شير يارانه‌اي گران و صفهاي شير خلوت شد
خبرگزاري فارس: شير يارانه‌اي از حدود 2 ماه پيش با افزايش قيمت 40 درصدي از 250 تومان به 350 تومان رسيد، گر چه صفهاي شير خلوت شد اما به نظر مي‌رسد اين اقدام يك نتيجه منفي هم داشت و آن كاهش بيشتر سرانه مصرف شير در كشور است كه اكنون كمتر از يك سوم استاندارد است.
به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان فارس، صف هاي طولاني شير در كوچه ها و محلات تهران هنوز هم وجود دارد و ديدن اين صحنه‌ها به خصوص صبح‌ها بين ساعت 6 تا 8 صبح كار سختي نيست. زن و مرد، پير و جوان سر حال و خواب آلود همراه با كودك و نوزاد مدتها در اين صفها مي ايستند تا شير ارزانتر از بازار آزاد را براي خانواده‌شان تهيه كنند.
اما از حدود يك ماه پيش و از زماني كه يارانه شير كاهش پيدا كرد، قيمت شير يارانه‌اي از 250 تومان به 350 تومان افزايش پيدا كرد و اين صفها را تحت تأثير قرار داد، در بسياري از اين محلات صفهاي شير كوتاه تر شد و حتي گاهي شيرهاي يارانه اي بي مشتري ماند اما كوتاه شدن اين صفها شايد چندان هم خوشحال كننده نباشد، يك معناي ديگرش مي تواند اين باشدكه سرانه مصرف شير باز هم كمتر شده است.
وزارت بازرگاني دليل اين افزايش قيمت را بهره‌مندي طيف بيشتري از مردم از شير عنوان كرده است و به گفته مسئولان اين دستگاه اجرايي با توجه به اجرا شدن هدفمندي يارانه‌ها به اين روش هم صف براي دريافت شير يارانه‌اي برداشته شده و هم قيمت شير به واقعيت هزينه تمام شده آن نزديك‌تر شده است. البته افزايش قيمت در ساير فرآورده‌هاي لبني وجود ندارد اما با اين ابتكار 500 هزار تن به سقف شير يارانه‌اي خانوار در كشور افزوده شد و صفهاي طولاني براي دريافت شير يارانه از بين رفت.
* سرانه مصرف شير ايراني‌ها كمتر از يك سوم لازم
به گفته متخصصان تغذيه، در حال حاضر سرانه مصرف شير در بين مردم ايران روزانه كمتر از يك ليوان شير است. سرانه شير مصرفي در ايران سالانه 80 ليتر است در حالي كه اين مقدار در كشورهاي توسعه يافته حدود 300 ليتر است.
يك ليوان شير حاوي 290 تا 300 ميلي گرم كلسيم، 386 ميلي گرم پتاسيم و 190 ميلي گرم سديم است كه افراد مي‌بايست با توجه به سن، جنس و وضعيت فيزيولوژي خود از آن بهره‌مند شوند.
علاوه بر نقش مؤثر كلسيم در استحكام بخشي به استخوان‌ها و دندان‌ها، كلسيم موجود در شير براي عملكرد طبيعي عضلات، تشكيل لخته خون و فعاليت‌هاي طبيعي سيستم عصبي هم ضروري است.
هر چه شير كم‌چرب‌تر باشد بهتر است. چربي‌هاي شير از نظر تأمين انرژي و دريافت ويتامين‌هاي محلول در چربي براي كودكان مفيد است، اما براي افراد دچار چربي خون، مصرف شيرهاي كم چرب و فاقد چربي توصيه مي‌شود. چربي‌هاي شير، چربي‌هاي اشباع شده هستند و خطرهاي استفاده از شيرهاي پرچرب علاوه بر گسترش چاقي و افزايش وزن، گرفتگي عروق و از دست دادن حالت ارتجاعي رگ‌هاست.
*شيرهاي يارانه‌اي كيفيت مطلوب ندارند
خانم اسماعيلي 25 ساله در رابطه با خريد شيرهاي يارانه‌اي مي‌گويد: از زماني كه شير يارانه‌اي گران‌تر شده است صفهاي خريد شير كوتاه‌تر شده و مردم دسترسي بيشتري به شير يارانه‌اي پيدا كردند البته هنوز هم در برخي از نقاط و خيابان‌هايي كه سوپر ماركت يا مغازه فروش محصولات لبني كم است باز هم شاهد صفهاي طولاني هستيم.
