مقالات حسابداری بانکی

تو این قسمت من مقالات یا چکیده پایان نامه های دانشجویان که در رابطه با موضوع حسابداری بانکی می باشد رو ا براتون جمع اوری کردم .که امیدوارم مورد استفاده اتون قرار بگیره وبا الهام از نوشته ها ، خودتون بتونید بهترین پایان نامه تحصیلی خودتون رو ارائه بدید.


منبع نوشته هام وبلاگ حسابداری بانکی می باشد که در صورت عوض شدن منبع نوشته ها حتما ذکر می کنم .

حسابهای بالا خطی :
کلیه دارائیها و بدهیهای قطعی بانک جزء این گروه به شمار می آیند دارائی بالا خطی به دارائی می گویند که در قالب وجه نقد ، موجودی نزد بانکها ، تسهیلات، پیش پرداختها ، اموال و ملزومات و در بدهیها به تمام دهیهای قطعی اطلاق می شود.
حسابهای زیرخطی :
فرض کنید یک مشتری برای دریافت ضمانتنامه بانکی به شعبه مراجعه نموده است ، مطابق مقررات،بانک درقبال صدور ضمانتنامه به درخواست مشتری و به نفع شخص سوم ، می بایست بر اساس شناختی که از مشتری خود دارد حداقل معادل 10 درصد مبلغ اسمی ضمانتنامه را از مشتری دریافت نماید (درصورت عدم اعتماد به مشتری این ضریب افزایش خواهد یافت) پس از دریافت این وجه بانک ضمانتنامه ای به ارزش مورد درخواست مشتری صادر می نماید بعنوان مثال اگر بانک از این مشتری فرضی ده میلیون ریال دریافت کرده باشد ، ارزش ضمانتنامه صادره برابر یکصد میلیون ریال است .نکته مهم این است که هرچند بانک ده درصد وجه ضمانتنامه را دریافت نموده اما اگرذینفع ضمانتنامه به بانک مراجعه نماید و به عبارتی ضمانتنامه را به اجرا بگذارد بانک بر اساس تعهدی که در متن ضمانتنامه اقرار نموده است موظف است 100 درصد وجه اسمی ضمانتنامه را به ذینفع پرداخت نموده و سپس آن را از مشتری و درخواست کننده ضمانتنامه بازپس گیرد .به همین دلیل بانکها درلحظه صدور ضمانتنامه می بایست سند حسابداری صدور ضمانتنامه را به شکلی ثبت نمایند که هم نشان دهنده وجه دریافتی اولیه از مشتری باشد و هم آثار احتمالی که ممکن است در آینده و در صورت اجرای ضمانتنامه بانک با ان مواجه می گردد را نمایش دهد لذا در هنگام صدور ضمانتنامه یک ثبت برای نمایش مبلغ دریافتی از مشتری بعنوان یک بدهی قطعی بانک به وی انجام و ثبت دیگری برای نمایش بدهی احتمالی بانک به ذینع و طلب احتمالی بانک از مشتری در هنگام اجرای ضمانتنامه انجام می پذیرد که حسابهای تشکیل دهنده ثبت دوم را حسابهای زیر خطی گویند بعبارت دیگر هرگاه دارایی و بدهی درزمان ایجادقطعی نبوده و احتمال تبدیل به دارایی و بدهی در آینده برای آنها متصور باشد ونیز دارائیها و بدهیهائی که نه درزمان حال و نه در آینده جزء دارایی و بدهی موثر بانک محسوب نگردند به آنها حسابهای زیرخطی گویند. بر مبنای این تعریف کلیه حسابهای مرتبط با تعهدات ایجادی بابت اعتبارات باز شده ، ضمانتنامه ها و پذیرشهای صادره و تعهدات بابت قراردادها و همچنین مانده تسهیلات وجوه اداره شده شامل خالص تسهیلات وجوه اداره شده مصرف شده ، سودسالهای آتی وجوه اداره شده و کارمزد سهم صاحب وجه نیز جزء حسابهای زیرخطی میباشند که در ادامه جزوه ، عملیات حسابداری مربوط به وجوه اداره شده جهت درک بهتر اقلام زیر خطی بیان خواهد شد.
با وجود عدم انطباق تعریف فوق با کارکرد حسابهای انتظامی لکن حسابهای انتظامی در برخی از کتب به عنوان حسابهای زیرخطی معرف شده اند. هرجند به اعتقاد نگارنده حسابهای انتظامی از اقلام خارج ترازنامه محسوب می گردند درحالیکه حسابهای زیر خطی بعنوان اقلام زیر خطی در ترازنامه درج می شوند.

1- موجودی نقد
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

موجوديهاي نقدي

حساب صندوق
حساب وجوه درراه / ريال
حساب ‏اسكناس ونقود بيگانه
حساب وجوه در راه / ارز
حساب تمبر مالياتي
حساب طلاونقره

2- گروه موجودی نزدبانک مرکزی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

موجودي نزدبانك مركزي

حساب سپرده قانوني
حساب سپرده ويژه نزد بانك مركزي
حساب جاري نزد بانك مركزي
حساب سپرده مدت‌د‌ار نزد بانك مركزي
حساب پيش پرداخت خريد ارز نزد بانك مركزي
حساب‌موجودي‌نزدبانك‌مرك� �ي‌بابت‌پوشش‌ريالي تامين‌ارز اعتبارات‌اسنادي‌‌وبروات مدت‌دار
حساب‌موجودي‌نزد بانك‌مركزي بابت تامين ارز يوزانسهاي‌داخلي/ بدهي‌به بانكهاي‌خارجي
حساب سپرده ارزي ديداري نزد بانك مركزي
حساب سپرده ارزي مدت‌دار نزد بانك مركزي
حساب شعب بابت سپرده‌هاي دولتي ( نمايندگي)

