Printable View
مجموعه زیبای آموزش تصویری تجوید قرآن کریم تقدیم به کاربران عزیز
این مجموعه بصورت متحرک سازی شده و به شیوه ای جذاب ،تجوید مقدماتی قرآن کریم را در ۱۰ جلسه به شما آموزش می دهد.
مقدمه
صفات اصلی
صفات فرعی
روشهای قرائت قرآن
ادغام
احکام نون ساکنه و تنوین
احکام میم ساکنه
احکام غنه
احکام مد و قصر
وقف و ابتدا
منبع : http://www.masumin.ir/?p=35
در این پست به بحث تلفظ صحیح حرکات می پردازیم .
همانگونه که می دانید اولین کلید مهم لهجه عربی و قرائت قرآن کریم، اداء صحیح حرکات «کوتاه» و «کشیده» است.اگر کمی دقت کنیم در لهجه فارسی بین حرکات کوتاه و کشیده دوگونه تفاوت وجود دارد:
۱- فتحه و کسره و ضمّه از لحاظ زمانی کوتاه ، ولی الف، واو و یاء مدّی به صورت کشیده – به اندازه دوبرابر حرکات کوتاه – تلفظ می شوند.(تفاوت کمی).
۲- صداهای کوتاه فارسی غیر از تفاوت در مقدار کشش، از لحاظ نحوه ی تلفظ هم با صداهای کشیده فارسی مغایرت دارند.(تفاوت کیفی).
مثلاً در کلمه فارسی«برادر» برای اداء فتحه حرف«ب»، دهان تقریباً به صورت افقی باز می شود. اما برای تلفظ «الف مدّی» در کلمه «بابا»، دهان به صورت عمودی و پر حجم باز می شود.بنابراین در گویش فارسی هر قدر فتحه را بکشیم تبدیل به الف فارسی نمی شود. و بالعکس اگر الف را کوتاه کنیم، فتحه فارسی نخواهد شد.
همین تفاوت را عیناً بین کسره و یاء مدّی فارسی و نیز بین ضمّه و واو مدّی فارسی ملاحظه خواهیم کرد: کِتاب – کیف گُل – گوش
حالا به قانون لهجه عربی توجه کنید:
در لهجه عرب، بین صداهای کوتاه و کشیده، فقط تفاوت کمی وجود دارد اما تفاوت کیفی ندارند.بنابراین در عربی فتحه با الف مدّی فقط در میزان کشش متفاوتند اما از لحاظ کیفی عیناً مثل هم تلفظ می شوند.وپس در کله عربی«بَرَزُوا» برای تلفظ صدای کوتاه فتحه«ب»، دهان به صورت افقی باز می شود و دقیقاً در کلمه«بارِزُون» نیز برای الف مدّی، دهان به صورت افقی – عیناً مثل فتحه – باز می شود و تنها تفاوتشان در میزان کشش آن هاست.(فتحه کوتاه و الف مدّی کشیده تلفظ می شود.
لذا در لهجه عرب، اگر صدای فتحه را ادامه دهیم تبدیل به الف خواهد شد. و الف مدّی را اگر کوتاه کنیم تبدیل به فتحه می گردد.(الف مدی دو برابر فتحه است).
همین قانون عیناً بین کسره و یاء مدّی و نیز بین ضمّه و واو مدّی عربی حاکم است. مثلاً :
حَفظنا ها – حفیظ قُل – قولا
منبع : سایت قرآنی معصومین
همانطور که می دانید در پست قبلی شروع به بیان مسائل تجوید کردیم که در ادامه به موضوع ( وقف و ابتدا ) می رسیم.
باب وقف و ابتداء از مباحث مهم قرائت کلام الله مجید است.پس از فراگیری «تجوید» آموختن محل های وقف و وصل و ابتداء، آغاز می گردد.
البته ما در اینجا فقط به شرح مختصر «طرق وقف بر آخر کلمات» و نیز «علائم وقف» و «نحوه ابتداء کلمات به همزه وصل» می پردازیم.
طرق وقف بر آخر کلمات
وقف بر آخر کلمات به دو روش صورت می گیرد : ۱- اِبدال ۲- اِسکان
وقف ابدال
ابدال یعنی «تبدیل کردن – دگرگون نمودن». در این نوع وقف حرف آخر کلمه به هنگام وقف به حرف دیگری تبدیل می شود. وقف ابدال دو مورد دارد:
1- وقتی آخر کلمه تاء گرد(ة) قرار دارد، این نوع تاء در وقف به «هاء ساکنه» تبدیل می گردد.
مثال : ( رَحمَةً- رَحمَه )، ( نِعمَةٍ – نِعمَه )، ( اَلتَّوریة – التَّوریه ) و …
2- در کلماتی که به تنوین نصب ( __ً) ختم شده اند، این تنوین در وقف تبدیل به الف مدی می شود.
مثال : ( حِساباً – حِسابا )، ( غَفوراً – غَفورا )، ( کریماً – کریما )، ( هُدیً – هُدی ).
وقف اسکان
اسکان به معنی «ساکن نمودن» و در اصطلاح قرائت، عبارت است از این که : حرف آخر بقیه کلمات ( غیر از موارد ابدال )، با هر حرکتی در هنگام وقف ساکن می گردد.
مثال : ( مَقاعِدَ – مَقاعِد )، ( کُتُبِ – کُتُب )، ( یَومُ – یَوم ) و …
بدیهی است کلماتی که حرف آخرشان ساکن است و یا به حروف مدی ختم شده اند، بدون تغییر، وقف می شوند.
مثال : لا تَذَر – سُطِحَت – کُوِّرَت و …
منبع : سایت قرآنی معصومین
مسأله وقف و وصل و ابتدای صحیح عبارات قرآنی از ضروریات تلاوت قرآن مجید است. چه بسا در اثر عدم توجه به این مهم، معانی آیات الهی مخدوش گردد.
اما از آنجا که اکثر مردم به زبان عربی و مفاهیم قرآن آشنایی کافی ندارند، غالباً در انتخاب محل صحیح وقف و ابتدا دچار مشکل می شوند؛ لذا برای رفع نسبی این مشکل علاماتی وضع گردیده است که برخی از مهم ترین این علائم ( رموز وقف ) را شرح می دهیم.
( م ) = وقف لازم
وقف الزامی است و در صورت وصل، احتمال تغییر مفهوم جمله زیاد است.
( ط) = وقف مطلق
تأکید می شود وقف کنید. چون موضوع مورد بحث تمام است.
( ج ) = وقف جایز
هم می توان وقف کرد هم می توان وصل نمود.
( ز ) = وقف مجَوَّز
مانند وقف جایز است. البته وصل آن بهتر است.
( ص ) = وقف مرَخَّص
به خاطر طولانی بودن جمله و کمبود نفس، رخصت داده می شود وقف کنید و سپس از کلمه بعد ابتدا نمایید.
( لا ) = وقف ممنوع
نباید وقف کرد. اگر به طور اضطراری مجبور شدید وقف کنید حتماً برگردید و مجدداً وصل نمایید.
( قلی )
وقف بهتر از وصل است.
( صلی )
وصل از وقف بهتر است.
وقف بر پایان هر آیه حتی اگر جمله ناقص باشد سنت نبوی(ص) است. هر چند در این موارد وصل آیات بهتر است.
منبع : سایت قرآنی معصومین