ذبيحي، فوق‌ديپلم حسابداري در رابطه با شيرهاي يارانه‌اي مي‌گويد: از زمان گران شدن شير يارانه‌اي خريد آن آسان‌تر شده است و تقاضا براي تهيه شير يارانه‌اي نيز كاهش پيدا كرده است به دليل اينكه برخي از افراد مي‌گويند شيرهاي يارانه‌اي آبكي است و خوش‌طعم نيست.
خانم ض - 35 ساله داراي مدرك كارشناسي زبان و ادبيات فارسي مي‌گويد: به دليل اينكه من شاغل هستم و وقت رفتن و ايستادن در صفهاي طويل شير را ندارم. شير يارانه‌اي به ما نمي‌رسد و در دسترس ما قرار نمي‌گيرد.
وي مي‌گويد: فقط شيرهاي يارانه كه از شركت صنايع شير ايران است داراي طعم خوب است و مارك‌هاي ديگر خوش‌طعم نيستند ولي بعد از گران شدن شير يارانه‌اي شير يارانه‌اي اين شركت بسيار كمتر شده است ولي بسياري از زنان خانه‌دار هستند كه صبح‌ها از چند مغازه شير تهيه مي‌كنند كه از شركت‌هاي ديگر است و با آن محصولات لبني مانند ماست، پنير، كشك و قره‌قورت را در منزل به صورت دستي براي خانواده خود فراهم ميكند.
*ايستادن در صف بهتر از گران شدن شير
خانم ك - 24 ساله در اين رابطه مي‌گويد: بسياري از مردم توان ايستادن در صفهاي طولاني را دارند ولي توان خريد شير گران را ندارند. گران شدن شير در برخي از شهرها براي افرادي كه درآمد كمي دارند، موجب شده است كه از اين محصول كمتر استفاده كنند و با اين وجود به گفته كارشناسان سرانه مصرف شير در ايران براي هر نفر در روز كمتر از يك ليوان است.
به گفته وي گران شدن شير تأثير دوگانه دارد. از طرفي موجب شده است كه شير بيشتر در دسترس مردم قرار بگيرد و از طرف ديگر موجب شده است افرادي كه از نظر مالي توان كمتري دارند دچار مشكل شوند.
نيك‌جو 35 ساله در اين رابطه مي‌گويد: طعم شيرهاي يارانه‌اي نسبت به قبل از گران شدن آن بدتر شده است و بيشتر مزه آب مي‌دهد تا شير.
*شيرهاي يارانه در معرض گرما مي‌ماند
خانم جمشيدي 64 ساله در اين رابطه مي‌افزايد: مردم شير يارانه‌اي را كمتر مي‌خرند به دليل اينكه گران شده است. مغازه‌دار قبلاً كه شير 250 تومان بود بيشتر مشتري داشت تا الان. اما حالا شيرها در مغازه مي ماند و در بسياري مواقع در يخچال هم نگهداري نمي شود و در معرض گرما ممكن است خراب و فاسد شود و معلوم نيست شير يارانه‌اي كه بعد از ظهر به دست مردم مي رسد كاملاً سالم باشد.
وي مي‌گويد: برخي افراد به دليل اينكه توان مالي آنها نمي‌رسد، از زمان گران شدن شيرهاي يارانه‌اي كمتر شير مي‌خرند. شيرهاي يارانه‌اي مزه خوبي ندارد و بچه‌هاي من نمي‌خورند و فقط براي تهيه ماست از آن استفاده مي‌كنم. مي‌توان گفت كه فقط شيرهاي يارانه‌اي شركت پگاه از كيفيت خوبي برخوردار است.
ملكي 50 ساله در اين رابطه مي‌گويد: از زمان گران شدن شير هر وقت به مغازه سر مي‌زنيم شير موجود است. در حالي كه قبلاً صفهاي خريد شير طولاني بود. بچه‌هاي من روزانه فقط يك ليوان شير مي‌خورند.
*سرانه مصرف شير در ايران كمتر از يك ليوان در روز
نسرين اميدوار رئيس انجمن تغذيه ايران در اين رابطه مي‌گويد: سرانه مصرف شير و لبنيات هر فرد بزرگسال بايد 2 تا 3 ليوان در روز باشد ولي هر فرد ايراني روزانه كمتر از يك ليوان شير مصرف ميكند كه از يك سوم نياز هم كمتر است.
