-
مقاله مدیریت استراتژیک
مقدمه ای بر مدیریت استراتژیک
1. مدیریت استراتژیک چیست؟
می توان مدیریت استراتژیک را بدین گونه تعریف کرد: هنر وعلم تدوین اجرا وارزیابی تصمیمات وظیفه ای چند گانه که سازمان را قادر می سازد به هدف های بلند مدت خود دست یابد. در مدیریت استراتژیک برای کسب موفقیت سازمانی برچندین عامل تأکید میشود. هماهنگ کردن مدیریت- بازاریابی- امور مالی(حسابداری)- تولید- تحقیق و توسعه وسیستم های اطلاعات رایانه ای. در بسیاری از دانشگاهها و دانشکده ها عبارت «مدیریت استراتژیک» را مترادف با «سیاست بازرگانی» می دانند.
مراحل مدیریت استراتژیک فرآیند مدیریت استراتژیک شامل سه مرحله می باشد: تدوین استراتژی ها- اجرای استراتژی ها- ارزیابی استراتژی ها.
2. اصطلاحات کلیدی در مدیریت استراتژیک
استراتژیست ها: افرادی هستندکه مسئول موفقیت یا شکست سازمان می باشند. (مدیر عامل- مالک- مدیر اجرایی و...
بیانیه ی ماموریت: بیانیه ماموریت سندی است که یک سازمان را ازسایر سازمانهای مشابه متمایز می نماید.
فرصت ها وتهدیدات خارجی: منظور رویدادها و روندهای اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی-بوم شناسی- محیطی- سیاسی- قانونی- دولتی- فناوری ورقابتی است که میتوانند به میزان زیادی در آینده به سازمان منفعت یا زیان برسانند.
نقاط قوت وضعف داخلی: نقاط قوت وضعف داخلی در زمره فعالیتهای قابل کنترل سازمان قرار می گیرند که سازمان آنها را به شیوهای بسیار عالی یا بسیار ضعیف انجام می دهد نقاط قوت وضعف و قوت شرکت را در مقایسه با وضع شرکت های رقیب تعیین می کنند.
هدفهای بلندمدت: می توان هدف های بلند مدت را به صورت نتیجه های خاصی که سازمان می کوشد در تامین ماموریت خود بدست آورد تعریف کرد. مقصود از دوره بلند مدت دوره ای است که بیش از یک سال باشد.
استراتژی ها: استراتژی ها ابزاری هستند که شرکت می تواند بدان وسیله به هدف های بلند مدت خود دست یابد.(خرید شرکتهای دیگر-تولید وعرضه محصول-رسوخ در بازار و..)
هدف های سالانه: هدف های سالانه هدفهای کوتاه مدت هستند که شرکت برای رسیدن به هدفهای بلند مدت باید به آنها دست یابد. هدفهای سالانه مبنایی برای تخصیص منابع به حساب می آیند.
سیاستها: سیاست ابزاری است که بدان وسیله می توان به هدفهای سالانه دست یافت. مقصود از سیاست رهنمودها مقررات و رویه هایی است که شرکت برای دستیابی به هدفهای اعلان شده رعایت میکند. سیاستها تعیین کننده شرایط روزمره وتکراری شرکت می باشند.
برای معرفی بیشتر مدیریت استراتژیک بحث های گوناگون و متنوعی وجود دارد. الگوی مدیریت استراتژیک و مزایای مدیریت استراتژیک واصول اخلاقی و مدیریت استراتژیک و... که برای مطالعه بیشتر به کتاب مدیریت استراتژیک نوشته ی فرد ار.دیوید ترجمه دکتر علی پارسیان و دکتر سید محمد اعرابی مراجعه شود.
مدیریت استراتژیک بین المللی
ماهیت رقابت جهانی: چندین سده پیش از اینکه کریستوفر کلمبوس امریکا را کشف کند و بدون تردید چندین سده پس از آن شرکت ها می کوشیدند وهنوز هم می کوشند از فرصت های تازه ای که ورای مرزهای ملی قرار دارد بهره برداری کنند. ولی هیچگاه بیش از دوره کنونی رقابت بین المللی در سطح اقتصادی وجود نداشته است.سازمانهایی که دامنه فعالیتهای خود را فراتر از مرزهای ملی می کشانند را شرکتهای بین المللی میگویند. مقصود از شرکتهای مادر شرکتی است که در زمینه فعالیتهای بین المللی سرمایه گذاری می کند در حالیکه کشور میزبان کشوری است که تجارت وبازرگانی در ان انجام می گیرد.برای شناسایی وارزیابی روندها ورویدادهای خارجی در شرکتهای چند ملیتی باید وقت و نیروی بیشتری صرف کرد. فاصله ی جغرافیایی- تفاوت بین ملیت ها-فرهنگها- وگوناگونی شیوه های تجارت و بازرگانی باعث می شوند که رابطه بین دفاتر مرکزی شرکتها و واحدهایی که آنسوی دریاها قرار گرفته اند مشکل شود.
فرهنگ ها در دنیا: مدیران امریکایی برای اینکه بتوانند در بازارهای جهانی بصورتی موفقیت آمیز رقابت کنند باید درباره نیروی تاریخی فرهنگی ومذهبی که موجب ایجاد انگیزه در مردم سایر کشورها می شود اطلاعات بهتری کسب می کنند.
در اروپا معمولا در کشورهای شمالی تر این قاره شیوه ی مدیریت بیشتر مشارکتی است. بیشتر کارگران عضو اتحادیه های کارگری هستند و در مقایسه با کارگران امریکا دارای تعطیلات و مرخصی های بیشتری می باشند. در سراسر دنیا مدیران این مسولیت را میپذیرند که اعمال قدرت کنند واین در حالیست که می کوشند محبوب زیر دستان خود شوند. مدیران امریکایی به رابطه ی دوستی و محبوب شدن ارزش یا اهمیت بیشتری می دهند در حالیکه مدیران اسیایی واروپایی بدون توجه به این موضوع اعمال قدرت مینمایند.امریکایی ها در داد وستد با خارجی ها بی درنگ از نام کوچک استفاده میکند ولی جاهای دیگر این شیوه رفتار را گستاخانه می دانند.
جهانی شدن: جهانی شدن فرایندی است که بدان وسیله تدوین-اجرا وارزیابی استراژی در سطح جهانی یکپارچه می شود.تصمیمات استراتژیک با توجه به اثراتی که از نظر سودآوری در سطح جهانی برای شرکت دارند مورد توجه قرار می گیرند و نه سودآوریهایی که تنها درون مرزهای شرکت بدست می آید یا درون یک کشور دیگر(باتوجه به ویژگی های خاص ان کشور).
به چندین دلیل بسیاری از صنایع جهنی می شوند. بر خی از این دلیلها به شرح زیرند: روند جهانی به سوی الگوهای مصرف مشابه - جامعه اقتصادی اروپا-مذاهب- مسابقههای المپیک بانک جهانی مراکز تجارت جهانی-صلیب سرخ- شبکه اینترنت همایش های طرفداران حفظ محیط زیست سیستم های ارتباطی و جلسه ی سران کشورهای بزرگ اقتصادی- همه اینها بازارهای جهانی را تقویت می کنند و موجب می شوند وابستگی و رابطه ی متقابل جهانی بین شرکت ها و کشورها افزایش یابد.