3-مطالبات از بانک مرکزی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

مطالبات ا‌زبانك مركزي

حساب مطالبات از بانك مركزي
حساب نتيجه يكسان سازي نرخ ارز

4- موجودی نزد بانکها
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

موجودي نزدبانكها

حساب جاري نزد بانكها (حساب ما)
حساب سپرده قرض الحسنه جاري نزد اداره مركزي
حساب مازاد منابع نزد اداره مركزي
حساب سپرده هاي ارزي ديداري نزد شعب خارج
حساب سپرده هاي ارزي ديداري نزد بانكهاي داخلي
حساب سپرده هاي ارزي ديداري نزد بانكهاي خارجي
حساب سپرده هاي ارزي پوششي نزد بانكهاي خارجي
حساب سپرده هاي ارزي مدت‌دار نزد شعب خارج
حساب سپرده هاي ارزي مدت‌دار نزد بانكهاي داخلي
حساب سپرده هاي ارزي مدت‌دار نزد بانكهاي خارجي
حساب بين بانكها

5- اوراق بهادار
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

اوراق بهادار

حساب اوراق قرضه دولتي
حساب اوراق بهادار ارزي
حساب اوراق مشاركت / دولتي
حساب اوراق مشاركت / غيردولتي
حساب سهام و مشاركتهاي خارجي

6- مطالبات از دولت
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

مطالبات‌از دولت

حساب مطالبات از دولت

7- تسهیلات اعطایی به بانکها
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تسهيلات اعطايي به بانكها

حساب تسهيلات قرض‌الحسنه اعطايي به بانكها
حساب تسهيلات اعطايي به بانكها
حساب وام واعتبارارزي به بانكهاي خارجي

8- تسهیلات تبصره ای دولتی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تسهيلات تبصره اي دولتي

حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي قرض‌الحسنه / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي / مضاربه / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي / سلف / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي / مشاركت مدني / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي /جعاله / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي / فروش اقساطي/ دولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي/ اجاره بشرط تمليك / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي مسكن / دولتي

9- تسهیلات عادی دولتی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تسهيلات اعطايي دولتي

حساب تسهيلات اعطايي كوتاه‌مدت به ارز/ دولتي
حساب تسهيلات اعطايي ميان مدت به ارز/ دولتي
حساب تسهيلات اعطايي قرض الحسنه / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي / مضاربه / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي / سلف / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي / مشاركت مدني / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي / جعاله / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي / فروش اقساطي / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي / اجاره بشرط تمليك / دولتي
حساب مشاركت حقوقي / دولتي
حساب تسهيلات اعطايي مسكن / دولتي
حساب‌تسهيلات قرض‌الحسنه اعطايي‌بابت مابه‌التفاوت نرخ ارز فاينانس‌/ دولتي
حساب تسهيلات فروش‌اقساطي‌ارز بابت مابه‌التفاوت نرخ ارز فاينانس / دولتي
حساب‌تسهيلات‌قـرض‌الحسن� �‌اعطايي‌بابت‌ما‌به‌الت فاوت‌نـرخ‌ارز(مواردغيرمع� �ف)‌/دولتي
حساب‌تسهيلات‌اعطايي-فروش‌اقساطي‌بابت‌مابه‌ا لتفاوت‌نرخ‌ارز(موارد‌غير معاف)/دولتي
حساب پيش پرداخت بابت خريد اموال معاملات / دولتي
حساب كار در جريان جعاله / دولتي
حساب اموال خريداري براي فروش اقساطي / دولتي
حساب اموال خريداري براي اجاره بشرط تمليك / دولتي

10-تسهیلات تبصره ای غیردولتی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تسهيلات تبصره اي غيردولتي

حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي قرض الحسنه / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي / مضاربه / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي / سلف / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي / مشاركت مدني / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي /جعاله / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي / فروش اقساطي/ غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي/ اجاره بشرط تمليك / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي تبصره‌‌اي مسكن / غيردولتي

11-تسهیلات عادی غیردولتی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تسهيلات اعطايي غيردولتي

حساب تسهيلات اعطايي كوتاه مدت به ارز/ غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي ميان مدت به ارز/ غيردولتي
حساب وام اعطايي به ارز
حساب تسهيلات اعطايي قرض الحسنه / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي / مضاربه / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي / سلف / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي / مشاركت مدني / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي / جعاله / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي / فروش اقساطي / غيردولتي
حساب تسهيلات اعطايي / اجاره بشرط تمليك / غيردولتي
حساب خريد دين / اسناد ريالي
حساب خريد دين / اسناد وبروات ارزي
حساب مشاركت حقوقي / غيردولتي
حساب سرمايه گذاري مستقيم
حساب تسهيلات اعطايي مسكن / غيردولتي
حساب وامهاي قديم / مسكن
حساب‌تسهيلات‌قرض‌الحسنه� ��اعطايي بابت‌مابه‌التفاوت نرخ‌ارزفاينانس/ غيردولتي
حساب‌تسهيلات‌فروش‌اقساط� � ارز بابت‌مابه‌التفاوت نرخ‌ارز فاينانس/ غيردولتي
حساب‌تسهيلات‌قرض‌الحسنه� ��اعطايي‌‌بابت‌مابه‌التف اوت‌نرخ‌ارز(مواردغيرمعاف) ‌/غيردولتي
حساب‌تسهيلات‌اعطايي‌-فروش‌اقساطي‌بابت‌مابه‌ا لتفاوت‌نرخ‌ارز(مواردغيرم� �اف)/غيردولتي
حساب پيش پرداخت بابت خريد اموال معاملات / غيردولتي
حساب كار درجريان جعاله/ غيردولتي
حساب اموال خريداري براي فروش اقساطي / غيردولتي
حساب اموال خريداري براي اجاره بشرط تمليك / غيردولتي
حساب طرح‌هاي مجتمع مسكوني بانك مسكن

