رژیم کاهش وزن پس از تعطیلات نوروز

دكتر حميدرضا فرشچی
کم نیستند چاقهایی که از رژیمهای غذایی گوناگونی که تجربه نمودند خسته و ناامید شده اند اما یکی از آرزوها یشان در سال جدید رهایی از مشکل افزایش وزن بوده است. شاید شما نیز در روزهای اول سال نو عزم خود را برای این موضوع جزم کرده باشید ولی پس از رفتن به چند دید و بازدید و یا انجام سفرهای نوروزی امروز خود را حتی در وزنی بالاتر از قبل از تحویل سال می بینید.
نکته اولی که باید متذکر شد آنست که زمان تعطیلات سال نو زمان خوبی برای شروع رژیم نیست و شما بایستی فقط به فکر جلوگیری از افزایش وزن در این دوره تعطیلات می بودید. نکته دوم آن که دیر نشده است شما می توانید از امروز شروع نمایید ولی باید سعی کنید که رژیم غذایی منطقی و درستی را برای خود بر گزینید تا در انتهای سال دیگر این مشکل را ریشه کن کرده باشید.
امروزه شما با رژیم های غذایی گوناگونی برخورد می کنید و یا آگهی های فراوانی را می بینید که همگی ادعای بهترین راه کاهش وزن را دارند. واقعیت آنست که خیلی از این نوع رژیمها جنبه تبلیغاتی داشته و بعضا نه تنها برای شما کاهش وزن محسوس را ایجاد نمی نمایند،. علاوه بر آن، این گونه رژیمها حتی در صورت ایجاد کاهش وزن نیز در خیلی از موارد اثرات گذرا داشته، پس از مدتی علاوه بر بازگشت وزن، شما را با مشکلات عدیده بوِیژه بیماریهای پوستی و ضعف عمومی همراه خواهند کرد.
در شروع رژیم کاهش وزن شما باید همیشه بخاطر داشته باشید که یک روزه و یک شبه چاق نشده اید که بدنبال معجزه ای می گردید که 10-12 روزه لاغر شوید!! اگرچه شاید در طی تعطیلات نوروز 2-3 کیلو افزایش وزن پیدا کرده باشید ولی حتما تایید می نمایید که این تمام مشکل شما نمی باشد.
توجه به کالری موجود در مواد غذایی
آنچه تا امروز در رژیم غذایی زیاد مورد توجه قرار گرفته است اندازه گیری کالری موجود در مواد غذایی است، بطوریکه خیلی از افراد چاق میزان کالری موجود در انواع مواد غذایی را می دانند ولی همچنان از افزایش وزن رنج می برند. این دقیقا مانند آن می باشد که یک فرد با دانستن همه قوانین رانندگی از طریق تنها خواندن کتاب "آیین نامه رانندگی " راننده خوبی نخواهد شد. لذا دانستن کالری موجود در مواد غذایی برای کنترل وزن خوبست ولی این دانستن به تنهایی کافی نیست!
در انتخاب رژیم غذایی علاوه بر محدودیت و یا شمارش کالری دریافتی توجه به اصول ذیل اهمیت اساسی دارد.

اصلاح رفتارهای غذایی:
در اکثر قریب به اتفاق افراد چاق رفتارها و عادات نا صحیح غذایی است که منجر به چاقی می شود. به طور مثال خیلی از چاقها برای کاهش وزن وعده های غذایی خود را حذف می کنند و یا یک نوع ماده غذایی را از رژیم خود حذف می کنند. این شیوه ها علمی نیست و حتی اگر کاهش وزنی رخ دهد این شیوه ای نیست که شما بطور طولانی قادر به انجام آن باشید.در یک برنامه غذایی صحیح، فرد چاق مراجعه کننده باید تحت نظر پزشک متخصص عادات غلط غذایی خود را در طی یک برنامه مدون از بین برده و شیوه درست غذاخوردن را آموزش ببیند. رفتار درمانی می تواند بصورت انفرادی و یا به صورت گروه درمانی باشد. مطالعات گذشته نشان می دهند که گروه درمانی اگر بدرستی هدایت شود در اصلاح رفتارهای نادرست غذایی تاثیر به مراتب بیشتری خواهد داشت.
