جن در دین

جن چگونه موجودی است ؟
یکی از موجودات نا دیدنی جن است .بر خی از دانشمندان غربی وجود جن را انکار
کرده اند زیرا به چشم دیده و به دست لمس نمی شوند .دلیل بر انکار مساله این است که مادی گری بر انها غلبه کرده است .متا سفانه این تفکر غربی ها بر بعضی متفکرین مسلمان نیز تاثیر گذاشته است تا انجا که یکی از دانشمندان اسلامی منظور از جن در قران کریم میکرب دانسته است و بعضی دیگر جن را موجوذی خیالی پنداشته اند وبرای ان وجود خارجی قا ئل نشدهاند .
در کتاب محمد پیغمبری که از نو باید شناخت می نویسد :منظوراز جن سکنه بیابان هستند که در شب دیده نمی شود یاروز به نظر اهل شهر نمی رسند ... ما می توانیم
دو کلمه جن وانسان را به وحشی واهلی تقسیم کنیم ...
این گونه تفسیر مغایر بعضی از ایات قران است قران می فرماید:جن موجودی است که از اتش به وجود است .
* نظریه فلاسفه مسلمین در شناخت جن
*اخوند ملا صد رادر مفاتیح الغیب مینویسد :بدان که جن از اجتنان به معنای پنهانی و پوشیدگی است ...لذا ما فرشته وجن را نمی بینیم در حالی که شیطان وجن اشکار می بیند وما به انهاایمان غیر اعیانی داریم .
*ابو علی سینا در کتاب خود می گوید :جن حیوانی است هوایی ناطق دارای جسم وقدرت تشکل باشکال مختلفه .
*از فارابی پرسیدند :جن چیست ؟گفت :جن موجودی است غیر ناطق و برایش مرگ هم وجود ندارد
*غزالی می گوید :ملائکه و جن وشیطا ن موجوداتی هستند قائم به نفس مختلف الحقا یق بین نوع های خود یعنی به صورتهای مختلف جلوه می کند .
*ابن خرم در کتاب (الفصل)می نویسد طائفه ی جن امتی هستند دارای عقل فکر و تمیز که به ایشان از طرف خدا وعده ووعید نازل شده و انها نیز پذیرفته اند امیزش می کنند اولادی از انها به وجود می اید و مرگ نیز انها را دربر می گیرد وتمامی مسلمانان نیز بر این نظر
توا فق و اجماع دارند .جنیان دارای اجسام لطیف شفاف و هوایی هستند یعنی زندگی در هوا و زمین برایانها امکان دارد زیرا عنصرانها از اتش است .همچنانکه عنصر انسان ها از خاک است .
*فخر رازی در مباحث استعاذه گفته:همه توافق دارند که جن و شیطان دارای جسم کثیف یعنی قابل رویت مانند حیوانات و انسان نیستند .بلکه اجسامی هستند هوایی یعنی در هوا هم زندگی می کنند مثل انسان سنگین نیستند و به شکلهای گوناگون متشکل میشوند .دارای عقل فهم و قدرت هستند کارهای طاقت فرسا راقادرند انجام دهند .
*ماوردی در کتاب(اعلام النبوه)گفته :جن موجودی دانا ناطق و دارای تشخیص می باشد امیزش و تو لید مثل می کنند و مانند انسانها می میرند .اجسامشان از چشم پنها ست لکن وجود انها از اثا رشان فهمیده می شود مگر خداوند توانایی دیدن انها را به کسی عنایت کند .انسانها بوسیله کتب الهی و از قوه متخیله-که اثارش روشن است –انها را می شناسند.
*قاشانی گفته :جن نفوس ارضیه با بدنهای لطیفه مرکب می شوند که حکمای فارس انها را (صورمعلقه )گویند :زیرا ان نفوس با بدنهای لطیف تجسم پیدا می کنند به همین ملاحضه ملقب به ثقلین شده اند.
فرا گفته :جن موجودی است مر کب و ممثل یعنی به مثالهای گوناگون می افتد هم می تواند از انظار پنهان شود و هم می تواند قابل رویت گردد بر خلاف اعتقاد معتزله که گفته اند :جن موجود رقیق و لطیف است به همین جهت قا بل رویت نمی باشد و گفته اند :شیطان توانایی تغییر در خلقشان را ندارد (یعنی تغییر فیزیکی )برای انها ممکن نیست .