12- مطالبات معوق دولتی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

مطالبات معوق دولتي

حساب بدهي مشتريان بابت مابه التفاوت نرخ ارز- فاينانس / دولتي
حساب بدهي مشتريان بابت مابه التفاوت نرخ ارز ( موارد غيرمعاف) / دولتي
حساب بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي پرداخت شده به ريال/ دولتي
حساب بدهكاران بابت اعتبار ات اسنادي داخلي پرداخت شده /دولتي
حساب بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي پرداخت شده به ارز/ دولتي
حساب بدهكاران بابت ضمانتنامه هاي پرداخت شده به ارز
حساب مطالبات سررسيد گذشته تسهيلات تبصره‌‌اي / دولتي
حساب مطالبات سررسيد گذشته تسهيلات / دولتي
حساب مطالبات معوق تسهيلات تبصره‌‌اي / دولتي
حساب مطالبات معوق تسهيلات / دولتي
حساب مطالبات معوق قديم / دولتي
حساب مطالبات سررسيد گذشته تسهيلات به ارز / دولتي
حساب مطالبات معوق تسهيلات به ارز / دولتي

13-مطالبات معوق غیردولتی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

مطالبات معوق غيردولتي

حساب بدهي مشتريان بابت مابه التفاوت نرخ ارز- فاينانس / غيردولتي
حساب بدهي‌مشتريان بابت مابه‌التفاوت نرخ ارز ( موارد غيرمعاف)/ غيردولتي
حساب بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي پرداخت شده به ريال/ غيردولتي
حساب بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي داخلي پرداخت شده /غير دولتي
حساب بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي پرداخت شده به ارز/ غيردولتي
حساب بدهكاران بابت ضمانتنامه هاي پرداخت شده / غيردولتي
حساب اسناد وبروات ريالي واخواست شده
حساب اسناد وبروات ارزي واخواست شده
حساب مطالبات سررسيد گذشته تسهيلات تبصره‌‌اي / غيردولتي
حساب مطالبات سررسيد گذشته تسهيلات / غيردولتي
حساب وامهاي مسكن قديم / سررسيد گذشته
حساب مطالبات معوق تسهيلات تبصره‌‌اي / غيردولتي
حساب مطالبات معوق تسهيلات / غيردولتي
حساب مطالبات معوق قديم / غيردولتي
حساب مطالبات معوق وامهاي مسكن قديم
حساب مطالبات سررسيد گذشته تسهيلات به ارز / غيردولتي
حساب مطالبات معوق تسهيلات به ارز / غيردولتي
حساب مطالبات معوق / ارز
حساب مطالبات سررسيد گذشته/ ارز

14-اموال غیرمنقول
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

امـــوال غيرمنقول

حساب اموال غير منقول
حساب اموال غيرمنقول بانك در دست خريد يا احداث
حساب وثايق تمليكي

15-اموال منقول
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

امــوال منقول

حساب كالاي معاملات سلف
حساب موجودي انباركل
حساب اموال منقول

16-دارایی های نامشهود (هزینه های نصب دستگاه های جدید/تهیه نرم افزارها...)
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

دا رائيهاي نامشهود

حساب دارائيهاي نامشهود

17-حسابهای داخلی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

حسابهاي داخلي دارائيها

حساب وام واعتبار ارزي به شعب خارج
حساب سرمايه پرداختي به شعب خارج / به ارز
حساب سرمايه شعب مناطق آزاد
حساب بدهكاران داخلي / ريال
حساب بدهكاران داخلي / ارز
حساب شعب / ريال
حساب شعب / ارز
حساب مركز / ريال
حساب مركز / ارز
حساب مبادله اسناد (خاص بانك ملي)
حساب معاملات ارزي
حساب ريالي عمليات ارزي
حساب پرداخت چكهاي فروخته شده بانك

18-حسابهای هزینه های
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

حسابهاي هزينه

حساب هزينه بهسازي ونوسازي ساختمانهاي استيجاري بانك
حساب سود پرداختي
حساب سود پرداختي به شعب مناطق آزاد(بابت مازاد منابع)
حساب كارمزد پرداختي
حساب حق الزحمه پرداختي بابت ارزيابي واحدهاي غير منقول
حساب جوایز و امتیازات تجهیز سپرده ها
حساب هزينه كل
حساب نتيجه معاملات ارزي
حساب زيان معاملات

19-سایردارایی ها
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

سايردارائيها

حساب بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي و بروات مدت‌داربه ريال / غيردولتي
حساب بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي و بروات مدت‌داربه ارز / غيردولتي
حساب بدهكاران بابت كارتهاي اعتباري پرداخت شده
حساب بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي و بروات مدت‌داربه ريال / دولتي
حساب بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي و بروات مدت‌داربه ارز / دولتي
حساب نتيجه تغييرات ناشي از برابريهاي قانوني نرخ ارز
حساب سود دريافتني
حساب بدهكاران موقت / ريال
حساب بدهكاران موقت / ارز
حساب پرداخت چكهاي صادره ساير بانكها

ب- دارایی های زیرخطی:
1- تعهدات مشتریان
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تعهدات مشتريان

