کارت‌های هوشمند کارت‌هایی هستند که روی آن‌ها مدار مجتمع نصب شده و می‌توان از آن‌ها به جای کارت اعتباری و کارت پول یا سیستم‌های تشخیص هویت و در بسیاری از موارد دیگر استفاده کرد. در تعریفی گسترده‌تر کارت بهادار می‌تواند یک کارت هوشمند با یک تراشه یا یک کارت پلاستیکی با نوار مغناطیسی برای ثبت اطلاعات توازن وجه باشد. تفاوت عمده این دو نوع کارت در این است که کارت هوشمند یک پردازنده دارد و می‌تواند حجم زیادی از اطلاعات را در خود ذخیره کند. همچنین دستگاه کارت‌خوانی که برای کارت هوشمند استفاده می‌شود با کارتخوان مغناطیسی تفاوت دارد زیرا کارت هوشمند دارای پردازشگر است. کارت‌های بهادار عمومی دربرگیرنده کارت تلفن، مترو و کارت اتوبوس هستند. بسیاری از مردم از دو واژه کارت بهادار و کارت هوشمند برای این نوع کارت استفاده می‌کنند. در ایران مردم با نمونه‌هایی از کارت‌های هوشمند از قبیل کارت سوخت، مترو، کارت اتوبوس شهری و پارک‌متر آشنا هستند.
● کارت‌های نوار مغناطیسی
بسیاری از کارت‌های نوار مغناطیسی حاوی اطلاعاتی هستند که برای تغییردادن آن‌ها باید کارت را در دستگاه مناسب قرار داد و اطلاعات جدید را به دستگاه وارد کرد. کارت‌های نوار مغناطیسی غیرفعال هستند به این معنی که نمی‌توانند اطلاعات را فرستاده یا دریافت کنند و توانایی افزایش یا کاهش موجودی روی کارت را نیز ندارند. پردازش همه این اطلاعات در دستگاهی انجام می‌شود که کارت در آن قرار خواهد گرفت. اگرچه هر دو نوع کارت مغناطیسی و هوشمند توانایی ذخیره E-cash را دارند اما کارت‌های هوشمند طرفداران بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند زیرا این نوع کارت دارای بسیاری از توانایی‌های پردازشی است.
● کارت‌های هوشمند:
یک کارت بهادار از نوع کارت‌های پلاستیکی به همراه یک تراشه جهت ذخیره و پردازش اطلاعات است. امروزه کارت‌های اعتباری، debit و کارت‌های شارژ، توانایی ذخیره اطلاعات محدودی را روی نوار مغناطیسی دارند. یک کارت هوشمند می‌تواند اطلاعاتی معادل ۱۰۰ برابر اطلاعات یک کارت مغناطیسی را در خود ذخیره کند. کارت هوشمند توانایی نگهداری اطلاعات محرمانه کاربر مانند اطلاعات مالی، کلمات رمز، اطلاعات مربوط به حساب، شماره کارت اعتباری، اطلاعات مربوط به حساب، شماره کارت اعتباری و اطلاعات مربوط به سلامت فرد را دارد. این کارت‌ها نسبت به کارت‌های قدیمی امنیت و اطلاعات بیشتری دارند زیرا اطلاعات ذخیره شده روی آن‌ها به صورت کد شده و رمز نگهداری می‌شوند. با کارت هوشمند سرقت‌‌های اعتباری مشکل‌تر انجام می‌شود زیرا کلید رمز برای باز کردن اطلاعات موجود روی کارت یک کد PIN است و هیچ‌گونه شماره یا امضا فیزیکی که سارق بتواند از آن سوءاستفاده کند روی کارت وجود ندارد.
در هنگ‌کنگ شرکت‌های حمل‌ونقل شهری شامل متروها، اتوبوس‌رانی‌ها، راه‌آهن، واگن‌های برقی و قایق با هم توافق کردند و کارت هوشمندی به نام اختاپوس ساختند. این کارت به مسافران اجازه می‌دهد تا از یک کارت برای تمامی نیازهای حمل و نقل خود استفاده کنند. پایگاه اینترنتی HongKong city bus حاوی اطلاعاتی در مورد کارت اختاپوس است. در سانفرانسیسکو اتحادیه حمل و نقل کارت هوشمندی مانند کارت اختاپوس به وجود آورده است. این سیستم که Translink نام دارد نخستین سیستم یکپارچه برای حمل و نقل عمومی در آمریکاست. استفاده‌کنندگان Translink می‌توانند کارت‌های خود را در فروشگاه‌های مخصوص یا به طور مستقیم از حساب بانکی خود شارژ کنند.