*شیخ السلام (ابن تیمه )گفته است :هیچیک از مذاهب مسلمین در وجود جن با یکدیگر اختلاف ندارد حتی جهود و کفتار هم بر وجود جن معتقدند زیرا وجود جن معترف و معتقد ند زیرا وجود جن در اخبار پیامبران با تواتر معلوم و ثابت شده است گروه خاص و عام همه بر وجود جن معترف ومعتقد هستند و کسی انکار نکرده اند جز گروهبسیار کمی از فلاسفه نادان و بی اطلاع .
*مسعودی گفته است :گروهی از جنها در میان اعراب به هواتف معروفند یعنی وقتی که اعراب به بیابانهای لم یرزع و دور دست مسافرت می کردند انها را جنیان از دور صدامی زدند لکن کسی صاحب صدا رانمی دید گاه راهنمایی وگاه ایذاءو اذیت می کردند .
نامریی بودن جن
اصل کلمه جن چنان که ازمفهوم لغوی این کلمه پیداست موجودی است پنهان و نا پیدا و تحقیقاُاین کلمه از دیدگاه ما به گروه جن اطلاق می شود و گرنه جهان جن برای خو دش پوشیده و مستور نیست .بلکه در مورد خلقت جن در قران کر یم فراز های وجود دارد که تا حدودی پرده اسرار جهان جن بر می دارد .
در قران مجید 23بار کلمه الجن و5بار جان و بار الجنه و 6بار جنه و9 بارمجنون و2بار الجان ذکر شده است و مشخصات زیادی برای موجود امده است که درمباحث اینده ذکرخواهد شد .
انواع جن
پیا مبر گرامی اسلام فرمودند :جن سه نو ع می باشد یک نوع دارای پر و بال هستند که همواره مانند ابر و باد در هوا پرواز می کنند و انقباض و انبساط دارند .نوع دوم به صورت حیوانات در می ایند مانند مار عقرب سگ وگربه و غیر اینها .نوع سوم دارای تکلیفند یا رستگارند و یا گناهکارند برای اینها از طرف خداوند وعده ووعید امده مثل انسانها این
جن ها بیشتر در مکا ن های خلوت زندگی می کنند و از محلی به محل دیگر منتقل می شوند و در مجالس شر کت
می کنند .
تمثل جن
جن وشیطان از نظر قران –مانند فر شته –مو جودی هستند نا مر یی ولی گا هی بصو رتی متمثل شده قابل رویت می شوند .علاوه بر داستان حضرت سلیمان که در قزان کر یم امده که بعضی از اجنه و شیاطین برای او کار می کردند شواهد دیگری نیز موجود است و حکایاتی در کتابهای روایی و تا ریخی نیز وجود داردکه جن به صورت متمثل مشاهده است به عنوان نمونه (سعد اسکاف )تما ثیلی را به صورت مردانی زاهد دید و امام باقر (ع)فرمودند :انها جنیان هستند که پیش ما می ایند و مسائل دینی و حلال و حرام را از ما می پرسند .
منظور از تمثل جن و شیطان به صو رتهای مختلف این نیست که از ماهیت حقیقی خود خارج شو ند و تغییر ما هیت
بد هند ,بلکه به این معنی است که در قو ه حس و اد راک انسان به صو رتهای مختلفی جلوه می کنند بدو ن انکه تبدل ماهیتی صو رت بگیرد به همین جهت جن را چنین تعریف کرده اند :جن جسم و مو جو دی است اتشی و از مو جو دات عالم پایین که به شکلهای مختلف جلوه می کند حتی به شکل سگ و خو ک در می ایند .
گاهی به صو رت مو جو دات کو چک و گا هی به صورت موجو دات بز رگ با بدنهای عجیب و چشمهای هو لناک متمثل می شوند . شیطان نیز گاهی به صو رت یک پیرمرد ؛گا هی به صو رت جوان و... ظاهر شده است .
مثلا نقل شده که ابلیس در مسجد الحرام به صو رت یک فیل متمثل شد ,و د ر نز د پیامبر –به صو رت پیرمردی که ابروانش بر چشمانش افتاده بو د – ظاهر شد و از حضرت خواست تا برای امرزشو مغفر تش دعا کند و در م نی به شکل یک مرد رکوع و سجده کننده گریان دیده شده است .
انواع ,اشکال و حالات جنیان
پری ,جن ودیو از نسل بنی جن باقی مانده اند ,به سه جنس تقسیم شدند که در عرض هم اند و از مخلو قات کره زمین
محسوب می شو ند .