تعهدات مشتريان بابت اعتبارات اسنادي باز شده
تعهدات مشتريان بابت ضمانتنامه ها و پذيرشهاي صادره به ريال
تعهدات مشتريان بابت ضمانتنامه ها و پذيرشهاي صادره به ارز
تعهدات مشتريان بابت قراردادهاي منعقده به ارز

2-تعهدات دولت
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تعهدات دولت

تعهدات دولت بابت مطالبات سهامداران قبلي
تعهدات سازمان مديريت و برنامه‌ريزي‌بابت تسهيلات‌ازمحل‌حساب ذخيره‌ارزي

3-طرف تعهدات بانک
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

طرف تعهدات بانك

طرف تعهدات بانك در قبال ضمانتنامه هاي صادره متقابل به ريال
طرف تعهدات بانك در قبال ضمانتنامه هاي صادره متقابل به ارز
طرف تعهدات بانك بابت قراردادهاي منعقده معاملات - غيردولتي
طرف تعهدات بانك بابت قراردادهاي منعقده معاملات - دولتي
طرف تعهدات‌‌ بانك بابت قراردادهاي استمهالي
طرف تعهدات بانك بابت تضمين اوراق مشاركت
طرف تعهدات بانك بابت كارتهاي اعتباري
طرف تعهدات بانك بابت تاييد اعتبارات اسنادي ساير بانكها
طرف تعهدات بانك بابت اعتبارات اسنادي داخلي بازشده
طرف تعهدات بانك بابت معاملات سلف ارز

4- سایر اقلام زیرخط دارایی ها
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

سايراقلام‌زيرخط

تسهيلات اعطايي از محل وجوه اداره شده
وجوه اداره شده مصرف نشده
تسهيلات اعطايي از محل وجوه بين بانكي
وجوه بين بانكي مصرف نشده
تسهيلات اعطايي از محل سپرده قرض الحسنه ويژه
سپرده قرض الحسنه ويژه مصرف نشده

5- حسابهای انتظامی
v زیر گروه های بدهیها : الف- بدهیهای بالای خطی:
1- سپرده های دریافتی از اشخاص
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

سپرده‌هاي دريافتي ازاشخاص

حساب سپرده قرض الحسنه جاري ريالي
حساب سپرده قرض الحسنه جاري / ارزي
حساب سپرده قرض الحسنه جاري موسسات اعتباري غيربانكي
حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز / ريالي
حساب سپرده پس انداز / ارزي
حساب پس انداز قرض الحسنه ويژه مسكن
حساب پس انداز قرض‌ الحسنه ويژه جوانان
حساب سپرده قرض الحسنه ويژه مصرف نشده
حساب سپرده مدت‌دار ارزي
حساب سپرده سرمايه گذاري بلند مدت
حساب پس انداز كاركنان دولت (سهم مستخدم )
حساب پس انداز كاركنان دولت (سهم دولت )
حساب سپرده سرمايه گذاري كوتاه مدت
حساب سپرده‌هاي دريافتي بابت كارتهاي اعتباري
حساب سپرده خريد مسكن
حساب سپرده صندوق پس انداز مسكن (خاص بانك مسكن )
حساب سپرده سرمايه گذاري كوتاه مدت ويژه
حساب وجوه اداره شده مصرف نشده
حساب حواله هاي عهده ما/ ريال
حساب حواله هاي عهده ما/ ارز
حساب مانده هاي مطالبه نشده به ريال
حساب مانده هاي مطالبه نشده ارز
حساب پس انداز كاركنان
حساب صندوق بازنشستگي كاركنان

2- سپرده های دولتی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

سپرده‌هاي دولتي

حساب سپرده قرض‌الحسنه‌جاري موسسات‌دولتي(به‌نمايندگي بانك مركزي )

3- سپرده های دریافتی از بانکها
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

سپرده‌هاي دريافتي ازبانكها

حساب سپرده قرض الحسنه جاري بانكها( حساب آنها )
حساب سپرده قرض الحسنه جاري شعب مناطق آزاد
حساب شعب مناطق آزاد (مازاد منابع)
حساب سپرده قانوني شعب مناطق آزاد
حساب سپرده ارزي ديداري بانك مركزي
حساب سپرده ارزي ديداري بانكهاي ايراني
حساب سپرده ارزي ديداري بانكهاي خارجي
حساب سپرده ارزي مدت‌دار بانك مركزي
حساب سپرده ارزي مدت‌دار بانكهاي ايراني
حساب سپرده ارزي مدت‌دار بانكهاي خارجي
حساب سپرده ارزي مدت‌دار شعب خارج
حساب وجوه بين بانكي مصرف نشده
حساب بين بانكها

4- بدهی به بانک مرکزی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

بدهي‌به بانك مركزي

حساب تنخواه‌‌گردان پرداخت وجوه دولتي (بانك مركزي)
حساب بدهي به بانك مركزي- درحساب جاري
حساب بدهي به بانك مركزي- بابت مابه التفاوت نرخ ارز- موارد غير معاف
حساب تسهيلات دريافتي از بانك مركزي
حساب نتيجه يكسان سازي نرخ ارز

5- تسهیلات دریافتی از بانکها
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تسهيلات دريافتي ازبانكها

حساب تسهيلات قرض الحسنه دريافتي از بانكها
حساب تسهيلات دريافتي از بانكها
حساب بدهي به شعب خارج – در حساب جاري
حساب تسهيلات دريافتي از شعب خارج بابت يوزانسهاي داخلي
حساب بدهي به بانكهاي خارجي بابت وامهاي ارزي
حساب بدهي به بانكهاي خارجي - حسابجاري
حساب تسهيلات دريافتي از بانكهاي خارجي بابت يوزانسهاي داخلي

6- پیش دریافت از مشتریان دولتی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