1- مكزيك
اوضاع سیاسی: مکزیک در 1998 در مقایسه با 1994 برای انجام دادن امور تجاری وبازرگانی جای بسیار مناسب تری است واین مربوط به زمانی است که ارنستو زدیلو* که از دانشگاه ییل** در امریکا مدرک دکترا گرفت برای نخستین بار به ریاست جمهوری این کشور رسید.
تدوین قرارداد تجارت آزاد امریکای شمالی (نفتا) و در نتیجه کاهش تعرفه ها باعث شد که تجارت بین ایالات متحده امریکا و مکزیک به سرعت افزایش یابد. نفتا باعث شد که مکزیک بتواند خود را از بحران پسو1994 نجات دهد. در ژانویه 1998 مکزیک توانست از نظر صدور محصولات به بازارهای امریکا از ژاپن پیشی بگیرد و تنها پس از کانادا قرار بگیرد. همانگونه که راس پرو***پیش بینی کرد: «درحالیکه زمینه ایجاد شغل در جنوب ایجاد می شود نفتا نتوانست یک زمینه تازه و سالم شغلی در ایالات متحده امریکا ایجاد کند» درامریکا نرخ بیکاری کماکان پایین است.
رییس جمهور عضو حزب اقدام ملی است به طبقه متوسط جامعه تعلق دارد ومحافظه کار می باشد. او تمام توان خود را وقف مبازه با تجارت قاچاق ومواد مخدر- خصوصی سازی صنایع- مبارزه با فساد- تقویت مردم سالاری وبهبود محیط زیست نموده است. ولی نرخ بیکاری و بهره بالاست. 80 درصد ثروت کشور دردست 30 درصد خانواده ها است. بانک ها تمایلی به دادن وام ندارند. حمل مواد مخدر از طریق مکزیک به ایالات متحده امریکا هر سال افزایش می یابد ودر زمان کنونی 120 میلیارد دلار است که تقریباً دو برابر ارزش صادرات قانونی مکزیک است.
مرزهای مکزیک وایالات متحده امریکا : مکزیک با امریکا 2100 مایل مرز دارد که از اقیانوس ارام تا خلیج مکزیک کشیده می شود.این مرز بسیار طولانی با عرض 180مایل نواری را تشکیل می دهد که در امریکای شمالی دارای سریعترین رشد می باشد. ین ناحیه با 11 میلیون نفر جمعیت تولیدی برابر 150 میلیارد دلار دارد.سیستم اقصاد این ناحیه از هلند گسترده تر است.در دو سوی این مرز می توان جهان سوم و اول را مشاهده کرد که زاغه ها وکلبه های فقیر نشین در یک انتهای خیابان و در انتهای دیگر ساختمانهای بسیار مجلل و باشکوه قرار دارند.
تی جوانا که تنها 15 دقیقه با سان دیه گو فاصله دارد پایتخت جهانی تولید تلویزیون شناخته شده است.واحدهای تولیدی شرکت های سونی سامسونگ ماتسوشیتا و بسیاری از شرکت های دیگر سالانه14 میلیون دستگاه تلویزیون در این مکان تولید می کنند و درامد سرانه درسان دیه گوبه 25 هزار دلار می رسد ولی درتی جوانا به بیش از 3200 دلار نمی رسد. در 1996در واحدهای تولیدی و کارخانه های تی جوانا 117 هزار نفر کار می کردند که نسبت به سال پیش 28 درصد افزایش نشان می داد.
در کویی داد خوارز* که در فاصله بین اقیانوس آرام وخلیج مکزیک قرار گرفته وتنها 15 دقیقه با الپاسو* فاصله دارد 235 کارخانه وجود دارد وبیش از 375 هزار نفر در آنها کار می کنند واین بزرگترین مرکز واحدهای تولیدی مشترک امریکا ومکزیک در سراسر این مرز است.
فرهنگ : از نظر مدرسه-کلیسا-واحدتجاری و خانواده مکزیک همیشه یک جامعه خود کامه بوده و هست. کارفرمایان همواره در جستجوی کارگرانی هستند که سر به زیر-فرمانبردار و مودب باشند وکارگرانی را که نواور خلاق ومسقل هستند استخدام نمی کنند. کارگران مکزیکی بیشتر تمایل دارند که کار تعیین شده ای را انجام دهند وکمتر درصدد حل مسایل برمی آیند. در مکزیک تمایل به هماهنگی جزء جدا نشدنی رابطه بین کارگر ومدیر است. در مکزیک در مقایسه با امریکا تضاد- تعارض- اصطکاک یا برخورد بین افراد در سازمان تحمل پذیر نیست.
کارفرمایان مکزیکی دارای رفتار پدرانه هستندوچیزی بیش از چک حقوق به کارکنان میدهند و در ازای چنین رفتاری انتظار فرمانبرداری و سازشکاری دارند.
در مکزیک به ندرت امکان دارد همکاران خود را به خانه دعوت کند. گردهماییهای تجاری و میهمانی ها همیشه در تالارهای غذا خوری انجام می شود. در مکزیک حفظ آبروی شخصی واحترام از اهمیت ویژه ای برخوردار است به این دلیل مکزیکی ها هیچ نوع انتقادی را نمی پذیرند و به راحتی تغییر رویه نمی دهند و برخی پذیرفتن اشتباه را نوعی توهین به خود می دانند.
گردهمايي هاي كاركنان و مديران شركت معمولاً به صورت نشستي در مي آيد كه مديران دستور مي دهند و نه اينكه درباره مسائل بحث شود يا افراد را در تصميمگيريها شركت دهند.
مكزيكي ها چنين احساس مي كنند كه نبايد مقرراتي را كه از طريق مقام ارشد (كسي را كه خوب مي شناسند و زير نظر وي كار مي كنند) صادر نشده است، به اجرا در آورند. بنابراين، به علامت هاي مربوط به گذاردن گوشي، زدن عينك هاي ايمني يا رعايت دستورات صادر شده از مقامات ارشد و حتي توجه به علامت عبور ممنوع ناديده انگاشته مي شود. امريكايي ها مقررات را رعايت مي كنند، امريكايي ها مقررات را رعايت ميكنند، در مكزيك اغلب، مقررات رعايت نمي شود.
همان گونه كه يادآور شديم، در مكزيك حداقل دستمزد هر ساعت 80 سنت است. در دسترس بودن كارگران بسيار ماهر با هزينه اندك و مهارت بالا باعث شده است كه شركت هاي امريكايي واحدهاي توليدي خود را در شهرهاي مكزيك داير كنند. در مكزيك، با وجود اينكه دستمزدها بسيارپايين است، مردم اين ديار از نظر كيفيت كار شهرت جهاني پيدا كرده اند.
