خانه تكاني يا سلامت روبي؟
عوارض استفاده زياد از مواد شوينده
خانه‌تکاني از جمله معدود آيين‌هاي به جا مانده از آداب نوروزي است كه اين روزها و هفته‌ها بحث آن تقريبا در همه خانه‌ها سر زبان‌هاست.
http://pnu-club.com/imported/2010/02/630.jpg
يك رسم قديمي كه شايد در گذشته، متناسب با فضاهاي كوچكتر و اسباب و اثاثيه كمتر يا حداقل ساده‌تر انجام مي‌شد، ولي به مرور و همراه با پيچيدگي‌هاي اين روزگار، اين سنت هم ابعادي پيچيده و وسواس‌مانند به‌خود گرفته است.
به گفته كارشناسان هر سال، خانه تکاني نوروزي منجر به مسموميت تعدادي کودک با مواد شوينده مي‌شود. همچنان‌كه خوردن ماده سفيدکننده وايتکس و ماده لوله بازکن از جمله دلايل اصلي ايجاد مسموميت (گاه مهلک) در ميان کودکان خردسال است، استفاده ناآگاهانه از اين مواد باعث انواع عوارض جسماني در بزرگسالان به ويژه زنان خانه‌دار نيز مي‌شود. به‌طوري كه در اسفند ماه سال 85 ، حدود 91 نفر در ايام خانه‌تكانى بر اثر مسموميت با مواد شوينده ، سفيد‌كننده و پاك‌كننده در بيمارستان لقمان حكيم بسترى شدند كه 88 مورد آن مسموميت با مواد سفيد‌كننده و 3 مورد مسموميت با مواد شوينده و پاك‌كننده بوده است.
«انواع و اقسام شوينده‌ها و سفيد‌كننده‌ها كه گاز كلر آزاد مي‌كنند، اگر بي احتياط استفاده شوند، در فضاي سربسته منجر به مسموميت‌هاي شديد مي‌شوند.»
دكتر سهراب پور، متخصص ريه و رئيس بيمارستان لبافي نژاد با اشاره به اينكه آلودگي مواد شوينده به دو صورت مستقيم و غيرمستقيم است، مي‌گويد: "متأسفانه خيلي از افراد، انواع مختلف اين مواد مثل مواد اسيدي را با هم مخلوط مي‌كنند، چون تصور مي‌كنند در اين صورت شست و شو بهتر انجام مي‌شود، در حالي‌كه ترکيب شوينده‌ها در بسياري از موارد، منجر به خفگي‌هاي آني مي‌شوند.
اثرات درازمدت اين مواد به‌خصوص بر روي پوست به‌صورت انواع واكنش‌هاي آلرژيك و درماتيت خود را نشان مي‌دهند. به همين خاطر توصيه مي‌كنيم كه اگر اين مواد داخل محيط دربسته استفاده مي‌شوند، حتما تهويه مناسب برقرار باشد و از دستكش و ماسك استفاده شود؛ به‌خصوص در حمام، چون بيشتر اتفاق‌ها به‌علت عدم‌تهويه مناسب و همراه با بخار آب در حمام مي‌افتد.
همچنين بيماران داراى مشكلات تنفسى مانند آسم يا افرادى كه حساسيت ريوى دارند، به هيچ عنوان نبايد با اين مواد شيميايى در تماس باشند و حتى افراد سالم نيز با زدن ماسك‌هاى كاغذى، در محيط بسته و بدون تهويه نمى‌توانند از اين مواد استفاده كنند."
رئيس بيمارستان لبافي‌نژاد با بيان اينكه موادي كه وارد سيستم تنفسي مي‌شوند، به چند طريق بيماري را تحميل مي‌كنند، ادامه مي‌دهد: " مواد شوينده ي اسيدي به‌طور مستقيم، منجر به سوختن مخاط تنفسي مي‌شوند. بعضي از اين مواد هم منجر به التهاب ريه مي‌شوند كه اين التهاب، فرد را مبتلا به برونشيت و بيماري‌هاي التهابي مي‌كند، حتي بعضي اوقات ميزان التهاب آنقدر شديد است كه حالات اورژانس و فوريت به وجود مي‌آورد."
البته به گفته وي برخي واكنش‌هاي التهابي نيز روندشان خيلي مزمن است و حتي در شروع ممكن است هيچ علامتي در بيمار ايجاد نكنند، اما بعد از 10 تا 15 سال كم كم آثار خود را نشان مي‌دهند.
حساسيت‌هاي پوستي
http://pnu-club.com/imported/2010/02/631.jpg
متخصصان پوست مي‌گويند، استفاده زياد از مواد شوينده باعث ايجاد عوارض روي پوست و ناخن‌ها مي‌شود.
«يكي از شايع‌ترين بيماري‌هاي ناخن، خشكي يا ريش ريش شدن كناره ناخن است كه به‌دليل استفاده زياد از مواد شوينده به‌خصوص در بين زنان خانه‌دار رخ مي‌دهد.»
دكتر حسين طباطبايي، متخصص پوست و مو و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در توضيح عوارض پوستي ناشي از اين مواد مي‌گويد: "در زنان خانه‌دار و در بعضي مشاغل كه افراد با مواد شوينده سر و كار دارند، به دليل استفاده زياد از اين مواد، چربي ناخن كاهش مي‌يابد و كناره‌هاي آن ريش ريش مي‌شود كه كندن پوست كناره‌هاي ناخن با دست سبب ايجاد عفونت و راه‌يابي ميكروب به آن نقطه مي‌شود.
استفاده از حلال‌ها مانند «تينر» هم براى پاك كردن دست، موجب از بين رفتن چربى پوست شده و به‌دنبال آن خارش، سوزش، زخم، ترشحات آبكى و چركى ايجاد مى‌شود كه البته تماس مكرر با سفيد‌كننده‌ها نيز اين عوارض را به دنبال دارد. بنابراين استفاده از دستكش مناسب كه مانع تماس پوستى شود، مهم‌ترين و بهترين روش پيشگيرى از ايجاد اين عوارض است."
توصيه مهم اين متخصص پوست در اين زمينه، شست و شوى دست در پايان كار و استفاده از نرم‌كننده يا مرطوب‌كننده‌ها است.
وي با بيان اينكه بيمارى «درماتيت» يا همان اگزماى دست شايع‌ترين بيمارى در اين ايام است كه خارش، قرمزى و خشكى پوست و تاول‌هاى ريز را به‌دنبال خواهد داشت، مى‌افزايد: "معمولاً علائم بيمارى در كف دست و روى نوك انگشتان بروز مي‌كند و گاهى فاصله ميان انگشت حلقه و كنارى را درگير مى‌كند و ضايعه‌اى به شكل پيش‌بند تشكيل مى‌شود كه به اگزماى پيش‌بندى معروف است."
به گفته وي اين ضايعات درصورت درمان نشدن به‌موقع موجب التهاب و ترك پوست مى‌شوند، براي همين بهترين راه براى جلوگيرى از خشكى پوست و عود اين ضايعات، استفاده از كرم‌هاى حاوى اوره، گليسيرين، وازلين و ... است.