پيش‌دريافت ازمشتريان /دولتي

حساب پيش دريافت از مشتريان بابت اعتبارات اسنادي‌به ريال/دولتي
حساب پيش‌دريافت از مشتريان بابت اعتبارات اسنادي به ارز/ دولتي
حساب پيش‌دريافت از مشتريان بابت اعتبارات اسنادي داخلي / دولتي
حساب سپرده نقدي ضمانتنامه ها/ به ريال /دولتي
حساب پيش دريافت از مشتريان بابت تسهيلات اجاره به شرط تمليك / دولتي
حساب پيش دريافت از مشتريان بابت ساير تسهيــــــــــــلات / دولتي

7- پیش دریافت از مشتریان غیردولتی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

پيش‌دريافت ازمشتريان /غيردولتي

حساب پيش دريافت از مشتريان بابت اعتبارات اسنادي‌به‌ريال/ غيردولتي
حساب پيش‌دريافت از مشتريان بابت اعتبارات اسنادي به ارز/ غيردولتي
حساب پيش‌دريافت از مشتريان بابت اعتبارات اسنادي داخلي / غيردولتي
حساب سپرده نقدي ضمانتنامه ها/ به ريال / غيردولتي
حساب سپرده نقدي ضمانتنامه ها/ به ارز
حساب پيش‌دريافت ازمشتريان بابت تسهيلات‌اجاره به‌شرط تمليك/ غيردولتي
حساب پيش دريافت از مشتريان بابت ساير تسهيــــــــــــلات / غيردولتي

8- وجوه دریافتی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

وجـــوه دريافتي

حساب مضاربه - وجوه دريافتي / غيردولتي
حساب مضاربه - وجوه دريافتي / دولتي

9- حسابهای داخلی
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

حسابهاي داخلي/بدهيها

حساب بستانكاران داخلي / ريال
حساب بستانكاران داخلي / ارز
حساب معاملات ارزي
حساب ريالي عمليات ارزي
حساب حواله هاي عهده شعب / ريال
حساب شعب / ريال
حساب شعب / ارز
حساب مركز/ ريال
حساب مركز / ارز
حساب مبادله اسناد (خاص بانك ملي )

10-حسابهای درآمد
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

حسابهاي درآمد

حساب سود سالهاي آ ينده تسهيلات/ غيردولتي
حساب سود سالهاي آينده تسهيلات اعطايي به ارز/ غير دولتي
حساب سود سالهاي آينده تسهيلات اعطايي به ارز/ دولتي
حساب سود سالهاي آ ينده تسهيلات/ دولتي
حساب سود سالهاي آينده تسهيلات تبصره‌‌اي به تعهد دولت
حساب سود و كار مزد سالهاي آينده
حساب سود معوق تسهيلات / غيردولتي
حساب سود معوق تسهيلات اعطايي به ارز / غير دولتي
حساب سود معوق تسهيلات اعطايي به ارز / دولتي
حساب سود معوق تسهيلات / دولتي
حساب سود معوق تسهيلات تبصره‌‌اي به تعهد دولت
حساب سود وكارمزد معوق
حساب وجه التزام دريافتي از محل تسهيلات اعطايي
حساب وجه التزام دريافتي از محل تسهيلات اعطايي به ارز /غير دولتي
حساب وجه التزام دريافتي از محل تسهيلات اعطايي به ارز / دولتي
حساب وجه التزام دريافتي از محل ساير مطالبات بانك
حساب سود دريافتي تسهيلات
حساب سود دريافتي تسهيلات اعطايي به ارز / غير دولتي
حساب سود دريافتي تسهيلات اعطايي به ارز / دولتي
حساب سود دريافتي (معاملات قديم )
حساب سود دريافتي از محل سپرده‌‌گذاريها
حساب سود دريافتي از منابع مازاد نزد اداره مركزي
حساب كارمزد دريافتي
حساب كارمزد تعهد دريافتي تسهيلات اعطايي به ارز / غير دولتي
حساب كارمزد تعهد دريافتي تسهيلات اعطايي به ارز / دولتي
حساب كارمزد دريافتي بابت ارزيابي طرحهاي ساختماني
حساب درآمد هاي متفرقه
حساب نتيجه معاملات ارزي

11-ذخائر
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

ذخايــر

حساب ذخيره كا هش ارزش سهام
حساب ذخيره مطالبات مشكوك الوصول
حساب ذخيره استهلاك اموال منقول
حساب ذخيره استهلاك اموال غير منقول
حساب ذخيره نوسانات وتعديلات ارزي
حساب ساير ذخاير

12-سرمایه حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

سرمايه

حساب سرمايه پرداخت شده
حساب اندوخته قانوني
حساب سايراندوخته ها
حساب سود ( زيان ) انباشته
حساب سود ( زيان) قطعي نشده

13-سایربدهی ها
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

سايــربدهيها

حساب بدهي به دولت
حساب انواع چكهاي بانكي فروخته شده
حساب مشترك مشاركت مدني
حساب بدهي بانك بابت‌پذيرش اسناد اعتبارات اسنادي و بروات ارزي مدتدار
حساب تسهيلات دريافتي از محل حساب ذخيره ارزي
حساب بستانكاران موقت / ريال
حساب بستانكاران موقت / ارز
حساب نتيجه تغييرات ناشي از برابريهاي قانوني نرخ ارز

ب-بدهیهای زیرخطی:
1- تعهدات درمقابل بانکها(ریال)
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تعهدات‌درمقابل بانکها

حساب تعهدات بانك بابت اعتبارات اسنادي داخلي بازشده

2- تعهدات در مقابل بانکها(ارز)
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تعهدات‌درمقابل بانكها (ارز)