دليل براي تجارت و بازرگاني، مكزيك مكان مناسبي است. يكي از دليل هاي مهم اين واقعيت است كه اين كشور مردمي سختكوش دارد. معمولاً 12 ساعت كار در روز امري متداول است. همچنين ماليات بر سود شركت ها پايين است و به بيش از 35 درصد نمي رسد. همچنين براي صنايع ماهيگيري، گاز و نفت و نيز حمل و نقل هيچ نوع مقررات و قوانين شديدي وجود ندارد و بيش از صد شركت هواپيمايي و پتروشيمي، كه پيش از اين دولتي بوده اند، خصوصي شده اند. طبق قانون، كودكان مكزيكي براي ده سال بهه مدرسه مي روند و 88 درصد مردم اين كشور باسواد هستند..
شركت هاي الكترونيك و توليد لباس واحدهاي خود را مرز مكزيك و امريكا داير كردهاند، براي مثال، شركت تلفن و تلگراف امريكا واحد تعمير تلفن هاي بي سيم خود را از سنگاپور به مكزيك منتقل كرد.
روسيه
از زمان فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در 1991 روسيه و 11 كشور ديگر توانستند، از نظر اصلاحات اقتصادي، بازار آزاد و باز كردن درها بر روي سرمايه ها و شركت هاي خارجي پيشرفت هاي چشمگير و متفاوتي بنمايند. هر يك از اين كشورها براي اصلاحات سياسي و اقتصادي برنامه اي مشخص در نظر گرفته است، ولي سرعت اجراي برنامه ها تفاوت هاي چشمگيري دارد. بيشتر اين سيستم هاي اقتصادي در حال حاضر كاهش توليد، افزايش بيكاري، مشكلات ناشي از تورم و ساختارهاي زيربنايي هستند كه به سرعت رو به تباهي ميروند.
فساد در سال هاي كنوني روسيه، تقريباً 200 هزار واحد تجاري خود را خصوصي كرد و اين شركت ها بيش از 70 درصد نيروي كار كشور را در استخدام دارند. در روسيه، خصوصي سازي به اين معني است كه شركت را به كاركنان واگذار مي كنند. اين كاركنان ناآزموده و سازمان نيافته تمام سهم خود را به مديران ارشد مي فروشند و اين مديران به صورت ثروتمندان تازه به دوران رسيده در مي آيند. تقريباً 90 درصد كاركنان روسي زير خط فقر زندگي مي كنند.
به سبب دزدي هاي بيشتر مديران، جنگ در چچن، كاهش ارزش رويل، بالا رفتن ميزان بيكاري، افزايش تورم، ماليات هاي سرسام آور و افزايش جنايت ها، جو حاكم بر تجارت و بازرگاني در روسيه از 1996 تا 1998 بدتر شد. قوانين مالياتي روسيه در دنيا، بدترين و مبهمترين قوانين است. بنابراين شركت ها مي كوشند حساب هاي خود را در دفاتر ثبت نكنند تا ناگزير نشوند حدود 90 درصد سود خود را به دولت پرداخت كنند. دريافت هاي دولت روسيه از بابت ماليات بسيار كمتر از مقدار مورد انتظار يا ميزان لازم براي اداره كشور است.
از ميان 25 بانك بزرگ روسيه، ده بانك در دست رؤسايي است كه به صورت سازمان يافته جنايت مي كنند. هر روز درگيري هاي خونين روي مي دهد كه به مرگ طرف هاي درگير ميانجامد. حتي شعب اجرايي واحد رياست جمهوري هم به كارهاي جنايي دست مي زنند و با گروه هاي تبهكار و سازمان هاي جنايي همكاري مي كنند. ولي سيستم سرمايه داري يلتسين و اقتصاد آزاد در روسيه رشد نموده، پايه هاي خود را مستحكم كرده و هيچ عامل تهديد آميزي وجود ندارد كه آن را به سيستم كونيستي بازگرداند.
چون از جنوب روسیه به طرف شمال و از غرب به طرف شرق پیش برویم خطر ناشی از سرمایه گذاری ها کاهش می یابد. بنابراین در سیبری و ساحل اقیانوس آرام محلی امنتر برای سرمایه گذاری وجود دارد و در مقایسه با نقاط نزدیک مسکو یا مناطق هم مرز اروپا فساد کمتر است.
فرهنگ روسی: در امریکا به کارآفرینان یا شرکت های کوچک موفق دارای احترام و اعتبار بسیار زیادی هستند. در روسیه فشارهای اجتماعی بسیار زیادی وارد و مانع از موفقیت شرکت های تازه تأسیس می شود (مانع از این می شود که کارآفرینان موفق گردند). در روسیه کسی که موفق است مورد رشک و حسادت دیگران قرار می گیرد، مردم از وی میرنجند و سرانجام از توده مردم جدا می شود و به قشر نخبگان میپیوندد. توده مردم به افراد موفق کینه می ورزند و آنها را ریشخند می کنند.
از آنجا که جامعه روسی به موفقیت ارج نمی نهد، بنابراین موفقیت در تحصیل درآمدهای مادی، کسب جایزه و امتیاز چیزی نیست که موجب انگیزه در کارکنان روسی شود. با وجود این همه مانع، باز هم شهرت مردم روس در این است که دارای پویایی، انرژی بیپایان، سخت کوشی و استقامت هستند. امروز هم چون گذشته این وضع صادق است چنین پنداشتی که مردم معمولی روسیه تنبل و کودن هستند پنداشتی نادرست و بیمعنی است. به طور متوسط، روسی ها از همتایان امریکایی خود تحصیلات بیشتری دارد و در برابر شکست واکنشی شدیدتر و سریع تر نشان می دهند.
در روسیه، رعایت اصول اخلاقی در سازمان و در امور شخصی متفاوت اند. در روسیه، فریب دادن دیگری، رشوه دادن یا دروغ گفتن با هدف بهبود داد و ستدهای تجاری امری غیراخلاقی یا غیرمعنوی به حساب نمی آید، ولی، فریب دادن یک دوست یا کسی که به وی اعتماد کرده است امری غیراخلاقی به حساب می آید.
مردم روسیه برای خدمات و محصولات امریکایی احترام زیادی قائل هستند و به آنها اعتماد و ایمان دارند. معمولاً روس ها اعتماد به نفس اندکی دارند. روس ها عقاید، فنآوری و شیوه های تولید امریکایی ها را به عنوان یک مدینه فاضله می پندارند و بر این باورند که این ویژگی ها می تواند آنها را از زندگی نکبت بار نجات دهد.
از گذشته های دور، مردم روسیه دارای حکومت های خودکامه بوده اند. این عامل فرهنگی در بازرگانی و تجارت روسیه مشاهده می شود؛ معمولاً مدیران روسی اعمال قدرت می کنند و زیردستان در برابر آنها هیچ چالشی نمی نمایند. به ندرت امکان دارد تفویض اختیار شود یا مسئولیت هایی را به زیردستان واگذار کنند و در سازمان های روسیه چنین پدیده هایی وجود خارجی ندارند. در روسیه شیوه مدیریت مشارکتی (به سبک امریکا) هیچ طرفداری ندارد.
