پروفسور مشكوة معمار آموزش نوين اقتصاد در ايران
پروفسور مشكوة معمار آموزش نوين اقتصاد در ايران
دكتر سيد محمد مشكوة متولد 1306 تهران فرزند مرحوم آيت الله سيد محمد مشكوة استاد الهيات و فلسفه دانشگاه تهران بود.
استاد مشكوة از بنيانگذاران رشته اقتصاد در ايران بود كه داراي تحصيلات دكتراي دولتي اقتصاد و دكتراي علوم سياسي از دانشگاه پاريس بود كه در ايران تا مقطع ديپلم از مدرسه دارالفنون و سپس دانشكده علوم معقول و منقول دانشگاه تهران زير نظر استادان بنامي همچون مرحوم آيت الله محي الدين الهي قمشه اي مترجم بزرگ قران، مرحوم آيت الله سيد كاظم عصار و مرحوم پدرش تحصيل كرده بود و براي ادامه تحصيلات به پيشنهاد مرحوم پدرش آيت الله سيد محمد مشكوة راهي فرانسه شده بود.
استاد مشكوة بعد از ورود به ايران به عنوان استاديار و سپس دانشيار در دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران رشته اقتصاد را تاسيس كرد و پس از پايه‌گذاري دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران در سال 1342 وارد اين دانشكده شد و در آنجا به مقام استاد تمامي رسيد.
وي پس از انقلاب اسلامي مدتي را در خارج از كشور گذراند و در دانشگاه‌هاي مختلف فرانسه، كمبريج انگلستان، اسپانيا و آمريكا تدريس كرد و با كوله‌باري از تجربه و دانش دوباره در سال 1365 به ايران بازگشت و در دانشگاه امام صادق(ع) دانشكده معارف اسلامي و اقتصاد به تدريس علوم اقتصادي و تربيت شاگردان پرداخت.
از ويژگي‌هاي اين استاد مرحوم گوشه‌نشيني و نگاه دقيق به مسائل علم اقتصاد بود كه آن مرحوم معتقد بود يك دانشمند اقتصادي نبايد تنها به آمار و ارقام اكتفا كند بلكه واقعيت جامعه را نيز بايد در نظر گيرد كه به عنوان آمار زنده در نزد ديدگان اقتصاددان قد علم مي‌كند.
مرحوم دكتر سيد محمد مشكوة نگاه تيزبين به مسائل اقتصادي داشت و در هنگام تدريس سعي مي‌كرد مطالب را به صورت عمقي به دانشجويان رشته اقتصاد تدريس كند به گونه‌اي كه بنابر گفته اكثر شاگردان وي سنگ‌بناي اطلاعات اقتصادي دانشجويان توسط اين استاد بزرگ به همراه همكارش مرحوم دكتر نورعلي نوري نيستانك ديگر استاد دانشگاه امام صادق كه در سال 1379 درگذشت براي دانشجويان تكميل مي‌شد.
سيد محمد مشكوة بعد از بازگشت به ايران كتاب «پول» در حدود 450 صفحه را نوشت كه به گفته آن مرحوم در زماني كه حتي عده‌اي در ايران تعريف پول را نمي‌دانستند كتاب ويژه‌اي توسط دانشگاه تهران به همت ايشان در زمينه پول نگاشته شد.
وي سپس كتاب «مباني علم اقتصاد» ، «كليات علم اقتصاد» ، «ارز»، «بانكداري» ، «تجارت بين‌الملل» و «مسائل پولي و مالي بين‌المللي» را به رشته تحرير درآورد كه هنوز به عنوان كتاب هاي پايه آموزش علم اقتصاد در ايران به شمار مي‌رود.
مرحوم دكتر مشكوة از معدود استاداني بود كه تمام مدارج علمي را طي كرده و استاد تمام رشته اقتصاد در ايران بود.
مرحوم دكتر مشكوة در طول حدود 50 سال استادي در ايران شاگردان بي‌شماري تربيت كرد كه مي‌توان به برخي از آنها از جمله مرحوم دكتر سيد حسين عظيمي آراني از بنيانگذاران علم توسعه نام برد كه به سفارش استاد و با دست‌خط و معرفي ايشان وارد دانشگاه آكسفورد شد و دكتراي اقتصاد دريافت كرد.
همچنين استاداني مانند دكتر سيد جواد پورمقيم استاد دانشگاه الزهرا، دكتر اسدالله فرزين‌وش رئيس اسبق دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران، مرحوم نوربخش رييس اسبق بانك مركزي، دكتر ابراهيم شيباني رييس اسبق بانك مركزي، دكتر زاهدي وفا مشاور وزير اقتصاد ، دكتر ابوالحسني معاون امور بانك و بيمه وزير اقتصاد و هزاران شاگرد ديگر كه هر كدام به نوبت خود در حال حاضر از استادان به نام اقتصاد به شمار مي روند.
پدر مرحوم دكتر سيد محمد مشكوة به نام آيت الله سيد محمد مشكوة از جمله اولين حوزويان بود كه بعد از تاسيس دانشگاه تهران در دانشگاه معقول و منقول آن زمان يا الهيات و معارف اسلامي كنوني كرسي استادي را به خود اختصاص داد و شاگردان بي‌شماري را كه هر كدام از اعاظم روزگار هستند تربيت كرد.
معروف است در سال‌هاي دهه 40 هم پدر و هم پسر در دانشگاه تهران داراي رتبه استادي بودند كه بين دانشجويان آن زمان معروف به مشكوة پدر و مشكوة پسر بودند زيرا نام اول هر دو سيد محمد و نام‌خانوادگي هر دو مشكوة بود.
آيت‌الله سيد محمد مشكوة خود متولد بيرجند بود كه براي تكميل تحصيلات خود راهي قم و تهران شده بود و در تهران با خانواده‌اي از سادات ازدواج كرده كه حاصل آن تربيت فرزنداني مانند مرحوم دكتر سيد محمد مشكوة استاد اقتصاد بود.
روحش شاد و يادش گرامي