تعهدات بانك بابت اعتبارات اسنادي باز شده
تعهدات بانك بابت قراردادهاي استمهالي
تعهدات بانك بابت تاييد اعتبارات اسنادي ساير بانكها
تعهدات بانك بابت معاملات سلف ارز

3- تعهدات در مقابل اشخاص( ریال)
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تعهدات در مقابل اشخاص (ریال)

تعهدات بانك بابت ضمانتنامه ها و پذيرشهاي صادره به ريال
تعهدات بانك بابت ضمانتنامه‌‌هاي صادره متقابل به ريال
تعهدات بانك بابت قراردادهاي منعقده معاملات – غيردولتي
تعهدات بانك بابت قراردادهاي منعقده معاملات – دولتي
تعهدات بانك بابت مطالبات سهامداران قبلي
تعهدات بانك بابت تضمين اوراق مشاركت
حساب تعهدات بانك بابت كارتهاي اعتباري

4- تعهدات در مقابل اشخاص(ارز)
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

تعهدات درمقابل اشخاص (ارز)

تعهدات بانك بابت ضمانتنامه‌ها و پذيرشهاي صادره به ارز
تعهدات بانك بابت ضمانتنامه‌‌هاي صادره متقابل به ارز
تعهدات بانك بابت قراردادهاي منعقده با سازمان مديريت و برنامه‌ريزي
تعهدات بانك بابت قراردادهاي منعقده به ارز

5- سایر اقلام زیرخطی بدهی ها
حسابهای تشکیل دهنده این زیرگروه به شرح جدول ذیل می باشند

ساير اقلام زيرخط

وجوه اداره شده
سود سالهاي آينده (وجوه اداره شده)
وجوه بين بانكي
سود سالهاي آينده ( وجوه بين بانكي )
سپرده قرض الحسنه ويژه

6-طرف حسابهای انتظامی

حسابهائی را متمرکز گویند که قابلیت دسترسی به آنها از طریق کلیه واحدهای بانک امکان پذیرباشد که به همین علت معمولاً این دسترسی از طریق امکانات سخت افزاری و نرم افزاری خاصی ( شبکه کامپیوتری ) انجام می پذیرد. مانند حساب جاری و پس انداز همراه در بانک رفاه ، حساب جاری سیبا در بانک ملی ، حساب جاری سپهر در بانک صادرات و غیره . این نوع حسابها را حسابهای متمرکز یا حسابهای برخط ( On_Line ) می گویند.در برخی بانکهای خصوصی کلیه حسابهای آنها دارای این ویژگی هستند.
در اکثر بانکها عملیات حسابداری برخی رویدادهای مالی علیرغم اینکه منشاء ایجاد آن در شعب میباشد بصورت متمرکز و در اداره مرکزی انجام می پذیرد . بعنوان مثال معمولاً ثبت حسابداری مربوط به استهلاک دارائیهای ثابت و یا ثبت مربوط به ذخیره مطالبات و نیز ذخیره جوائز قرض الحسنه و همچنین ثبت مربوط به سپرده قانونی منابع و سپرده حسابهای جاری دولتی بنا به دلائل مختلف در واحدهای ستادی انجام می گردد . با تعاریفی که از " حسابهای متمرکز" و "حسابداری متمرکز" ارائه شد می توان گفت:
چنانچه عملیات حسابداری کلیه رویدادهای مالی شعب یک بانک بصورت متمرکز انجام پذیرد دراینصورت شعب نیاز به تهیه و تنظیم تراز نخواهند داشت ضمن آنکه برخی حسابهای داخلی ( مانند حساب مرکز ) که بعنوان واسطه بین واحدهای بانک استفاده می گردند نیز از تراز حذف می شوند .

در حال حاضر نرخ سپرده قانونی معادل 17 درصد و بطور یکنواخت برای تمام منابع مشمول سپرده می باشد البته این نرخ برای منابع شعب مناطق آزاد برابر 10 درصد است
اما منابع مشمول سپرده قانونی عبارتند از : سپرده های دیداری ( جاری ، بستانکاران موقت ، مانده های مطالبه نشده ، حواله های عهده ما ، وجوه اداره شده مصرف نشده ، انواع چکهای فروخته شده بانک و رمزدار سایر بانکها) سپرده های قرض الحسنه پس انداز ، سپرده های مدت دار و سایر سپرده ها ( سپرده نقدی ضمانتنامه ، پیش دریافت از مشتریان بابت معاملات ، سپرده خرید مسکن ، پس انداز کارکنان ، صندوق بازنشستگی کارکنان ) و پیش دریافت بابت اعتبارات اسنادی بخش خصوصی و دولتی

نحوه عمل بدین صورت است که یکی از ادارات ستادی بانکها ( اداره امورمالی یا خزانه و ...) در پایان هر هفته می بایست معادل 88 درصد جمع کل مانده حساب جاری دولتی نزد شعب را محاسبه و نزد بانک مرکزی تودیع نماید از آنجائیکه این عمل در ستاد انجام می پذیرد لذا تغییری در مانده این حسابها نزد شعبه نخواهد داشت اسنادی که در ستاد صادر می گردد به شکل زیر است .
بدهکار : شعب بابت سپرده های دولتی معادل 100 درصد افزایش در مانده حسابهای جاری دولتی نزد شعب
بستانکار : تنخواه گردان حسابهای دولتی معادل 12 درصد رقم فوق
بستانکار : جاری نزد بانک مرکزی ج اا معادل 88 درصد رقم فوق

لازم بذکر است چنانچه در پایان هفته بعد مانده حسابهای جاری دولتی نزد شعب کاهش یابد اسناد معکوس می شود یعنی با توجه به مانده میبایست مبلغ نزد بانک مرکزی تعدیل می گردد.