در روسیه اقداماتی در جریان است که مذهب سرکوب شود. در 1997، دولت در صدد تصویب قانونی برآمد که تنها ارتودوکس روسی، یهودی، اسلام و بودایی به عنوان مذاهب رسمی شناخته شوند. سایر مذاهب و کلیسا ها که از آن جمله است شاخه های متعدد مسیحیت، برای انجام دادن آیین های مذهبی باید هر سال مجوز بگیرند.
تجارت: مالیات های بسیار سنگین، گمرک ورودی و تعرفه های روسی از جمله موانع عمده ای است که راه ورود کالا و خدمات به روسیه را سد می کنند. گذشته از این، دولت استانداردهای بسیار سختی اعمال کرده است که کالاهای وارداتی باید از نظر کیفیت و سلامت، از این استانداردها برخوردار باشند، ولی مقامات تعیین کننده معیارها یا استانداردها در روسیه گروه هایی را تعیین کرده اند که بتوانند این بررسی ها را در ایالات متحده امریکا انجام دهند و مجوز صدور کالا را صادر نمایند. اغلب، امور گمرکی، در مرزهای ورودی روسیه بسیار پر دردسر و غیرقابل پیش بینی است. مسأله حمل و نقل داخلی هم بسیار پردردسر می باشد و نمی توان به راحتی کالایی را به بازارهای روسیه عرضه کرد.
از جمله محصولات مورد نیاز روسیه که امریکایی ها می توانند برای صدور آنها اقدام نمایند، عبارت اند از: رایانه و قطعات این محصول، دستگاه های کنترل آلودگی هوا، ماشین آلات استخراج نفت و گاز، ماشین آلات ساختمانی، ماشین آلات پزشکی، ماشین آلات تولید برق، خودرو و قطعات یدکی، وسایل و لوازمی که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد و ماشین های تولید و بسته بندی مواد غذایی.
از نظر جمعیت، روسیه از مجموع همة کشورهایی که (در اثر فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی) به وجود آمدند، بزرگ تر است و پنجمین کشور بزرگ دنیا به حساب می آید. ذخیره های نفت روسیه بیش از عربستان است و دارای معادن بزرگی از طلا و جنگل و نیز دارای بهترین دانشمند و تحصیلکرده علمی می باشد.
صنایع کوچک: بسیاری از کارآفرینان امریکایی، پس از گذراندن چند مدت در روسیه و مشاهده خدمات بسیار بدی که در زمینه های مختلف ارائه می شود، در صدد راهاندازی یک شرکت برآمده اند. در سراسر روسیه می توان شاهد خدمات بسیار نامناسبی بود که به مشترکان عرضه می شود، پیراهنی که برای شست و شو داده میشود در حالی به صاحب اصلی تحویل می گردد که پاره یا سوراخ است، پیراهنی که به خشک شویی داده می شود، بدون دکمه تحویل صاحب آن می گردد، نوارهای ویدیویی بسیار خراب است و کارکنان مغازه ها برخوردهای بی ادبانه ای دارند. حتی نمی توان یک غذای خوب به دست آورد. امریکایی ها، در روسیه با موانع زیادی روبهرو می شوند. تنها به ثبت رسانیدن یک شرکت در روسیه بیش از 6 ماه طول می کشد. برای گرفتن جواز یک شرکت کوچک باید هزینه های زیادی در مسکو پرداخت کرد. بنابراین، بسیاری از این شرکت ها ناگزیر می شوند فعالیت های خود را در ساختمانهای بسیار کوچک، شلوغ و پرجمعیت دایر نمایند.
در زمان کنونی، در روسیه می توان هر نوع محصول یا خدمت تازه ای ارائه نمود که دامنة این خدمات از کرایه دادن دستگاه های ویدئو تا دایر کردن مراکز پرورش و زیبایی اندام کشیده می شود.
پول: در روسیه به حقوق فردی احترام می گذارند و افراد می بینند که اصول برابری، حفظ حریم شخصی، آزادی بیان، آزادی اطلاعات و آزادی برای انتخاب شغل وجود دارد. ولی این آزادی ها که به تازگی به افراد داده شده باعث شده است که قیمت ها به صورتی سرسام آور افزایش یابد و نارضایتی مصرف کنندگان را در پی داشته باشد. نابسامانی اقتصادی یکی از مشکلات عمده ای است که روسیه با آن رو به رو می باشد. نرخ مبادله رسمی روبل بسیار زیاد است، به صورت رسمی هر روبل در ازای 79/1 دلار داد و ستد می شود، ولی قیمت روبل در بازار سیاه به بیش از 3 سنت نمی رسد. شرکت هایی که با شرکت های روسی داد و ستد می کنند باید اقداماتی در جهت مصون ماندن از کاهش ارزش روبل در برابر دلار به عمل آورند. بسیاری از شرکت ها تا زمانی که روبل به یک واحد استاندارد جهانی، مثل طلا تبدیل نشود با شرکت های متعلق به اتحاد جماهیر پیشین وارد مذاکره یا دادوستد نمی شوند، زیرا مسأله نرخ ارز دردناک شده است.
مشارکت: استراتژی مبتنی بر تشکیل مشارکت یکی از راه های بسیار شایسته ای است که می توان بدان وسیله وارد بازارهای روسیه شد. مشارکت ساز و کاری را به وجود میآورد که می توان بدان وسیله به یک ارز معتبر دست یافت، یعنی بزرگ ترین مسأله ای که دامنگیر کسانی است که با روبل سروکار دارند. قانون مربوط به تشکیل مشارکت در روسیه مورد تجدید نظر قرار گرفته است و به خارجی ها اجازه می دهد مالک 99 درصد این مشارکت های خصوصی باشند و نیز می توانند مدیریت عامل شرکت را بر عهده بگیرند.
بیشتر تحلیلگران بر این باورند که روسیه به صورت بازرای در می آید که بسیاری از شرکت های امریکایی خواستار ورود به آن خواهند شد. آن دسته از شرکت هایی که بتوانند زودتر متوجه مشکلات و پیچیدگی ها بشوند و نیز از آخرین پیشرفت ها در زمینه مربوطه آگاه گردند احتمالاً به نتایجی چشمگیر دست یابند و به بزرگترین پاداشها برسند. هزارها شرکت در روسیه دارای استقلال مالی و آزادی عمل (از نظر مدیریت) میباشند. ولی، در زمینة ماشین آلات مربوط به سیستم ارتباطات، اغلب اجازه نمی دهند که مدیران خارجی به اطلاعات شرکت مادر دست یابند. سیستم تلفن کنونی روسیه را میتوان با سیستم تلفن ایالات متحده امریکا در دهه 1930 مقایسه نمود.