واحد تجاری VISA نیز بتازگی کارت هوشمند خود را به بازار عرضه کرده است، این کارت نخستین‌بار در سال ۲۰۰۲ انتشار یافت. واحد تجاری American express نیز کارت هوشمندی به نام Blue انتشار داده است. Mondex نیز یکی از کارت‌های هوشمند در خصوص پول الکترونیکی است که با گسترش مقبولیت آن روی اینترنت و فروشگاه‌های عمومی به سایر برنامه‌ها اجازه می‌دهد خود را روی تراشه Mondex سوار کنند. Mondex در سال ۱۹۹۰ به وجود آمد و اکنون یکی از قسمت‌های Mastercard است. در هنگ‌کنگ کارت هوشمند Mondex در سال ۱۹۹۶ به وجود آمد و یکی از عوامل اصلی گسترش کارت‌های هوشمند در کشور هنگ‌کنگ شد. کارت Mondex یک راه جدید و مناسب برای انجام پرداخت روی اینترنت یا دنیای واقعی به شمار می‌رود. آزمایش‌های mondex در آمریکا و کانادا موفقیت‌آمیز نبوده است زیرا مردم از روش‌های دیگر پرداخت مانند کارت‌های اعتباری، کارت‌های دبیت و چک‌های کاغذی بیشتری استفاده می‌کردند. کارت‌های هوشمند Mondex توانایی پذیرفتن E-cash از حساب بانکی کاربر را دارند. دارندگان کارت می‌توانند پول خود را در فروشگاه‌هایی که دستگاه کارتخوان Mondex دارند، خرج کنند. دو نفر دارنده کارت Mondex می‌توانند از طریق خط تلفن و دستگاه کارتخوان پول خود را به یکدیگر منتقل کنند. از این کارت می‌توان در دنیای واقعی و فروشگاه‌ها همچنین در اینترنت و دنیای مجازی استفاده کرد. این در حالی است که در هر دو حالت امکان دزدی و تقلب در آن نسبت به کارت‌های اعتباری کمتر است.
با استفاده از کارت Mondex همیشه پول خرد برای استفاده از Vending machine (دستگاهی که با انداختن پول جنس مورد نظر از آن خارج می‌شود) در اختیار دارنده کارت است. واحد تجاری نوشابه‌سازی کوکاکولا تخمین زده که حدود ۲۵ درصد از فروش خود را به خاطر اینکه مشتریان پول خرد نداشته‌اند از دست داده است. پول الکترونیکی Mendox ریزپرداخت‌هایی به اندازه ۳ سنت را نیز حمایت می‌کند، اما معایبی نیز دارد. این کارت حاوی E-cash است و خطر سرقت کارت ممکن است باعث شود مشتری پول زیادی در کارت وارد نکند. Mendox امکان استفاده از اعتبار را به خریدار نمی‌دهد. بدهی‌های معوق مانند آنچه که در کارت‌های اعتباری وجود داشت در اینجا وجود ندارد و در ازای خریدهای انجام شده به خریدار رسید تحویل داده نمی‌شود. تراکنش‌های Mendox دارای قسمت‌های مختلفی است. این قسمت‌ها به کاربر اطمینان می‌دهند که پول الکترونیکی سالم به مقصد خواهد رسید. بخش‌های مختلف در استفاده از کارت Mondex برای انتقال پول از خریدار به فروشنده عبارتند از:
▪ دارنده کارت، کارت را در دستگاه کارتخوان قرار می‌دهد. اعتبار کاربر و فروشنده به منظور تصدیق شدن حق استفاده بررسی می‌شود.
▪ پایانه موجود در فروشگاه مقدار پول موردنظر را برای دریافت کردن درخواست و به طور همزمان امضا دیجیتالی فروشنده را نیز به خریدار انتقال می‌دهد.
▪ کارت خریدار، امضا دیجیتالی فروشنده را بررسی می‌کند اگر امضا درست باشد مقدار درخواست شده از کارت مشتری کسر می‌شود.
▪ پایانه فروشگاه امضا دیجیتالی فرستاده شده از طرف کاربر را به منظور تایید صحت آن بررسی می‌کند، اگر امضا خریدار درست باشد پایانه موردنظر به منظور تایید امضا خریدار یک بار دیگر امضا فروشنده را برای خریدار می‌فرستد.
▪ هرگاه مقداری پول الکترونیکی از حساب خریدار کسر شود، مقدار مشابهی پول به حساب فروشنده واریز می‌شود. با توجه به اینکه ابتدا مقدار پول موردنظر از حساب خریدار برداشته شده و سپس به حساب فروشنده اضافه می‌شود می‌توانیم مطمئن باشیم که هیچ‌گونه پول اضافی تولید و یا از بین نمی‌رود.
