مصاحبه با مهندس جعفرنژاد قمی (نويسنده ي معروف كتب كامپيوتري و دانشگاهي)
یک بیوگرافی کلی از خودتان بگویید؟
متولد 1339 در بابل هستم. کارشناس مهندسی نرم افزار از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناس ارشد سیستم های اطلاعات مدیریت (mis) از دانشگاه آزاد قائم شهر می باشم. عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی مازندران هستم.
در این نهاد مسئولیت اجرایی از معاون آموزشی تا ریاست جهاد دانشگاهی بر عهده داشتم. مدتی هم رئیس مرکز علمی کاربردی در بابل بودم.
اهل قم هستید؟
خیر. در روستای قمی کلای بابل به دنیا آمدم و این پسوند از این جهت است.
از وضعیت آموزش عالی رشته های کامپیوتر در ایران راضی هستید؟
در حال حاضر اوضاع بهتر شده است. رشد خیلی بهتری را شاهدیم گرچه هنوز عقب هستیم.
رشته های خوبی در ایران هستند مثل it. مسئولین هم به این نتیجه رسیده اند که بدون این علم قادر به انجام کاری نیستیم و پیشرفتی نخواهیم داشت.
کار های خوبی در این زمینه انجام شده است. در دولت قبلی بحثی مطرح شد به عنوان آموزش it برای تمام کاکنان دولت.
از نظر رشته های ارائه شده اوضاع خوب است اما از لحاظ کمیت چشمگیر نیست.
وضعیت شما به عنوان کسی که بخش عظیمی از دانشگاهیان کشور شما را می شناسند در بخش آموزش عالی چگونه است؟
این مسئله به خودم بر می گردد. اصولاٌ آدمی نیستم که خیلی زیاد ارتباط برقرار کنم. شما دومین موردی هستید که با من مصاحبه می کنید. ارتباط زیادی با مسئولین ندارم و خودم برای خودم کار می کنم.
این تصور که از شهر کوچکی مثل بابل به این حد از شهرت و اعتبار برسید دور از ذهن نبود؟
انسان پر تلاش و پیگیری هستم که پراکنده کاری نکرده و نمی کنم. در واقع مدیریت درستی روی زمان انجام دادم. اولین کتابم را زمانی که دانشجوی کارشناسی بودم نوشتم. آن کتاب در آن زمان بار ها تجدید چاپ شد و نشان داد که جامعه نیازمند چنین فعالیت هایی است.
این کتاب و کتب بعدی من نشان داده که کارم خوب بوده است. وقتی اولین کتابم چاپ شده و نامی برای خودم پیدا کردم وقتم را به نوشتن اختصاص دادم. خیلی کم به تدریس پرداختم. فقط به یاد گیری موضوعات جدید و نوشتن می پردازم.
اولین کتابی که نوشتید چه سالی بود؟
در سال 67 کتابی به نام ایجاد بانک های اطلاعاتی در fox base.
Fox base برای ایجاد بانک های اطلاعاتی به کار گرفته می شد و نسخه های پیشرفته تر این نرم افزار fox pro و visual fox pro هستند.
در آن زمان عضو انجمن اسلامی دانشگاه فردوسی بودم و در بخش علمی آنجا فعالیت داشتم. این کتاب را به صورت جزوه تدریس می کردم. وقتی به عضویت جهاد دانشگاهی مشهد در آمدم به من پیشنهاد چاپ کتاب داده شد که این کار انجام گرفت.
چند سال پیش کتاب برنامه نویسی به زبان c تالیف شما بهترین کتاب سال شد و از شما تقدیر به عمل آمد.این موفقیت به شما برای بهتر شدن انگیزه داد؟
بله.مسلماٌ. غیر از این کتاب, کتاب مهندسی نرم افزار (سامرویل) نیز چند سال پیش بهترین کتاب سال شد.
وضعیت فعلی شغلی کارشناسان کامپیوتر را چگونه می بینید؟چرا بعضی از کارشناسان کامپیوتر در دفاتر خدماتی مشغول به کارند؟
به نظر من حرف اول را در جهان کامپیوتر می زند.متاسفانه در کشور ما مشاغل کاذب فراوانند.
افت تحصیلی در دانشگاه ها و دانشجویان وجود دارد.انگیزه در میان دانشجویان به شدت کم شده است.
دانشجویان در دانشگاه ها مطالبی یاد می گیرند که در بازار کار هیچ سودی برایشان ندارد.به عنوان مثال درس طراحی و پیاده سازی زبان های برنامه سازی که هیچ کاربرد عملی در بازار کار ندارد.
وقتی دانشجویی فارغ التحصیل می شود دانسته هایش به درد کار نمی خورد و مجبور به فعالیت به عنوان اپراتور می شود.
بیگانه بودن تجارت با آموزش یا فاصلهای که بین این دو است چنین مشکلاتی را به وجود آورده است.سر فصل های ما به شدت قدیمی است و باید فوراٌ عوض شود.
دانستنی های مورد نیاز یک کارشناس نرم اقزار برای کار در دانشگاه ها آموزش داده نمی شود.