رهنمودهایی برای اقدامات استراتژیک در روسیه: برای شرکتی که بخواهد شعبه ای را در روسیه دایر کند و دست به اقدامات استراتژیک بزند رهنمودهای زیر مفید واقع خواهند شد. نخست نباید وارد منطقه ای شد که برخوردهای قومی وجود دارد. همچنین باید اطمینان حاصل کرد که شرکت طرف قرارداد دارای اساسنامه مناسبی است و در اساسنامه قید شده باشد که آن می تواند مشارکت تشکیل دهد، باید توجه کرد که در این سرزمین تجار و بازرگانان درباره بازاریابی، قوانین مربوط به بستن قرارداد، قوانین مربوط به امور شرکت ها، دستگاه های دورنویس، پست تصویری و سایر فعالیت های تجاری که به راحتی در دسترس غربی ها قرار می گیرد، آگاهی چندان زیادی ندارند.
در قراردادهای تجاری که با شرکت های روسی بسته می شود باید به مسائل حفظ محیط زیست توجه کرد، زیرا اغلب، شرکت های غربی را متهم می کنند که از نظر آلودگی آب و هوا مسائلی به وجود می آورند و موجب تخریب محیط زیست می شوند.
تعدادی از سازمان های روسی به سرمایه گذاران و شرکت های علاقه مند برای سرمایهگذاری در روسیه کمک می کنند و برای ادامه کار یا گسترش دادن فعالیتها به آنها راهنمایی های لازم را می نمایند. برای مثال، اینپرد یک سازمان مشاوره در روسیه است که به مدیران غربی کمک می کند طبق مقررات عمل کنند. همچنین این سازمان به شرکت های سرمایه گذار کمک می کند در جمهوری های مختلف شرکای مناسبی را شناسایی نمایند و برای بستن قرارداد به آنها کمک می کند افرادی را استخدام کنند، یعنی افرادی را در اختیار شرکت ها می گذارند بتوانند بین شرکتهای روسی و بازرگانان خارجی ارتباط برقرار کنند و جلسه هایی را تشکیل دهند.
چين
یکی از آخرین اصول مارکسیست یعنی مانع بزرگی که بر سر راه مالکیت شخصی شرکتهای بزرگ وجود داشت، در چین لغو گردید. جیانگ زمین[1]، رییس جمهور چین، همه شرکت های محلی و دولتی را تشویق می کند تا سهام منتشر کنند و مالکیت خود را به دیگران و مردم واگذار نمایند. در 1986 بیش از 62 درصد شرکتهای تولیدی و صنعتی متعلق به دولت بود، ولی امروز تنها 35 درصد از این شرکت ها متعلق به دولت است. قدرت کنونی چین در دست شرکت های خصوصی و کوچک، شرکت های متعلق به خارجیان، مشارکت های خصوصی، تعاونی های کشاورزی و شرکت هایی است که متعلق به مردم می باشند و به صورت انتفاعی فعالیت می کنند.
اوضاع سیاسی: با رهبری جیانگ زمین (رییس جمهور چین) چین با سرعتی بسیار زیاد به سوی یک سیستم اقتصاد با ثبات به پیش می رود و برای امریکا شریکی بسیار معتبر دست و پا گیر، انجام اصلاحات از طریق انتشار سهام و دادن آنها به کارگران، واگذاری بخش های مختلفی از شرکت ها، ادغام ها، اعلان ورشکستگی ها و فروش 370 هزار شرکت ی واحد تجاری متعلق به دولت، به سوی تجارت آزاد گام بر می دارد.
در چین بیش از 120 شرکت تولیدکننده تلویزیون، 700 شرکت آبجوسازی و سی هزار تولیدکننده لاستیک و چرم وجود دارند. دولت ادغام ها و تلفیق ها را تشویق می کند و این موجب تحول در سیستم اقتصادی می شود. در 1977 بیش از 1100 مورد ادغام شرکت در چین صورت گرفت که نسبت به 1996 به میزان 33 درصد افزایش نشان میدهد. برنامه رییس جمهور چین این است که شرکت های بزرگ، خصوصی و کارآ در چین دایر شوند تا بتوانند به شیوه ای اثربخش در سطح جهانی به رقابت بپردازند.
ولی رییس جمهور بر رسانه ها و نشریه ها کنترل شدیدی اعمال می کند و همواره بر نقش محوری حزب کمونیست تأکید می نماید. دولت چین کنترل خود را تنها بر 1000 شرکت و سازمان اعمال می کند، که از آن جمله اند سازمان های مربوط به ساختارهای زیربنایی، ارتباطات، برخی از مواد اولیه و ارتش.
فرصت ها: در حال که اصلاحات بازار هر روز زمینه های تجاری بیشتری را مهیا میسازد، شرکت های امریکایی به فرصت های زیادی دست می یابند تا در چین به فعالیت مشغول شوند. در 1996 مبلغ 47 میلیارد دلار به صورت مستقیم، به وسیله خارجی ها در چین سرمایه گذاری شد و در 1997 حدود 40 میلیارد دیگر بدین گونه سرمایه گذاری گردید. چنین وضعی باعث شد که چین، از این نظر، پس از ایالات متحده امریکا قرار گیرد و از نظر جذب سرمایه های خارجی مناسب ترین کشور بشود (امریکا سالانه 85 میلیارد دلار سرمایه های خارجی را جذب می نماید).
چین در ماه های آخر 1997 برای مساعد ساختن زمینه و متقاعد ساختن مخالفان جهت ورود به سازمان تجارت جهانی نرخ تعرفه ها را به طور متوسط، به میزان 26 درصد کاهش داد و در مورد 4800 قلم جنسی که به این کشور وارد یا از آن خارج می شود تعرفه ها را از 23 درصد به 17 درصد رسانید. این اقدام باعث شد که رشد اقتصاد ملل سرعت بیشتری پیدا کند.
دلیل موفقیت چین در اصلاح بازار نگرشی است که دولت به هنگ کنگ دارد. همان گونه که چین تعهد کرد هنگ کنگ به عنوان یک ایالت مردم سالار جداگانه به فعالیت خود ادامه خواهد داد و در آن مذهب و رسانه ها از آزادی عمل برخوردارند، افراد می توانند آزادانه ابراز نظر نمایند (آزادی بیان) و یک سیستم حقوقی و قانونی منصفانه دارد. هنگکنگ کانون یا مرکز فعالیت های چین است و چین بر آن اساس اصلاحات می نماید، شرکت ها را خصوصی می کند و صادرات و واردات خود را با دنیا انجام میدهد.
