نگاهی به ادغام مراکز علمی کاربردی، فنی حرفه ای و پیام نور به کجا چنین شتابان؟

دانشجوی نمونه سومین جشنواره ملی علمی کاربردی این چنین در مورد ادغام مراکز علمی کاربردی، فنی حرفه ای و پیام نور سخن می گوید

چندی پیش در یک بخشنامه ای ناگهان اعلام شد که همه مراکز دانشگاه علمی کاربردی از امسال تعطیل و ضمن ادغام با مراکز فنی و حرفه ای و پیام نور، تحت عنوان مرکزی واحد و مجزا به نام «مرکز ملی مهارت» شکل خواهد گرفت.

اعلام این خبر گرچه نگرانی هایی را در میان دانشجویان مراکز علمی کاربردی و برخی جوانان مشتاق ادامه تحصیل در این دانشگاه را فراهم کرد اما در این میان مسئولان وزارت علوم در ادغام مراکز فوق باید دقت نظر بیشتری را اعمال کنند.
براساس آمارهای موجود، در کل کشور حدود ۶۸۰ مرکز دولتی و غیردولتی در مقاطع کاردانی و کارشناسی علمی- کاربردی فعال هستند که حدود ۴۸۰ مرکز آن غیردولتی ا ست.

در حدود پانصدهزار دانشجو نیز در حال حاضر در این دانشگاه در حال تحصیل و ۲۳ هزار استاد نیز در حال تدریس هستند.
سوای آمارهای موجود که نشان از گستردگی حجم فعالیت های دانشگاه جامع علمی کاربردی دارد، این دانشگاه در رسیدن به اهداف موردنظر بسیار موفق تر از دانشگاه پیام نور عمل کرده است. چرا که این دانشگاه با استفاده از تمامی ظرفیت های موجود در کشور نقش یک کارآفرین واقعی را ایفا نموده، به گونه ای که در اشتغال زایی موفقیت های قابل ملاحظه ای از دل این دانشگاه بیرون آمده است.
وجود کارآفرینان متعدد در رشته های صنعتی، علمی، پژوهشی و تحقیقاتی در سراسر کشور نمونه بارز در موفقیت دانشگاه علمی- کاربردی به حساب می آید که گفته می شود سالیانه صدهزار دانشجو در کل کشور نیز در رشته های مختلف جذب این دانشگاه می شوند.
اما در کنار این موارد، نگرانی ها و سؤالات بی پاسخی هم برای دانشجویان و اساتید و مشتاقان تحصیل در مراکز علمی کاربردی به وجود آمده که آیا این اقدام در تعطیلی مراکز یاد شده یک کار کارشناسی و کاملاً حساب شده بوده است؟ و آیا مرکز ملی مهارت که قرار است تشکیل شود خروجی موفق تری نسبت به عملکرد دانشگاه علمی کاربردی خواهد داشت؟ و اصولاً این مرکز که فقط فعلاً نام آن مطرح شده، می تواند در جذب دانشجو و ایجاد کارآفرین و صدور مدارک موردتأیید وزارت علوم موفق باشد؟

از همه مهمتر تکلیف دانشجویانی که امسال می خواستند جذب مراکز علمی کاربردی شوند، چه خواهد شد؟ و ۶۸۰ مرکزی هم که در سراسر کشور فعال هستند پس از این تصمیم چه باید بکنند؟ و همچنین تکلیف پرسنل شاغل در این مراکز چه خواهد بود؟
با این حال زمانی می توان یک مرکز آموزش عالی، آن هم با کارنامه قابل قبول را تعطیل کرد که برنامه های بهتر و کارشناسی تری را برای ارتقاء آن درنظر گرفت و افکار عمومی را در این باره کاملاً قانع نمود.

