفر خودشان را از بلندی پرتاب کرده اند ، 940 نفر خودشان را مسموم کرده اند ، 572 نفر به خودشان شلیک کرده اند ، 556 نفر خودشان را جلوی قطار انداخته اند و 216 نفر با دود اگزوز اتومبیل خودکشی کردند.
اطریش یکی از کشور هائی است که آمار خودکشی بالائی دارد در این کشور در هرصد هزار نفر 20 تا30 نفر دست به خودکشی می زنند یعنی هر ساله حدود 1500 تا 2000 نفر در هر صد هزار نفرخودکشی می کنند به همین دلیل کشور اطریش در مقایسه با سایر کشور ها ی اروپائی بالاترین آمار خودکشی را دارد . البته در مناطق مختلف کشور اطریش این آمار متفاوت می باشد .
آمار نشان می دهد که در این کشور هم زنان بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می کنند ولی مردان بیشتر از زنان موفق به خودکشی می شوند و معمولاً 50 در صد آنان خود را به دار می آویزند در حالیکه 40 در صد زنان خود را حلق آویز می کنند .
سوئیس
یکی از زیباترین وثروتمند ترین کشور های دنیا است ولی آمار نشان می دهد که در این کشور سالانه بین 1300 تا 1400 نفر موفق به خودکشی می شوند ،که از این تعداد تقریباً 1000 نفر مرد و 400 نفرشان زن هستند . یعنی روزی 4 نفر که این برابر 19 در صد در هر صد هزار نفر
می باشد.
بدین ترتیب سوئیس بعد از روسیه ، مجارستان، اسلووین ، فنلاند وکراتسین جزو کشور هائی است که آمار خودکشی بالائی دارد .
در کشور انگلستان تا سال 1961 خودکشی جرم محسوب می شد .
در ایالت متحده امریکا هم تا سال 1990 خودکشی یکی از جرائم محسوب می شد.
خودکشی در ایران
بنا به گزارش وزارت بهداشت 75 در صد خودکشی ها به عنوان خودکشی اعلام نمی شود به همین دلیل هم متاسفانه آمار دقیقی از خودکشی در ایرا ن وجود ندارد . سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که در هر 100 هزار نفر سه زن و یک مرد خودکشی می کنند در حالیکه شواهد گوناگون این آمار را به واقعیت نزدیک نمی داند .روز آنلاین گزارش می دهد که تعداد خودکشی زنان سه برابر مردان است .
در تمام کشور استان ایلام بالاترین آمار خودکشی را دارد .
در سال 1382 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تعداد خودکشی زنان را 2484 نفر و تعداد مردان را 1481 اعلام کرد و آمار وزارت بهداشت از انجام حداقل 13 خودکشی در روز با میانگین سنی 29 سال گزارش می دهد. و حتی در آخرین گزارش یعنی در سال 1387 تعداد خودکشی ها را 14000 نفر اعلام کرده است . یعنی حدود 190 نفر در هر 100هزار نفر که با مقایسه با سایر کشور ها رقمی غیر عادی بنظر می آید .
تفاوت کلی که ایران هند وچین با سایر کشور های دنیا دارند، اینستکه دراین سه کشور زنان پیش از مردان خودکشی می کنند که احتمالاً علت آن در ایران می تواند نداشتن حقوق مساوی با مردان ، زندگی سنتی و فشار های خانوادگی و عدم آزادی در انتخاب همسر در بعضی از مناطق ایران معدودی از این علل باشند.