همراهی خانواده و شرایط محیطی مناسب:
یکی از فاکتورهای کمک کننده در کاهش وزن افراد تغییر شیوه ناصحیح زندگی آنهاست.این تغییر شیوه زندگی نیاز به یک کار تیمی دارد که نفر اول این تیم خود فرد می باشد. یعنی تا زمانی که فرد چاق نخواهد، دیگران نمی توانند به او کمکی بکنند.در مرحله بعدی حمایتها و همکاری خانواده خواهد بود که بسیار مهم است و در نهایت متخصص تغذیه با علم ودانش خود این تیم را راهنمایی خواهد کرد. نتیجه مطلوب زمانی حاصل می شود که این گروه، بصورت یک تیم هماهنگ و در کنار هم به یک هدف بیاندیشند. در خانواده ای که همسر و یا سایر اعضاء خانواده فرد را بسوی رژیم نادرست غذایی ترغیب می نمایند جواب به درمان به مراتب دشوارتر خواهد بود.
ورزش و افزایش فعالیت بدنی:
ورزش و فعالیت بدنی جزء لاینفک برنامه کاهش وزن می باشد، چرا که حتی افراد با وزن طبیعی نیز برای سلامتی خود نیازمند فعالیت بدنی روزانه هستند. برای افراد مبتلا به افزایش وزن ، فعالیت بدنی نه تنها برای کاهش وزن بلکه بعد از اتمام دوره درمان ،برای ثابت نگه داشتن وزن آنها نقش اساسی دارد. منظور از فعالیت بدنی فقط رفتن به ورزشگاهها و انجام ورزش سنگین حرفه ای نیست. بلکه با برنامه منظم این فعالیت بدنی حتی در محل کار وزندگی نیز میسر می باشد. یکی از ورزشهای عملی برای افراد در گروههای مختلف داشتن پیاده روی منظم روزانه بر سطح صاف است که در افراد مختلف با سرعت های مختلف صورت می گیرد. مهم داشتن فعالیت بدنی منظم در برنامه روزانه افراد است.
انتخاب غذاهای سالم و مطابق با سبد غذایی خانواده:
توجه به میزان کالری دریافتی و نیز میزان پروتئین، چربی ، انواع قند و کربوهیدراتها در طی وعده های غذایی اهمیت ویژه ای در کنترل وزن و حفظ سلامتی افراد را دارا می باشد. فرد چاق باید در طی دوره های درمانی با انواع مواد غذایی آشنا شده و بیاموزد که چگونه از انواع گروههای غذایی به میزان مناسب بهره مند شود. اگر بخواهیم یک رژیم غذایی برای سالها مورد استفاده قرار گرفته و در عین حال وزن فرد نیز پایدار بماند باید آن رژیم غذایی با سبد غذایی خانواده هماهنگ باشد. بر همین اساس است که برای تشخیص اشکالات تغذیه ای و نیز هماهنگ شدن با سبد غذایی خانواده در کلینیکهای رژیم درمانی از بیمار می خواهند که میزان غذای دریافتی خود را با یک آموزشی که می بینند در مدتی کوتاه گزارش نمایند.
پس از بررسی گزارش غذایی یک فرد، بایستی نهایت سعی بعمل آید که سفره غذایی فرد رژیم گیرنده با سفره غذایی خانواده هماهنگی داشته باشد تا برنامه جدید غذایی پایدار و وزن کاهش یافته ماندگار گردد.
باید فرد چاق و یا دارای اضافه وزن بداند از هیچ ماده غذایی محروم نیست ،بلکه محدودیت وجود دارد نه محرومیت. بر همین اساس در رژیمهای غذایی جدید سفره بیمار از سایر اعضا خانوده جدا نمی باشد و همان برنامه غذایی براساس شرایط فرد تعدیل می گردد.