1- در قدم اول می بایست مبلغ ریالی منابع سپرده گذاران و منابع بانک مشخص شود برای اینکار

الف - میانگین هفتگی سپرده های سرمایه گذاری ( کوتاه مدت و بلند مدت ) تا مقطع مورد نظر را بدست می آوریم آنرا a می نامیم سپس 17 درصد عدد بدست آمده را محاسبه می کنیم و آنرا b می نامیم ( به میزان سپرده قانونی متعلقه ) حال b را از a کسر می نمائیم نتیجه را c می نامیم c یعنی میانگین هفتگی خالص منابع سپرده گذاران که از محل آن می توانستیم تسهیلات اعطا نمائیم . ( توجه داشته باشیم از آنجائیکه نرخ سپرده قانونی بابت منابع نزد شعب مناطق آزاد تجاری برابر 10 درصد می باشد لذا هنگام محاسبات باید سپرده های نزد این مناطق را با نرخ 10 درصد خالص نمائیم)

ب - میانگین هفتگی خالص تسهیلات را تا مقطع مورد نظر بدست می آوریم این شامل کلیه سرفصلهای تسهیلات ، سرمایه گذاری مستقیم ، مشارکت حقوقی و اوراق مشارکت می باشد و آنرا d می نامیم

ج - c را از d کسر می نمائیم و آنرا e می نامیم این یعنی سهم بانک از منابع قابل تسهیلات دادن

2- حال درصد سهم بانک و سپرده گذار را از کل منابع بدست می آوریم برای اینکار نتیجه e را بر d تقسیم نموده نسبت سهم بانک بدست آمده و با تقسیم c بر d نسبت سهم سپرده گذار بدست می آید

3- مانده درآمدهای مشاع را استخراج می نمائیم ( درآمدهای مشاع عبارتند از سود تسهیلات دریافتی ، سود مشارکتها و سرمایه گذاریها ، سود سپرده قانونی ، سود حاصل از طرحهای سرمایه گذاری ، وجه التزامهای دریافتی و سود اوراق مشارکت )

4- نسبت سپرده گذار را در درآمدهای مشاع ضرب می نمائیم و به میزان حق الوکاله بانک از آن کسر می نمائیم این می شود سود واقعی قابل پرداخت به سپرده گذاران

سرمایه پایه در بانکها عبارتند از مجموع سرمایه اصلی و سرمایه تکمیلی
سرمایه اصلی:
سرمایه پرداخت شده + اندوخته قانونی+ سایر اندوخته ها(به استثناء اندوخته تجدید ارزیابی دارائیهای ثابت و سهام متعلق به بانک)+ صرف سهام + سود انباشته (بدیهی است در صورت زیان می بایست مبلغ از سرمایه اصلی کسر شود)
سرمایه تکمیلی:
این سرمایه شامل ذخائر مطالبات مشکوک الوصول (عام) + اندوخته تجدید ارزیابی دارائیهای ثابت + اندوخته ناشی از تجدید ارزیابی سهام
نکته قابل توجه در محاسبه سرمایه پایه این است که در هنگام استفاده از مبلغ سرمایه پایه در فرمول نسبت کفایت سرمایه برخی محدودیت ها اعمال می شود از جمله اینکه مجموع سرمایه تکمیلی می تواند حداکثر برابر سرمایه اصلی باشد و مازاد بر آن در سرمایه پایه جهت محاسبه نرخ کفایت سرمایه محسوب نمی گردد از دیگر محدودیتهای موجود می توان به عدم احتساب سرقفلی و سرمایه اختصاص یافته به موسسات بانکی تابعه (درصورتی که تلفیق نشده باشد) و سرمایه گذاری در سهام سایر موسسات بانکی اشاره نمود به طوریکه امکان احتساب این اقلام در هنگام تهیه نسبت کفایت سرمایه مقدور نمی باشد.

1- مطالبات در تعهد دولت :
این مطالبات در حقیقت مطالباتی هستند که دولت بدواً پرداخت آن را متعهد شده است مثلاً در تسهیلاتی که به تکلیف دولت و برمبنای بودجه کل کشور در برخی بخشها پرداخت می گردد قانونگذار به دولت اجازه می دهد قسمتی از سود را دولت خود به بانک بپردازد و تسهیلات گیرنده صرفاً بخشی از سود و کل اصل تسهیلات را بازپرداخت می نماید که در سیستم بانکی به تسهیلات تبصره ای معروف است در این تسهیلات از آنجائیکه دولت بدواً بخشی از سود را متعهد به پرداخت شده است این قسمت را ( سود به تعهد دولت) می توان در گروه مطالبات در تعهد دولت دانست بدیهی است در این گونه تسهیلات اصل تسهیلات و آن بخش دیگر از سود که به عهده مشتری می باشد را نمی توان در حوزه مطالبات از دولت تلقی نمود از دیگر مصادیق این نوع مطالبات می توان به سود در تعهد دولت از بابت تفاوت نرخ اعلامی در سود تسهیلات از تیرماه 84 نام برد و همچنین تسهیلات پرداختی به شرکتهای تابعه وزارت نیرو که بر اساس مصوبه هیات وزیران در سال 1381 بدهی شرکتهای مزبور را به سیستم بانکی اعم از اصل و فرع بعنوان افزایش سرمایه خود در آن شرکتها متقبل گردید . از نکات مهم اقلامی که در این گروه جای می گیرند ثبت حسابداری آن می باشد به طوری که اقلام این گروه می بایست در سرفصل حسابداری " مطالبات از دولت " جای گیرند
2- مطالبات تحت تضمین دولت :
در مواردی تسهیلاتی پرداخت شده که سازمان مدیریت و برنامه ریزی سابق به نیابت از دولت با صدور ضمانت نامه ، ضامن می شود این اقلام را نمی توان بدهی دولت تلقی نمود زیرا دولت خود را متعهد به پرداخت ان نمی داند زیرا در ضمانتنامه نیز قید می نماید ضمانت دولت نباید نافی وظائف بانک در وصول تسهیلات اعطائی گردد ازجمله این تسهیلات می توان به تسهیلات پرداختی ناشی از سفر مقام معظم رهبری و سایر مقامات به استانها نام برد.
3- تسهیلات اعطائی بابت خرید کالای اساسی