وي مي‌گويد: بايد از لبنيات كم‌چرب استفاده شود. بسياري از مردم تصور مي‌كنند كه هر قدر شير پرچرب باشد، مغذي‌تر است در حالي كه ماده مغذي در ماست و شير كلسيم است و هرقدر شير و ماست كم‌چرب باشد، مقدار كلسيم و پروتئين آن بيشتر خواهد بود. توجه به لبنيات كم‌چرب بسيار مناسب است و البته گنجاندن ميوه‌ها و سبزي‌هاي تازه در رژيم غذايي نيز از اهميت زيادي برخوردار است.
رئيس انجمن تغذيه ايران اضافه ميكند: هر فرد در روز بايد حداقل 3 ليوان شير، ماست يا معادل آن از ساير لبنيات مصرف كند. ارزش غذايي 60 گرم پنير معادل يك ليوان شير است.
* كلسيم شير در كاهش وزن و پيشگيري از سرطان روده بزرگ مفيد است
سيد ضياء‌الدين مظهري در اين رابطه مي‌گويد: شير حاوي كلسيم، پروتئين، ويتامين‌ها است كه متأسفانه به دلايل مختلف كه يكي از آنها، گسترش نيافتن فرهنگ مصرف شير در كشور است با استاندارد كشورهاي پيشرفته فاصله زيادي دارد و ايراني‌ها كمتر از يك سوم اين استاندارد، شير مصرف مي‌كنند.
وي مي‌افزايد: كلسيم در كاهش وزن، پيشگيري از سرطان روده بزرگ، كاهش عوارض يائسگي، تنظيم فشار خون و پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي نيز نقش مؤثري دارد. با وجود تأكيد متخصصان بر مصرف شير و فرآورده‌هاي لبني، مصرف لبنيات و شير پرچرب به دليل مضرات آن توصيه نمي‌شود.
*مصرف شير كم‌چرب موجب كاهش فشارخون و سلامت قلب مي‌شود
سعيد حسيني، متخصص تغذيه و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در اين رابطه مي‌گويد: مصرف شير كم‌چرب به همراه ميوه و سبزي فراوان باعث كاهش فشارخون و سلامت قلب مي‌شود. شير و محصولات لبني منبع خوبي از پروتئين با كيفيت بالا، چربي و كربوهيدرات است و منبع مهمي از مواد مغذي ضروري شامل كلسيم، ريبوفلاوين، فسفر، ويتامين A، B12، B5 (پنتو تنيك اسيد) است. افراد بزرگسال بهتر است كه شير كم چرب مصرف كنند به دليل اينكه مصرف شير كم‌چرب بهتر از پرچرب است.
اين متخصص تغذيه اضافه ميكند: در شرايط خاص كه فرد به كالري بيشتر نياز دارد و مبتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي نباشد، مي‌تواند از شير پرچرب استفاده كند. مصرف شير كم‌چرب به همراه ميوه و سبزي فراوان باعث كاهش فشار خون و سلامت قلب مي‌شود.
*شير بدون لاكتوز كلسيم كمتري دارد
حسيني مي‌گويد: كساني كه معده آنها نمي‌تواند لاكتوز شير را تحمل كند، مي‌توانند از شير بدون لاكتوز كه از لوبيا و سويا گرفته شده است، استفاده كنند ولي چون اين شير داراي كلسيم كمي است، بايد از انواع غني شده با كلسيم آن استفاده كنند. البته اين افراد مي‌توانند، شير را در مقادير كم (مانند يك دوم ليوان) مصرف كنند و نبايد به طور كامل شير را كنار بگذارند.
حسن آقاجاني مشاور وزير بهداشت در اين رابطه مي‌گويد: 9 ميليون و 556 هزار تن شير در كشور توليد شده است كه متأسفانه مصرف سرانه مواد لبني و شير در كشور حدود 90 كيلوگرم در سال است. سرانه جهاني مصرف شير در جهان 155كيلوگرم به ازاي هر فرد در سال است كه متأسفانه كشور در اين زمينه اختلاف قابل توجهي با كشورهاي توسعه يافته دارد. سهم گروه شير در سبد غذايي خانوار ايراني فقط 10درصد است و رتبه سوم را داراست.
*ميزان دريافت كلسيم در 90 درصد از خانواده‌هاي ايراني مناسب نيست
وي مي‌افزايد: ميانگين كلسيم دريافتي و مورد نياز مردم كشور نيز اختلاف قابل توجهي را با كشورهاي پيشرفته نشان مي‌دهد. در 90 درصد خانوارهاي كشور ميزان دريافت كلسيم مناسب نيست و اين مسئله با بيماري‌هايي كه زمينه ساز آنها كمبود كلسيم است ارتباط زيادي دارد.