خلقت جن از سه عنصر اب باد و اتش بیشتر نیست لکن خلقت انسان و حیوانات دیگر از چها ر عنصراست (اب , باد ,اتش و خاک )چون جنیان خاک ندارد ,به این جهت قو ه ی سنگینی و جاذبه ی زمین روی انها اثر ندارد .
دیوپست ترین ,وجن متو سط پری نسبت به انها از نظر خلقت برتری دارد. آل ,مرد ,آزما ,بختک هم یک نوع جن هستند
هیکل و شباهت انها تقریبا به اندا زه ی انسان است ،منتهی غولها کمی درشت تر و جن ها کمی ریزتراز انسا نها هستند .شکل کلی شان مثل انسانها است دو چشم ،دو گوش ،بینی ودهان و غیره دارند .جن ها مثل اتش سرخ رنگ هستند .
چشمانشان عمودی است و پاها یشان کوتاه و گرد است و چیزی شبیه سم می باشد نه این که سم واقعی باشد.دیو ها
خا کستری رنگ وخشن اند چشمشان حد وسط افقی و عمودی است پر یها سفیدو بسیار زیبا هستند (مثل انسانها سفید پو ست)و چشمشان مثل انسان افقی است .همه ی اینها مو دارند ؛سفید ,سیاه ،سرخ و غیره .
هیچکدام دارای دم وشاخ نیستند ،صدا دارند .بیشتر از چند حس ما را دارا هستند . دستگاه گوا رش مانند انسان ندارند (چون که خاک ندارند و نمی توانند قوه جذب غذا داشته باشند .)
غذایشان مایعات نیست ؛از هوا تغذیه می کنند و از بو یغذا ی انسا نها هم می توانند استفاده کنند .
همه محقیقن متفقند که فر شتگان غذا نمی خو رند و ازدواج هم نمی کنند ولی جنیان هم غذا می خو رند و هم ازدواج می کنند زیرا آنها مثل انسا ن احتیاج به رشد و زند گی دارند و تو لید مثل می کنند ،لکن نو ع غذای آنها متفاوت است .
در روایات آمده است که طا یفه ی جن از باز مانده غذا ی انسان و از مغز استخوان استفاده می کنند ،چنان که( ابن با بویه)
نقل کرده است :گر و هی از طا یفه ی جن به خدمت حضرت محمد (ص)شرفیاب شدند و عرض کر دند :
یا رسول الله !چیزی برای خوردن به ما عطا کن ،حضرت استخوان و باز ماندهءغذابه انها عطا کرد.
حضرت صادق (ع)نیز می فرماید (استخوان و ضا یعات ،غذای جنیان است .)البته هدف از بیان این روایات نیست که خوراک جنیان را منحصر در این موارد قرار دهیم بلکه ممکن است از خوردنیها و اشامیدنیهای دیگر هم استفاده بنمایند .
زندگی کردنشان مثل حیوانات است ،احتیا ج به لباس وتهیه غذا ندارند ،آزادهستند ،در زمین و فضا هم هستند .
در همه جای زمین زندگی می کنند و قو ه مخصوصی دارندکه مانع ازبر خورداشیا با آنها می شود.بعضی از جنیان اجازه دارند به بعضی از کرات بروند .اگربه کرات دیگر نمی روند برای این است که یا اجازه ندارند یا شرایط جوی آن کره برایشان مساعد نیست .به صو رت خانوادگی زندگی می کنند .جا ومکان برایشان مطرح نیست .چون تغذیه شان از اتمسفر زمین است از این جهت به کرات دیگری می توانندبروند که از اتمسفرش بتوانند تغذیه کنند نر وماده دارند ،دستگاه تناسلی دارند ،جفتگیری می کنند ،بچه درشکم مادر بز رگ می شودومدت باردای کمتر از انسان است و معمولا از هرشکم بیشتراز یک بچه متولد نمی شود .وضع حمل انها آسانترازبشر است.رشد بچه سریعتر است وبلوغهم دارند .زادوولدشان مثل انسان زیاد نیست.طول عمرشان بیشتر از آدمی است ،مرگ دارند،جسمشان فنامی شود واحتیاج به قبرستان ندارند.
سرما وگرمادرد ندارند ،امالذت و خوشی و نا خوشی دارند .الفت خانوادگی و خارجی با هم دارند .کار وشغلی ندارند .مثل حیوانات برای خودشان می گردند فنوعی قوه یدافعی دارند که بسر وقتی به آنها نزدیک میشود بدون این که خو دجن ها بفهمند از ماده عبور می کنند ،مثلا می توانند اعماق زمین یا دیوار را ببینند یا از طر ف زمین،طرف دیگر را ببینند.