1- محاسبه هزینه مستقیم پول
دراین مرحله می بایست هزینه مستقیم (بهره) پول محاسبه گردد بدین منظور لازم است هزینه هر یک از منابع در اختیار بانک مورد بررسی و محاسبه قرار گیرد نحوه این عمل به شرح ذیل است.

الف – میانگین مانده منابع بانک را طی سال بدست می آوریم ( منظورمان از منابع تمام حسابهای سمت چپ ترازنامه باستثناء حسابهای داخلی می باشد)
ب- نرخ سپرده قانونی را در میانگین هر یک از منابع مشمول سپرده قانونی ضرب نموده و نتیجه را از میانگین هر یک از منابع کسر می نمائیم بدین ترتیب میانگین منابع پس از کسر سپرده قانونی بدست می آید ( ضریب سپرده قانونی برای منابع مشمول برابر 17% می باشد البته این نرخ برای منابع مشمول مناطق آزاد برابر 10% است ) شایان ذکر است منابع مشمول سپرده قانونی را قبلاً در همین وبلاگ توضیح داده ام
ج – ضریب نقدینگی را در منابه مشمول آن ضرب می نمائیم منابع مشمول ضریب نقدینگی عبارتند از حسابهای قرض الحسنه جاری ، پس انداز، سپرده های کوتاه مدت و بلند مدت و همچنین سپرده نقدی ضمانتنامه ها .ضریب نقدینگی 3% می باشد که می بایست در سرفصلهای یادشده ضرب و سپس از هر یک از منابع مربوطه کسر شود
د- اینک میانگین هر یک از منابع را پس از کسر سپرده قانونی و کسر ضریب نقدینگی در اختیار داریم به این می گویند خالص منابع یا منابع آزاد اینک میانگین منابع آزاد هر یک از سرفصلها را جداگانه داریم
ه – حال درصد منابع آزاد هر سرفصل را از مجموع منابع آزاد بدست می آوریم
و – دراین مرحله درصد هزینه هر یک از منابع را در سرفصل متناظرش ضرب می نمائیم ( مثلاً درصد هزینه حسابهای جاری صفر و درصد هزینه حسابهای پس انداز 2% و به همین ترتیب درصد سپرده های کوتاه مدت و بلند مدت و سایر منابع را که ان شاءالله در فرصت دیگر و در پست دیگری این مطلب را کامل خواهم گفت) یادمان باشد درصد هزینه هر سرفصل باید در میانگین مانده هر سرفصل ضرب شود نه در میانگین منابع آزاد هر سرفصل
ز- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بابت سپرده قانونی که بانکها نزد وی به ودیعه می گذارند براساس مانده اقلام تودیع شده سود پرداخت می کنند که برابر 1 درصد سپرده قانونی تودیعی می باشد لذا در این مرحله برای تعدیل هزینه هر سرفصل از منابع ،لازم است سود سپرده قانونی متعلقه به هر سرفصل را بدست آوریم برای اینکار باید ان منابعی را که در نرخ سپرده قانونی ضرب نموده ایم را مد نظر قرار داده و نتایج بدست آمده از ضرب نرخ سپرده قانونی در آنها را در ضریب 1درصد بدست آوریم
ح – و حال باید هزینه تعدیل شده هر سرفصل را بدست آوریم برای اینکار درصد هزینه هر یک از سرفصلها را در میانگین هر سرفصل ضرب نموده نام آنرا a گذارده وسپس سود سپرده قانونی هر سرفصل را از a کسر می نمائیم و ماحصل را بر منابع آزاد هر سرفصل تقسیم می نمائیم و در 100 ضرب نموده به این ترتیب درصد هزینه تعدیل شده هر سرفصل بدست می آید.
ط- درآخر درصد هزینه تعدیل شده هر سرفصل را در درصد منابع آزاد هر سرفصل که در بند ه بدست آوردیم ضرب نموده با اینکاردرصد هزینه مستقیم پول برای هر سرفصل بدست می آید و با جمع درصد همه سرفصلها درصد مستقیم کل پول برای بانک بدست می آید.

2- هزینه غیرمستقیم پول
پس از بدست آوردن هزینه مستقیم پول لازم است درصد هزینه غیرمستقیم پول نیز محاسبه و به درصد هزینه مستقیم اضافه گردد تا قیمت تمام شده پول به درصد بدست آید نحوه محاسبه هزینه غیرمستقیم به شرح ذیل است.
الف – هزینه استهلاک را در سطح کل بانک بدست می آوریم
ب – هزینه مطالبات مشکوک الوصول را برای کل بانک بدست می آوریم
ج – هزینه های اداری و پرسنلی را برای کل بانک بدست می آوریم
د – جمع هزینه های فوق را بدست می آوریم و آنرا بر میانگین منابع آزاد بدست آمده در قسمت 1-د تقسیم می نمائیم و در 100 ضرب می کنیم با این عمل درصد هزینه غیر مستقیم پول بدست می آید
در پایان این عدد را با نتیجه بدست آمده در قسمت 1 جمع نموده و بدین ترتیب قیمت تمام شده پول بدست می آید