اما در این میان باید اذعان داشت که براساس شواهد و قرائن فراوان موجود خود مسئولان وزارت علوم هم هنوز نمی دانند چه باید بکنند؟! چراکه اگر مسئولان مربوطه برنامه دقیق و حساب شده ای برای این تصمیم- با عرض پوزش عجولانه- خود داشتند بدون شک در همان روزهای نخست انتشار این خبر، به ترسیم راه آینده و اعلام برنامه ها اقدام می کردند و همین سردرگمی امروز باعث سرخوردگی بسیاری از دانشجویان و اساتید شده است و اغلب نقدهای جدی و قابل تأملی را بر اقدام اخیر وزارت علوم و مسئولان ذیربط در تعطیلی مراکز کاربردی وادغام آن با مراکز فنی حرفه ای و پیام نور وارد می دانند که بد نیست به یکی از هزاران نقدی که امروز در میان دانشجویان و اساتید دانشگاه علمی کاربردی مطرح است اشاره کنم. براساس اعلام وزارت علوم، یکی از مراکزی که قرار است با مراکز علمی کاربردی ادغام شود، فنی و حرفه ای است. درحالی این تصمیم غیرکارشناسی اتخاذ شده که مراکز فنی و حرفه ای زیرنظر وزارت کار- و نه وزارت علوم- فعالیت دارند و شرط پذیرش آنها سطح سواد و مدرک تحصیلی نیست بلکه هدف تحویل دادن کارگر حرفه ای است. از همین رو اگر به عنوان مثال یک فردی با پایین ترین سطح سواد- درحد خواندن و نوشتن- به مراکز فنی و حرفه ای مراجعه کند و مثلاً بخواهد در رشته بنایی یا نجاری فعالیت کند او را به راحتی می پذیرند و پس از طی دوره های لازم به او گواهینامه مهارت در رشته موردنظر را می دهند و این گواهینامه هیچگونه اعتباری در ادارات و ارگان های دولتی در راستای ارتقای موقعیت شغلی و حقوقی افراد ندارد و نه تنها این گواهینامه حکم مدرک تحصیلی ندارد بلکه اصولاً با مدارک صادره از سوی وزارت علوم در جهت ارتقاء تحصیلی افراد هیچگونه ارتباطی ندارد.

حال افرادی که تصمیم بر ادغام مراکز علمی کاربردی و فنی و حرفه ای گرفته اند لطفاً به افکار عمومی، دانشجویان و اساتید دانشگاه ها پاسخ دهند که اصولاً این دو مقوله، یعنی مراکز علمی کاربردی و فنی حرفه ای، چه ارتباطی باهم دارند؟! و چگونه می توان این دو مرکز با کارکردهای کاملاً مجزا و تعاریف مشخص و اختصاصی را زیر یک سقف واحد جمع کرد و در کنار هم نشاند؟! اما شاید معقولانه ترین تصمیم ادغام مراکز علمی کاربردی با پیام نور باشد. چون این دو مرکز زیرنظر مستقیم وزارت علوم فعالیت دارند و مدارک صادره آنان باید به تأیید این وزارتخانه برسد گرچه باز ادغام این مراکز هم توجیه دقیق علمی و کارشناسی ندارد. این نکته را هم باید اضافه کرد که مرکز ملی مهارت به این دلیل که به اداره کار مرتبط است و وابستگی به وزارت علوم ندارد، قطعاً نمی تواند موفقیت های به دست آمده توسط دانشگاه جامع علمی کاربردی در جذب دانشجو و تنوع رشته های مختلف را کسب کند. و در واقع تصمیم اتخاذ شده از یک طرف ادامه این موفقیت ها را مسدود خواهد کرد و از طرف دیگر زمینه دلسردی حدود پانصدهزار دانشجو و فارغ التحصیلان علمی کاربردی را فراهم خواهد آورد.

با این حال مسئولان وزارت علوم چرا می خواهند با نادیده گرفتن موفقیت های مراکز علمی کاربردی، به مرکز ملی اشتغال که هنوز هیچ هویت رسمی و کارشناسی شده ای ندارد امیدوار باشند؟ آیا آقایان موافق این طرح، فکر کرده اند که اگر این مرکز خود ساخته ملی اشتغال نتواند موفقیت های لازم را کسب کند، هم به دانشگاه علمی کاربردی ضربه وارد کرده اند و هم بانی یک طرح شکست خورده شده اند؟ و آیا بهتر نیست مرکز ملی اشتغال بدون ادغام مراکز وابسته به وزارت علوم کار خود را در ابتدا شروع کند و در صورت نیاز با برخی رشته های دانشگاهی ادغام شود؟



¤ نویسنده : دانشجوی نمونه سومین جشنواره ملی علمی کاربردی – ایرج نظافتی