اساتید نیز به شدت درگیر تدریس هستند و فرصت به روز شدن را ندارند.سال هاست پاسکال منسوخ شده است. C خوب است اما باید از آن گذشت. باید به سمت زبان هایی مثل c# و زبان های تحت وب رفت که به آنها در دانشگاه ها پرداخته نمی شود.
این ها آینده مهندس نرم افزار را تضمین می کند.
آیا بین مهندسین کامپیوتر جامع های به نام جامعه مهندسین کامپیوتر وجود دارد؟
متاسفانه وجود ندارد.به این علت که هنوز احساس نشده است که مهندسی نرم افزار مثل مهندسی ساختمان مورد نیاز ماست.نرم افزار برای تولید باید از مقررات خاصی پیروی کند.نظارت بر روی این امر وجود داشته باشد.شرکت های بزرگ و اصلی مثل مخابرات به این مسئله توجه نمی کنند چه برسد به شرکت های کوچکتر.البته نشانه هایی از تحول در این زمینه دیده می شود.
چرا ایران در همه زمینه های کامپیوتر مصرف کننده است؟
علم کامپیوتر دست ما نیست.شاید 50,60 سال از دنیا عقب هستیم.ما حتی مصرف کننده خوبی هم نیستیم.
در فرودگاه پاریس باجه هایی مانند باجه های تلفن عمومی وجود دارد که با انداختن سکه در صندوق آن می توان از اینترنت استفاده کرد در حالی که من برای استفاده از اینترنت در دفترم با محدودیت مواجه هستم.
با وجود مشکلات تحصیلی و امکانات ضعیف دانشجویان کامپیوتر برای موفقیت چه باید بکنند؟
همه چیز به دانشجو بستگی دارد.من این گونه یاد گرفتم که کامپیوتر نه تنها یک فناوری بلکه یک درس به تمام معنا مدیریتی است.
مدیریت واقعی در کامپیوتر است.موفق بودن یا نبودن دانشجو به ویژگی های شخصی او و میزان تجربه او بر می گردد.
باید بازار کار را بسنجد و خود را با آن وفق دهد.
هندوستان در it حرف اول را در جهان می زند.آیا امکانات بیشتری نسبت به ما دارند؟
نه.با یک تفکر درست و برنامه ریزی حساب شده به اینجا رسیدند.جوانان باید به دنبال علم آموزی باشند تا تاثیر گذار باشند نه تاثیر پذیر.
وقتی دانشجویی را می بینید که کتابی نوشته شما در دست دارد چه حسی به شما دست می دهد؟
خیلی خوشحال می شوم و البته سعی می کنم ببینم کدام کتابم در دست اوست.
این حس همیشه تازه است؟
بله.
کدام کتابتان را بیشتر از همه دوست دارید؟
همه را دوست دارم اما کتاب c را بیشتر.
نوشتن یک نوع تدریس است؟
فکر می کنم بالاتر از تدریس باشد.وقتی می نویسی همه جا هستی.
کدام شاخه کامپیوتر را بیشتر دوست دارید؟
نرم افزار گرچه الان itبسیار پر رونق است.
از علوم کامپیوتر شناختی دارید؟
زیاد نه.اما فکر می کنم اگر کسی بخواهد کامپیوتر را درک کند و از روابط ریاضی حاکم بر آن مطلع شود رشته خوبی است.از تئوری خوبی برخوردار است.
تدریس چه درسی را بیشتر دوست دارید؟
طراحی و پیاده سازی زبان های برنامه سازی.البته سیستم عامل,ذخیره و بازیابی اطلاعات و ساختمان داده هم تدریس می کنم.
حاضرید با جوانان کار کنید و روی فکر و نوشته هایشان وقت و سرمایه بگذارید؟
دو جنبه مطرح است:یکی بازار فروش و دیگری ارزش علمی.اگر یکی از این دو مورد باشد سعی می کنم کمک کنم.
جای چه کتبی را در انتشارات علوم رایانه خالی می بینید؟
در حال حاضرit.
ترجمه راحت تر است یا تالیف؟
ترجمه.
چرا اصولاٌ خواندن و درک کتب ترجمه سخت تر از کتب تالیفی است؟
متاسفانه مشکل عمده ترجمه واژه گزینی است به خصوص در زمینه های جدید.جدیداٌ کتابی ترجمه کردم به نام سیستم های توزیع شده.
تمام اصطلاحات به کار رفته در کتاب جدید بود و به سختی معادل فارسی آنها یافت می شد.
به شخصه کتب تالیفی خودم را بهتر از کتب ترجمه شده می دانم.
کسانی که برای بار اول شما را می بینند جور خاصی به شما نگاه می کنند؟
بله.بد نگاه می کنند.(با خنده)
اگر گروه علوم کامپیوتر دانشگاه مازندران از شما برای تدریس یا مدیریت گروه از شما دعوت به همکاری کند قبول می کنید؟
نه وقتی برای تدریس ندارم وعلاقه ای به مدیر گروه شدن ندارم.چون کاری است تکراری و وقت گیر.
بهترین جا برای من همین جاست.
حرف آخر؟
توصیه به دانشجویان که به خود متکی باشند.خوب درس بخوانند و سواد خود را بالا ببرند.هرچه سواد بالا تر باشد زندگی بهتر است.
در این شرایط چیزی بهتر از درس خواندن وجود ندارد.