خودکشی فقیر و غنی نمی شناسد .تنها طی چند ماه اخیر که بحران اقتصادی دنیا را به لرزه در آورده مردان بزرگی دست به خودکشی زده اند زیرا آنها از خودشان انتظار نداشتند که چنین
فاجعه ای راپیش بینی نکنند . اینهم نوعی افسردگی بوجود می آورد آنها تصور کرده اند که آنچه که تا کنون انجام داده بودند غلط بوده و در حقیقت عدم موفقیت و شکست را نتوانستند تحمل کنند . شاید اگر آنهاهم به موقع کمک می شدند الان زنده بودند . البته خودکشی آنهائی که خیلی معروف بودند بصورت عمومی اعلام شده . مثل
بزرگترین مشاور سرمایه گذاری فرانسه Rene- Thierry Magon
بانکدار دانمارکی Christen Schnor
سرمایه دار آمریکائی Steven Good
سرمایه دار بزرگ آلمانی Adolf Merckle
پیشگیری از خودکشی
با تمام تجزیه تحلیل ها ئی که از خودکشی می شود آنچه که مسلم است ، انسان سالم اسیر شرایط زندگی نمی باشد او می توانند شرایط بد زندگی را به میل خود وبا توانائی هایی که دارد تغییر دهد هر انسانی قادر است که برای خودش انگیزه های متفاوتی جهت ادامه زندگی بیابد تا بتواند یک زندگی با ارزش را ادامه دهد.
اما در مورد افرادی که دچار افسردگی هستند .اطرافیان باید هشیار باشند و به علائم خطری که معمولاً کسانی که قصد خودکشی دارند نشان می دهند توجه کنند وضمناً این علائم را جدی بگیرند در این حالت باید اطرافیان با فرد مورد نظر بیشتر حرف بزنند او را تنها نگذارند و ضمناً باید کمک کنند، که فرد به معالجه خود بپردازد .در مورد کسانی هم که از خودکشی جان سالم بدر برده اند باید بعد از معالجات جسمی حتماً تحت مراقبت های ویژه روانی بمانند تا پزشک معالج تشخیص دهد که شخص دیگر تفکر خودکشی ندارد .
روشهای پیشگیری از خودکشی.
به بنظر متخصصین " دنیای امروز دچار افسردگی همه گیر شده است . تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهند که در اروپا و آمریکا 15 تا 30 در صد بزرگسالان در طول زندگیشان حتماً یکبار به افسردگی عمیق مبتلاشده اند .
بنابه گزارش سازمان بهداشت جهانی تقریباً 100 میلیون نفر در دنیا از بیماری افسردگی رنج می برند .بهمین دلیل در بسیاری از کشور های دنیا توجه زیادی به بیماری افسردگی می شود وبدلیل به روز کردن آگاهی مشاورین خانوادگی ، مددکاران وحتی پرستاران وپزشکان خانوادگی آنها را به دوره های آموزشی مخصوصی دعوت می کنند تا آنها را با روشهای تشخیص به موقع افسردگی وعلل خودکشی ها و چگونگی مقابله با آن آشنا کنند.
ضمناً بروشورهای اطلاعاتی هم در مورد افسردگی و علائم آن وخودکشی های ناشی از افسردگی وضمناً آگاهی از عواقب خودکشی های ناموفق که در بعضی از موارد فردی را که اقدام به خودکشی کرده با اینکه از مرگ نجات پیدا کرده ولی تمام عمر باید از اثرات خودکشی خود رنج بکشد ، مثلاً ناراحتی های ناشی ازسوختگی ، یا فلج شدن در اثر پرش از بلندی ، یا ناراحتی های داخلی در اثر مسمومیت داروئی. تمام این اطلاعات در اختیار همه خانوادها وخصوصاً والدین قرار می گیرد .معمولاً می توان این بروشور ها را در اکثر اطاقهای انتظار مطب های پزشکان و در مدارس وحتی مهد کودک ها بصورت مجانی در دست رس است .
در کشور آلمان بعد از پیاده کردن این برنامه آموزشی یعنی ازابتدای سال 2001 تا پایان سال 2002 مجموعاً 24 درصد از تعداد کل اقدام کننده گان به خودکشی و قربانیان خودکشی کاهش یافت.
در ایران هم این وظیفه سازمانهای مسئول است که برای شاغلین خدمات اجتماعی و آموزشی وبخش سلامتی همانند معلمین ، استادان دانشگاه مشاورین ومددکاران وپرستاران وحتی پزشکان خانواده که بطور مستقیم با ارباب رجوع سر کار دارند دوره های آموزشی مخصوصی برای تشخیص به موقع افسردگی همانند سایر کشور ها پیش بینی شود وضمناً باید برای والدین وکلاً عموم مردم بروشور های اطلاعاتی تهیه شود تا شناخت مردم را نسبت به این بیماری بالا ببرند.