خطرهای ناشی از تجارت در چین: خطرهایی که هنوز هم شرکت ها را از فعالیت در چین باز می دارد به شرح زیر است:
· نبودن ساختارهای مناسب زیربنایی
· توجه نکردن به محیط طبیعی
· نبودن یک سیستم حقوقی مناسب
· فساد بیش از حد
· نبودن آزادی بیان، مذهب و نشریات
· نقض بسیار شدید حقوق بشر
· احترام نگذاردن به حقوق معنوی (حق اختراع، حق انتشار نام و نشان تجاری، شعارهای تبلیغاتی)
· تقلب، ریاکاری، کلاهبرداری و دزدی
· احترام نگذاشتن به قراردادهای قانونی
· نبودن اصول پذیرفته شده حسابداری
استراتژی: بیزینس و یک برای کسب موفقیت در فعالیت های تجاری در چین دستورالعمل زیر را صادر کرده است:
با چشمانی باز شرکای خود را انتخاب کنید. هیچ گاه با شرکت های دولتی که بدون کارایی هستند مشارکت خصوصی تشکیل ندهید. با شرکت های متعلق به دولت های محلی که کارآفرین هستند شرکت تشکیل دهید یا اینکه به تنهایی به فعالیت بپردازید. برای اعمال کنترل مدیریت اصرار بورزید.
به اصول و مبانی تجرت و بازرگانی توجه زیاد بنمایید. از فرصتی که در چین به وجود آمده است و این کشور به سرعت به سیستم اقتصاد آزاد روی می آورد توجه کنید و بکوشید از مبنا و اصول بازرگانی مانند بازاریابی، توزیع و ارائه خدمات پس از فروش غافل نمانید. از دانش و آگاهی های خود مراقبت لازم به عمل آورید. تنها با بستن یک قرارداد اطلاعات فنی را در اختیار طرف خود قرار ندهید، مواظب باشید که از دارایی های معنوی شما سوء استفاده و دزدی نشود، زیرا چین می خواهد که از این نظر سوء شهرت خود را حفظ نماید.
بلندپروازی نکنید. کار را با یک سلسله از فعالیت های تجاری کوچک شروع کنید، مبادا به ناگاه به اجرای طرح های پرهزینه و بزرگ که دارای سودهای کلان هستند بپردازید، زیرا با قوانین دست و پاگیر اداری و سیاست بازی های رایج در چین رو به رو خواهید شد. (7)
ژاپن
میزان مصرف خصوصی (به وسیله افراد و سازمان های خصوصی) باعث شده است که فعالیت های اقتصادی دارای آهنگ رشد نسبتاً زیادی شود. تخفیف مالیات بر درآمد و نرخ تورم بسیار پایین باعث شد که میزان مصرف افراد افزیش یابد. سیاست های بازرگانی مبنی بر به حداقل رسانیدن کارکنان اخراجی، هنگام رکود اقتصادی، نیز باعث شد که میزان مصرف در سطح معمولی باقی بماند. ژاپنی ها در دنیا بهترین مصرف کننده هستند. اگر چه تنها 2 درصد جمعیت دنیا در ژاپن زندگی می کنند ولی آنها دو سوم محصولات با نام و نشان تجاری دنیا را مصرف می نمایند (9).
روند تجارت: ژاپن پس از ایالات متحده امریکا و آلمان سومین کشور صادرکننده و واردکننده در دنیاست. ماشین آلات و تجهیزات حدود 5 درصد از صادرات ژاپن را تشکیل می دهد.
ایالات متحده امریکا بزرگ ترین شریک تجاری ژاپن است. ایالات متحده امریکا حدود 23 درصد بازار واردات ژاپن را در دست دارد و 30 درصد صادرات ژاپن به ایالات متحده امریکا وارد می شود. برای چندین سال ژاپن به صورت دومین بازار بزرگ جهانی برای محصولات امریکا به حساب می آمد. حدود 0 درصد صادرات ایالات متحده امریکا به ژاپن به صورت کالاهای ساخته شده اند. ولی در مقایسه، حدود 84 درصد صادرات ایالات متحده امریکا به بقیه دنیا، کالای ساخته شده اند. گذشته از این، سهم نسبتاً بزرگی از صادرات ایالات متحده امریکا به ژاپن شامل حمل و نقل محموله و کالا بین شرکت های ژاپنی و شعبه های آن در ایالات متحده امریکا و به شرکت های مادر در ژاپن است.
حذف برخی از مقررات در سال های کنونی باعث شد که بازارهای ژاپن بر روی محصولات خارجی باز شود، ولی ساختار تجاری کماکان با ساختار تجاری سایر کشورهای صنعتی تفاوت زیادی دارد. به طور کلی، صادرات ژاپن عبارت اند از کالاهای ساخته شده و واردات این کشور را مواد اولیه، غذا و قطعات صنعتی تشکیل می دهند. بیشتر کالاهای وارداتی ژاپن از شعبه های شرکت های ژاپنی، مستقر در خارج، تأمین و به کشور وارد می شوند. حذف برخی از مقررات و از میان برداشتن موانعی که بر سر راه ورود کالاها به بازارهای ژاپن وجود داشت، باعث شد که ایالات متحده امریکا در سیاست های خود نسبت به ژاپن، تجدید نظر نماید و برای بقیه این سده از الگوهای تجاری متفاوتی استفاده کند.
در ژاپن به آموزگار احترام بیشتری گذارده می شود و این قشر دارای مقام اجتماعی، امنیت شغلی و حقوق بیشتری (در مقایسه با همتایان امریکایی خود) می باشد. معلمان ژاپنی به خانه دانش آموزان سر می زنند و پس از ساعات اداری در دسترس دانش آموزان قرار می گیرند تا به آنها کمک کنند و در روزهای تعطیل جهت آموزش دادن دانشآموزان آماده اند.
تولید و توسعه به صورت یکی از مأموریت های اصلی دولت ژاپن و تقریباً همه شرکتهای ژاپنی درآمده است. این مأموریت برای کل کشور صدق می کند. ژاپن در نظر دارد یک فضانورد در مدار زمین قرار دهد و آن مجموعه ای از سکوهایی است که به صورت یک کارخانه تولیدی دور کره زمین می چرخد و محصولات و قطعات را در فضا تولید خواهد کرد.
شیوه مدیریت ژاپنی ها: در ژاپن به وفاداری و توافق نظر گروه (اصلی را که Waمینامند) اهمیت زیادی داده می شود. در ژاپن تقریباً در تمام فعالیت های سازمانی، مدیران و کارکنان به اصل Wa اهمیت زیادی می دهند. رعایت اصل مزبور ایجاب میکند که همه اعضای یک گروه همکاری کنند و با هم توافق نظر داشته باشند؛ این امر باعث می شود که همواره به بحث بنشینند و در برابر مسائل سازگاری یا مصالحه نمایند. مدیران ژاپنی جذابیت های بالقوه تصمیمات گوناگون شرکت را برحسب اثرات بلندمدتی که بر اصل «Wa» گروه دارد، مورد ارزیابی و قضاوت قرا می دهند. به همین دلیل سکوت که اغلب به عنوان نوعی تعمق انگاشته می شود، می تواند بیانگر رضایت فردی باشد که در جلسه رسمی ژاپن مشارکت کرده است.
بیشتر مدیران ژاپنی خوددار، آرام، درون نگر و سرد هستند و بیشتر دربارة دیگران میاندیشند، در حالی که بیشتر مدیران امریکایی پرحرف، رک و راست، بی احساس، بیعاطفه و فردگرا می باشند.