آقاجاني مي‌گويد: ميزان مصرف ماست در تأمين كلسيم مردم بيشتر از شير است كه اين مطلوب نيست، همه مردم بايد اهميت مصرف شير را بدانند و هم عرضه آن بايد به درستي انجام شود.
مشاور وزير بهداشت اضافه ميكند: شير به علت ويژگي‌هايي كه دارد به سرعت در معرض آلودگي‌هاي گوناگون است و به سادگي موجب انتشار عوامل بيماري‌زا مي‌شود. لذا به بهداشت شير در مراحل مختلف توليد، جمع‌آوري و حمل و نقل، تغيير و تبديل در كارخانه‌ها و توزيع و مصرف بايد توجه ويژه‌اي صورت گيرد. حتي علوفه‌هاي دام‌ها در توليد شير تأثير دارد و مشخص شده چنانچه اين علوفه‌ها به آفلاتوكسين آلوده باشد خاصيت سرطان‌زايي در شير ايجاد ميكند.
*با اجراي هدفمند كردن يارانه‌ها صفهاي طولاني براي تهيه شير از بين رفت
سيروس روستا، رئيس هيئت مديره اتحاديه دامداران ايران مي‌گويد: تنها قيمت شير تلفيقي (يارانه‌اي) به علت محدود بودن سقف كل يارانه‌هاي شير از 250 تومان در يك نوبت به 290 و در نوبت بعدي به 350 تومان افزايش پيدا كرد كه در واقع رشد 40 درصدي محسوب مي‌شود. با توجه به اجرا شدن هدفمندي يارانه‌ها به اين روش هم صف براي دريافت شير يارانه‌اي برداشته شد و هم قيمت شير به واقعيت هزينه تمام شده آن نزديك‌تر شد و افزايش قيمت در ساير فرآورده‌هاي لبني وجود ندارد.
وي مي‌گويد: با اين ابتكار 500 هزار تن به سقف شير يارانه‌اي خانوار در كشور افزوده شد و صفهاي طولاني براي دريافت شير يارانه از بين رفت.
روستا مي‌گويد: يارانه شير به عنوان يك اهرم براي حمايت از توليد كيفي و افزايش تنوع در فرآورده‌هاي لبني است.
*هدفمندي يارانه‌ها نبايد موجب كاهش سرانه مصرف شير در كشور شود
عبدالامير باروتكوب؛ مدير عامل شركت صنايع شير ايران در رابطه با شيرها يارانه افزود: با اجراي هدفمندي يارانه‌ها، نگران افزايش قيمت فرآورده‌هاي داخلي، كاهش مصرف سرانه و لطمه به صادرات هستيم، بنابراين سياست‌هاي دولت بايد به نحوي باشد كه مانع از كاهش مصرف سرانه شير باشد.
باروتكوب مي‌افزايد: شركت صنايع شير ايران در سال‌هاي گذشته در صدد كاهش ميزان بار ميكروبي از مراكز جمع آوري شير بوده و آمارهاي سازمان دامپزشكي كشور هم مؤيد كم شدن بارميكروبي شير در سال‌هاي اخير است. اين مسئله در صادرات فرآورده‌هاي لبني هم تأثيرگذار بوده است. بار ميكروبي شيرهاي جمع آوري شده در شهرهاي بزرگ مانند اصفهان و تهران كه از سيستم‌هاي صنعتي استفاده مي‌كنند به مراتب كمتر است.
وي مي‌گويد: استراتژي حفظ زنجير سرد در زمان توزيع را تقويت كرده و سعي مي‌كنيم عمليات انتقال فرآورده‌هاي لبني از مراكز توليد به مراكز عرضه توسط خودروهاي مجهز به سيستم سرد كننده انجام گيرد و در داخل مغازه‌ها هم اين نظارت توسط ناظران وزارت بهداشت ادامه يابد. در كشورهاي ديگر معمولاً مراكز عرضه به صورت فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي است كه عمليات عرضه و توزيع را تسهيل ميكند و وزارت بازرگاني پيگير اين مسئله است.
مدير عامل شركت صنايع شير ايران اضافه ميكند: واحدهاي توليد فرآورده‌هاي لبني موظف به نظارت از زمان توليد تا رسيدن به دست مشتريان است و سرمايه‌گذاري‌هاي زيادي در زمينه حمل و نقل و نظارت در فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي صورت گرفته است.
