-
تعريف و مفهوم منطقه‌بندي
تقسيم يک شهر را به مناطق ويژه با مرزهاي معين براي نقش‌پذيري هر يک از اين مناطق، «منطقه‌بندي شهري» مي‌گويند. منطقه بندي در واقع استفاده منطقي و نظام‌پذير از زمينهاي شهري در آينده بلند مدت است و در آن، موقعيت، ميزان ارتفاع‌يابي، شکل، ميزان بهره‌گيري و ساختهاي داخلي هر يک از مناطق، مورد نظر است.
منطقه‌بندي، روشي است که در آن، برنامه‌ريزي فيزيکي، کاربري زمين را جهت منافع عمومي نظام مي‌بخشد و هدف اصلي آن، اختصاص دادن زمين به مصارف عمده، مسکوني، صنعتي و غيره در توسعه آينده شهر است.
منطقه‌بندي، روشي است که از طريق آن با توجه به کارکردهاي داخلي شهرها از زمينها شهري استفاده صحيح به عمل مي‌آيد. بدين‌سان که فضاي کافي براي انواع مختلف فعاليتهاي شهري، توسعه شهر و کارکردهاي شهري فراهم مي‌شود و هر بخش از فعاليتهاي مهم شهري، فضاي خود را مي‌يابد و با توجه به ديگر کارکردها و فعاليتها عمل مي‌کند.
در منطقه‌بندي، سعي بر اين است که خدمات شهري مثل بيمارستان، مدرسه، مسجد، خيابان و محلهاي گذران اوقات فراغت در هر منطقه با سهولت در دسترسي همه مردم منطقه قرار بگيرد. همچنين منطقه‌بندي، از عوامل مهم در توليد است. بنابراين جنبه اقتصادي آن اهميت بيشتري مي‌يابد.
http://pnu-club.com/imported/2010/04/79.jpghttp://pnu-club.com/imported/2010/04/80.jpg http://pnu-club.com/imported/2010/04/11.gif عوامل مؤثر در منطقه بندي
مي‌توان گفت منطقه‌بندي، تقسيم منطقي و علمي زمينهاي شهري با توجه به عوامل و شرايط زير است:
1. تعيين ارتفاع و ديگر ساختهاي شهري.
2. تعيين ميزان تراکم در هر يک از مناطق با توجه به نوع کارکرد آنها، بدانسان که فعاليتهاي مختلف شهري جدا از هم، اما در ارتباط با هم به بهترين وجهي به ايفاي نقش بپردازند.
3. تعيين ميزان زمينهاي مورد نياز براي کارکردهاي مهم شهري از قبيل تجارت، صنعت، بخش مسکوني و ديگر فعاليتهاي شهري.
4. به کارگيري معيارهاي علمي در داخل شهرها با توجه به شرايط اجتماعي- اقتصادي هر جامعه شهري- البته هدف از منطقه‌بندي، تضمين رفاه عمومي با توجه به فعاليتهاي شهري است.
5. حفظ و نگهداري آثار تاريخي شهرها نيز گاهي در آيين‌نامه‌هاي منطقه‌بندي گنجانده مي‌شود.
تفاوت منطقه‌بندي با ديگر نظامهاي شهري اين است که در منطقه‌بندي، هر منطقه‌اي استاندارد و نظام ويژه‌اي مي‌يابد و از نظر استانداردهاي شهري با مناطق ديگر شهري تفاوت پيدا مي‌کند.
اهداف منطقه‌بندي
1. اختصاص ميزان معيني از زمينهاي شهري به موضوع خاص و کارکرد خاص.
2. کنترل استفاده از زمين و استفاده از ارتفاع در بناي ساختمانها.
3. قرار دادن امکانات لازم براي توسعه آينده شهر در اختيار برنامه‌ريزان شهري.
4. ايجاد هماهنگي لازم، بين خدمات عمومي مانند حمل و نقل، تأمين و ذخيره آب، فاضلاب و نيروي برق شهر و روستا.
5. پويا و فعال ساختن برنامه‌ريزي شهري.
بايد توجه داشت که در تعيين مرزهاي مناطق، خيابانها و جاده‌ها مرز پايدار و مناسبي براي مناطق نيستند. هنگام تعيين مرز بين منطقه مسکوني، منطقه تجاري، منطقه صنعتي و غيره، بهتر است از وجود فضاهاي سبز، پارکهاي بزرگ، خطوط آهن و مانند آن استفاده شود.