امریکایی ها، در مقایسه با ژاپنی ها، از آزادی عمل بیشتری برخوردارند و می توانند سرنوشت خود را تعیین کنند. زندگی در امریکا، نسبت به ژاپن، بسیار متفاوت است؛ در ایالات متحده امریکا فرصت های زیادی به مردم داده می شود که ترقی و پیشرفت نمایند. این یکی از نقاط قوت زندگی در ایالات متحده امریکاست.
گسترش در سطح جهانی: ژاپن دست از استراتژی مبتنی بر صادرات برداشته است و میکوشد به صورت مستقیم در اروپا و ایالات متحده امریکا سرمایه گذاری کند. در 1992 به عنوان بزرگ ترین کشوری که به صورت مستقیم در ایالات متحده امریکا سرمایه گذاری کرد، از متحده پادشاهی پیشی گرفت. عده امریکایی هایی که در شعبههای شرکت های ژاپنی در ایالات متحده امریکا به کار مشغول هستند به بیش از 500 هزار نفر می رسد. در ایالات متحده امریکا ده شرکت از بزرگ ترین شرکت های ژاپنی به ترتیب اهمیت از این قرارند: ماتسوشیتا الکتریک، سونی، تویوتا، هوندا، هیتاچی، توشیبا، نیسان، ان ای سی، میتسوبیشی و فوجیتسو. بیش از 50 درصد شرکت های ژاپنی که در ایالات متحده امریکا فعالیت می کنند، در حال حاضر در دادگاه ها مورد تعقیب قانونی قرار گرفته اند، زیرا، در آن کشور قوانین مربوط به تبعیض نژاد، رنگ، مذهب، سن، جنس و قانون مربوط به دادن حق برابر در استخدام را نقض کرده اند.
اروپایی ها تنها در سه صنعت عمده (دارویی، شیمیایی و ارتباطات) نسبت به شرکت های ژاپنی برتری دارند. از 10 شرکت بزرگ ساختمانی در دنیا، 5 شرکت ژاپنی هستند. آنها بدین قرارند: «شیمیزو، کاجیما، جیسی، تاکناکا و اوبایاشی[2]». پیش از اینکه کشورهای اروپایی بتوانند در مورد سرمایه گذاری های ژاپنی ها یکسان در پیش گیرند، انگلستان محصولات ژاپنی را به مقادیر بسیار زیاد به کشورهای اروپایی «صادر خواهد کرد»
سیاست های جدید ژاپن مبنی بر دوباره آسیایی شدن باعث شد که مردم ژاپن تأکید بیشتری بر یادگیری زبان، غذا و عادت های فرهنگی همسایگان آسیایی خود، از منچوری تا اندونزی، بنمایند. شرکت های ژاپنی واحدهای تولیدی خود را در کره، ویتنام، تایلند، اندونزی، مالزی، فیلیپین، هند، تایوان و چین دایر کرده اند و در این زمینه ها دوستان تجاری بسیار زیادی به وجود آورده اند. ژاپن به عنوان بزرگ ترین کشور کمک کننده، در دنیا، به کشورهای آسیایی توجه خاص نموده است و برای اعمال نفوذ بیشتر بر کشورهای آسیایی در این راه گام های بزرگی برداشته است.
یکی دیگر از مزایای استخدام مادام العمر این است که کارگر یا کارمند مسئولیت (حسابدهی) همیشگی را می پذیرد و مدیریت می تواند از این دیدگاه تصمیمات بهتری اتخاذ نماید. اتحادیه های کارگری که در شرکت های ژاپنی فعال هستند می توانند کارگران را به حداکثر یک ساعت اعتصاب دعوت کنند.
این سیستم کار موجب می شود که تشکیل تیم تقویت گردد و احتمال بروز حسرت، کینه و اصطکاک بین کارکنان منتفی می شود. از آنجا که کارگران و مدیران با سابقه با جهش های بلند ارتقای مقام نمی یابند. در ژاپن استخدام مادام العمر موجب می شود که کارکنان آینده ای روشن داشته باشند. آن سیاستی است که شرکت های ایالات متحده امریکا باید مورد عنایت و توجه قرار دهند.
اروپای متحد
درهای بازارهای اروپا (بیش از هر بازار دیگری) بر روی شرکت های امریکایی باز است و این در حالی است که این بازارها به صورت یکپارچه و بدون مرز «اروپای متحد» در می آیند و دارای یک پول جدید خواهند شد. ولی برای اینکه شرکت های امریکایی بتوانند در این موج فراگیر مشارکت کنند باید در این مورد کسب اجازه نمایند. از جنگ جهانی دوم، کشورهای اروپایی غربی دارای بازارهای ملی و مشخص به خود بودند که دولت های این کشورها با اعمال مقررات گمرکی و تعرفه ها آنها را از ضربه های ناشی از واردات سایر کشورها مصون می نمودند، سال هاست که به سبب حسادت، وجود مقررات، شرایط گوناگون اقتصادی و تنش بین این شرکت ها در اروپا رایج بوده است.
به استثنای چند صنعت دارویی و شیمیایی، بیشتر بخش های سیستم اقتصادی اروپا دارای مازاد ظرفیت و هزینه های ثابت بسیار بالا می باشند، مانند صنایع فولادسازی، شوینده ها، دارویی، حمل ونقل و بانکداری. نمی توان هیچ دلیلی ارائه کرد که چرا دستگاه توربین برق دومیلیارد دلاری باید تنها 10 انرژی موردنیاز ده شرکت تولیدی را تأمین نماید. این مازاد ظرفیت تولید و مسأله هایی به همین گونه توانسته است صنایع اروپا را فلج کند (مانند صنعت تولید لکوموتیو). ولی کشورهای اروپایی اقداماتی سریع به عمل می آورند تا مسأله مازاد ظرفیت ر حل کنند و امکان دارد شرکت هایی که از این مسأله یا مشکل جان سالم به در برند بتوانند در بازارهای جهانی به رقابت سرسختانه بپردزند. افزایش رفت و آمد مردم و نیز مبادله بسیار زیاد اطلاعات توانسته است تفاوت بین شرکت ها را کاهش دهد و شرکت های اروپایی تلاش زیادی می کنند تا محصولاتی را تولید و عرضه نمایند که در سراسر اروپا طرفدار و متقاضی داشته باشد. برای مثال، به تازگی محصولی به نام «پریز اروپایی» تولید و به بازارهای اروپایی عرضه شد که درسراسر اروپا و هر جای دیگر قابل مصرف است.
اروپای متحد و یورو: شکل گیری اروپای متحد و به کار بردن یک واحد پول به وسیله این کشورها شاید مهم ترین رویداد جهانی باشد که در دهه 1990 بر استراتژی تجاری اثر گذاشته است. اگر 15 کشور یک صدا شوند این صدا بسیار رساتر از صدایی خواهد شد که 15 شرکت چند ملیتی با 15 آهنگ مختلف ایجاد نمایند. ادغام شرکت ها در فراسوی مرزها، خریدن شرکت هایی که در کشورهای دیگر قرار دارند و ائتلاف شرکتهای اروپایی موجب پیدایش نسل جدیدی از شرکت های بزرگ اروپایی گردید. که می توانند از شرکت های امریکایی و ژاپنی پیشی بگیرند. در برخی از صنایع، مانند دستگاه های بسته بندی و تولید برق، شرکت های اروپایی جایگزین شرکت های امریکایی شده اند و در بازارهای جهانی پیشرو می باشند.
