از جمله یادمان های مذهبی بجای مانده از کلیمیان در همدان آرامگاه استر و مردخای است.این مکان همه ساله پذیرای زايرین کلیمی وبازدیدکنندگان زیادی از نقاط مختلف ایران وجهان است.زايرین کلیمی همه ساله مراسم مذهبی خویش(جشن پوریم)را در این مکان اجرا میکنند.
این مراسم در اواخر اسفندو اوایل فروردین ماه(13تا15آدار-طبق گاه شمار کلیمیان)در سالروز بزرگداشت نجات کلیمیان از قتل عام توسط استر ملکه خشایارشا(445-486ق.م)وعموی وی مردخای انجام می شود.مراسم بزرگداشت با دعا ونیایش،گرفتن روزه،مراسم افطار وخواندن طومار مگیلا آغاز و طی روزهای(14و15آدار)با دادن هدایا،دیدو بازدید وبزم و شادمانی ادامه میابد.
«هدسه»بنا به روایات مشهور تاریخی،دختری کلیمی بوده که از جانب خشایارشا(سومین پادشاه هخامنشی)به عنوان ملکه دربار انتخاب شد وبه دلیل زیبایی اش استر(ستاره)نام گرفت.عموی استر،مردخای-پسر یائیررو از نژاد بنیامین-نگهبان دربار هخامنشی در شوش بود.اوتربیت استر را بر عهده داشت وهم او بود که استر را به دربار برد.
«هامان»وزیر خشایارشا،نقشه قتل عام کلیمیان ایران را در سر داشت.مردخای از این ماجرا مطلع شد وشاه را آگاه ساخت وبه جهت موقعیتی که استر ومردخای در دربار داشتند شاه جلوی این اتفاق راگرفت وسبب نجات قوم کلیمی در ایران شد.بعدها به پاس این خدمت،آرامگاه این دوتن به یکی از زیارتگاه های مهم کلیمیان ایران تبدیل شد.
این بنای چهارگوش آجری ساده که گنبدی آجری هم بر فرازآن قرار دارد،یادگاری از قرن هفتم هجری قمری است که به دستور ارغوانشاه مغول بر پایه های بنای قدیمی تر شکل گرفت.
ورودی این آرامگاه درب کوتاه وسنگی است که توسط کلون بازو بسته میشود و به دلیل ارتفاع کوتاه درب باید خمیده وارد آرامگاه شد.
در ابتدای ورود دهلیزی در جهت شمالی-جنوبی وجود دارد که طول آن حدود هفت متر وعرض آن نزدیک سه متر است.از وسط این اتاق یک ورودی به حرم تعبیه شده است.
فضای حرم مربع شکل وابعاد آن 5/3متر است ودو صندوق چوبی منبت کاری شده با نقوش بسیار بدیع وزیبا در أآن دیده میشود.بر روی یکی از آنها نوشته ای به این مضمون حکاکی شده است:
«عمل عنایت الله ابن حضرت قلی تویسرکانی».این صندوق ها در کنار یکدیگر قرار گرفته اند وقبرهای استر و مردخای در زیر آنها قرار دارد.
گنبدی آجری برفراز حرم جای گرفته است.صفه یا طاقنمایی به عمق 90سانتیمتر در جنوب و شاه نشین زیبایی در شمال آن قرار دارد.در شاه نشین شمالی نسخه های کتاب آسمانی ومقدس یهود یعنی تورات در محفظه مخصوص استوانه شکل قرار دارد وتزئینات وپارچه ها و چراغ های گوناگون دیوارهای این شاه نشین را تزئین کرده است.
دیوارهای داخلی بنا را کتیبه های کوچک و بزرگ سنگی وگچبری هایی به خط عبری وآرامی در بر گرفته است.
درباره پیشینه سکونت کلیمیان در مناطق غربی ایران در تورات چنین آمده است:«وپادشاه آشور،اسرائیل را به آشور کوچانیده،ایشان را در حلح و خابور نهر جوزان و در شهرهای مادیان برده وسکونت داد.»
کورش کبیر(559-530ق.م)پس از لشکرکشی به بابل،کلیمیانی را که نبوکدنصر-پادشاه بابل-از فلسطین به اسارت و بردگی گرفته وبه بابل برده بود،آزاد کرد.طبق استوانه معروف کورش،فرمان بازگشت ایشان به بیت المقدس در سال 537ق.م صادر شد.پس از صدور این فرمان به نظر میرسد تعدادی از این قوم در پی بازگشت شاه ایرانی به ایران آمدند ودر شهرهای شوش،اصفهان،همدان و... ساکن شدند.
http://pnu-club.com/imported/2010/04/1505.jpg http://pnu-club.com/imported/2010/04/1506.jpg http://pnu-club.com/imported/2010/04/1507.jpg
