کلمه سرآب از دو کلمه «سر»و«آب» تشکیل شده است که به معنی سرچشمه آب میباشد.در کوه پایه های نهاوند به دلیل آهکی بودن زمین،آب حاصل از باران با انهلال آهک به راحتی در زمین نفوذ میکند و بصورت چشمه در سطح زمین جاری میشوند که معمولا نیز بسیار پرآبند.مهمترین این سرآبها عبارتند از:سرآب گیان،گاما سیاب،فارسبان،ملوسان و کنگاور کهنه.
سرآب گیان
این سرآب جوشان،پرآب وزلال در 21 کیلومتری جنوب غربی نهاوند و در پای کوههای گرو(گرین)از سلسله جبال زاگرس جریان دارد که از جنوب به کوههای گرو و از غرب به زمین های روستاهای ظفرآباد و مهین آباد محدود میشود.آب دهی این سراب در حدود 2500 لیتر در ثانیه است که پس از مصارف آشامیدنی و کشاورزی اهالی روستای اطراف،مازاد آن به رودخانه گاماسیاب میریزد.
در مسیر این سرآب،جنگلی طبیعی به وسعت بیش از 100 هکتار شامل:درختان قطور و کهنسال بلوط،چنار،زالزالک(گویچ)،گر دو ،بید،زبان گنجشک،گوجه وحشی،داغداغان،آلوچه،مو،ان جیر،ون،گلابی،بنه وبادامک وحشی به وفور دیده میشود.
سرآب گیان از مراکز مهم گردشگری طبیعی شهر نهاوند واستان همدان است و معمولا علاوه بر مردم استان،همواره پذیرای بسیاری از طبیعت دوستان داخلی و خارجی میباشد.
سرآب گاماسیاب
سرآب گاماسیاب(گاماساب)سرچشمه یکی ازطولانی ترین رودخانه های کشور است که از دامنه ارتفاعات کوه گرو(مسیر جاده نهاوند به نوراباد لرستان)و در 19 کیلومتری جنوب شرقی نهاوند سرچشمه میگیرد و در امتداد کوه گرو ادامه میابد و آب رودخانه های متعددی را مانند حرم آباد،قلقل رود وخرم رود دریافت میکند و پس از مشروب نمودن مزارع کشاورزی دشت نهاوند،به رودخانه قره سو و در ادامه به کرخه و نهایتا به هورالعظیم می پیوندد.این رودخانه دراستان کرمانشاه به قره سو،دراستان لرستان به سیمره ودر استان خوزستان به کرخه موسوم است.
آبدهی متوسط این چشمه حدود 5 متر مکعب در ثانیه است.در بالا دست این چشمه،غاری طبیعی قرار گرفته است و محوطه اطراف سرآب نیز جنگل کاری شده است.در مسیر این رود با احداث نیروگاه برق آبی و حوضچه های پرورش ماهی،در تولید برق و پرورش ماهی بهره برداری نموده اند.این چشمه جوشان و پرآب با ویژگی های خاص طبیعی، یکی از جاذبه های اصلی گردشگری در استان محصوب می گردد.
سرآب فارسبان
این سرآب در نزدیکی روستای فارسبان در 26 کیلومتری غرب نهاوند در روستای کمالوند واقع شده است.متوسط آبدهی این چشمه 5/1 متر مکعب در ثانیه است.آب این چشمه،پس از مشروب کردن زمین های کشاورزی مسیر خود،به رودخانه گاماسیاب میریزد.
سراب ملوسان
این سرآب در 15 کیلومتری شمال غربی نهاوند،بالاتر از روستای ملوسان و پشت کوههای آردوشان و سیاه دره قرار گرفته و زیستگاه برخی از حیوانات وپرندگان نیز میباشد.آب این چشمه جوشان بصورت رودی جریان میابد که در بستر آن گونه هایی از ماهیان نیز زندگی میکنند.مازاد آب این چشمه،پس از مشروب کردن زمین های کشاورزی روستاهای مسیر خود،به خرم رود میریزد.
سرآب کنگاور کهنه
این سرآب در ادامه کوههای گرو و در 45 کیلومتری غرب نهاوند بعد از روستای کنگاور قرار گرفته است.آبدهی متوسط این چشمه 5/1 متر مکعب در ثانیه است.اطراف این سرآب از تعدادی درخت جنگلی وگردو پوشیده شده است.