متحد شدن کشورهای اروپای غربی و پذیرفتن یورو به عنوان یک واحد پول مشترک باعث شد موانعی که به صورت مرز بین کشورهای اروپایی (از نظر تجارت) قرار داشت، از بین برود. مردم، کالاها، خدمات و سرمایه می توانند به راحتی از مرز کشورها بگذرند. بانک های اروپایی می توانند بدون موانع عمده در کشورهای دیگر به فعالیت بپردازند، کامیون ها به راحتی از مرزها می گذرند و ناگزیر نیستند که چندین ساعت در نقاط خاصی، مانند مانت بلانک[3]، تونل بین فرانسه و ایتالیا، منتظر بمانند، زیرا کارکنان گمرکی ناگزیر بودند چندین ساعت اسناد، مدارک و بار این کامیون ها را بررسی نمایند.
تشکیل اتحادیه باعث شد که شرکت های مستقر در کشورهای اروپایی بتوانند برای تولید مواد غذایی و نوشیدنی به راحتی جواز بگیرند.
شاید تشکیل یک بازار مالی منحصر به فرد در اروپا از مهمترین دستاوردهای اروپای متحد باشد. در اول ژانویه 1999 طبق برنامه ریزی های انجام شده، کشورهای اروپایی از یک پول اروپایی (یورو) استفاده خواهند کرد و شاید این پدیده باعث شود که شرکتهای اروپایی درصد بیشتری از نیروی کار خود را کاهش دهند.
شکل گیری اروپای متحد باعث شد شرکت های قوی تری در صحنه رقابت، ظاهر شوند و در سراسر اروپا قیمت ها و تنوع محصولات توانست منافعی نصیب مصرف کنندگان کند. با وجود این، هنوز هم دستمزدی را که شرکت های اروپایی می پردازند، بالاترین دستمزدی است که در دنیا پرداخته می شود و همین امر مانع از این می گردد که شرکت ها بتوانند با قیمت های رقابتی در سطح جهان به فعالیت بپردازند. بویژه، در اروپا سیستم بهداشت و رفاه اجتماعی بسیار پرهزینه است. بسیاری از مدیران و کارکنان شرکت های اروپایی به صورت مادام العمر در استخدام شرکت ها هستند.
ادغام ها و خرید شرکت ها (به وسیله شرکت های دیگر) از آنجا که سازمان های مرکزی اروپای متحد در روسیه قرار گرفته اند، بسیاری از شرکت ها و سازمان های اقتصادی کوشیده اند که دفاتر رسمی خود را به این مکان منتقل نمایند. موج بزرگی از ادغام ها و تلفیق ها در اروپا جریان دارد، زیرا شرکت ها می کوشند پایگاه های خود را در بازارهای اصلی و عمده مستحکم نمایند. برای مثال، در اسپانیا دو بانک بزرگ، به نام های «بانکو دو بیلبائو و بانکو ویزکایا»[4] که سومین و ششمین بانک بزرگ این کشور بودند، به تازگی در هم ادغام شدند تا بانکی به وجود آید که در زمره 30 بانک بزرگ اروپایی قرار گیرد.
بسیاری از شرکت های اروپایی اقدام به خرید شرکت های ایالات متحده امریکا نموده اند، نمونه های آن عبارت اند از شرکت پچینی[5] از فرانسه که صنایع تریانگل[6] را خریداری نمود.
رهنمود هایی برای موفقیت در صحنه رقابت جهانی
استفاده از شبکه اینترنت برای تقویت فعالیت های تجاری، در سطح جهانی می تواند بسیار اثربخش و کارا باشد. برای اینکه بتوان در سطح جهانی به شیوه ای موفقیت آمیز به رقابت پرداخت باید از شبکه گسترده جهانی «STAT-USA»نیز استفاده کرد. این یکشبکه متعلقبه دولت ایالات متحده امریکاست که در هر مه آخرین اطلاعات را ارائه مینماید و پیوسته اطلاعات به روز می شوند.
رابرت آلبو[7] در زمینه مبارزه های جهانی برای جلب نظر مشتری و کسب وفاداری وی و نیز به دست آوردن سهم بازار، رهنمود به شرح زیر ارائه کرده است:
1. بکوشید نخستین شرکتی باشید که وارد یک بازار جدید می شوید. شرکت هایی که می کوشند وارد بازارهایی که تحت سلطه شرکت های قوی و آنها که دارای پایگاه محکم هستند شوند، با مشکلات بسیار زیادی رو به رو خواهند شد.
2. در خانة خود پاتک بزنید. معمولاً شرکت های مادر از محل سودهای حاصل از شرکت هایی که در کشور خود دارند می کوشند منابع مالی برای شعبه های خارجی خود تأمین نمایند. اگر شرکتی در خانة خود اقدام به حمله کند می تواند جریان های نقدی شرکت های رقیب راکاهش دهد. نمونه آن حمله ای است که شرکت سه ام در امریکا، در زمینة دستگاه های ضبط و ویدئو به بازارهای شرکتهای ژاپنی وارد می آورد.
3. در فن آوری های جدید سرمایه گذاری کنید. در دهة 1980 شرکت های موفق می کوشند در فن آوری هایی که داری بیشترین کارایی است سرمایه گذاری کنند و از این منبع بهره ببرید.
4. باید در پی دستیابی به منابع جدید برآمد. باید واحدهای تولیدی را در جاهایی دایر کرد که کامزد کم است. نمونه آن کارخانه بافندگی «دامینیون»[8] کاناداست که واحدی را در تونس دایر کرده است.
5. یک سیستم مدیریت مناسب ایجاد نمایید. باید اطمینان حاصل کرد که در بازارهای خارجی، مدیران بتوانند با فرهنگ و زبان کشورهای میزبان آگاه شوند و از عهده حل مسائل مربوطه برآیند.
6. در صورت لزوم باید زیان های سال های نخست را پذیرفت. باید منافع کوتاه مدت را فدای منافع بلند مدت نمود. نمونه آن شرکت های ژاپنی هستند که برای تسخیر بازار موتورسیکلت در اروپا برای هفت سال زیان تحمل نمودند.
7. با شرکت های رقیب نیروی مشترک تشکیل دهید، با شرکت های رقیب که در نقاط دیگر زنجیره ارزشی دارای نیروی متخصص و توان لازم هستند مشارکت کنید. نمونه آن شرکت خودرو سازی کرایسلر است که با میتسوبیشی مشارکت خصوصی تشکیل داد و شرکت تلگراف و تلفن امریکا که با الیونی مشارکت کرد(11).
1- Jiang Zemin
[4]- Banco de Bilbao and Banco Vizcaya
