تیره های گیاهان دارویی

در این تاپیک به توضیح تیره گیاهان دارویی میپردازیم

گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از:
نام فارسي: زرشك آبي
نام علمي : Berberis integerrima نام محلي: زرشك
نام فرانسه: Vinette commune نام انگليسي: Pipperidge
نام آلماني: Berberitze

مشخصات گياهشناسي:
درختچه‌اي خاردار به ارتفاع m 3- 1 و داراي شاخه‌هاي شكننده است. ارتفاع بعضي از نمونه‌هاي آن در محيط ‌هاي مساعد به m 6 نيز مي‌رسد. چوب آن زرد رنگ بوده به طوريكه اگر شاخه‌هاي آن شكسته شود اين رنگ به خوبي ظاهر مي‌گردد. شاخه‌هاي بلند اين درخت تيغ فراوان داشته و شاخه‌هاي جوان و كوتاه آن داراي برگچهايي به وضع متناوب يا تقريباً فراهم است. كناره برگ آن , دندانه‌هاي منتهي به خارهاي ريز و نازك دارد. گلهاي آن كه در ارديبهشت و خرداد ظاهر مي‌شود به رنگ زرد و زيبا و مجتمع به صورت خوشه‌اي, آويخته است. ميوه آن كوچك, قرمز رنگ بيضي و به طول mm 10-7 و عرض mm 4-3 با طعم ترش ملايم و در داخل آن دو دانه كوچك و كشيده دارد. بر روي ميوه برجستگي كوچكي ديده مي‌شود.

اندام مورد استفاده:
از ريشه, پوست ساقه, پوست نانوي ريشه و ساقه, برگ, ميوه

خواص دارويی:
ريشه و پوست ساقه زرشك از داروهاي تلخ به شمار آمده, اثر مقوي, صفرا برو مسهلي به مقادير زياد دارد. پوسته ثانوي ريشه و ساقه زرشك كه هر دو از مقوي‌هاي تلخ به شمار مي‌آيد. اثر تصفيه كننده خون, ضد عفوني كننده, كمي مسهلي دارد. ريشه آن اثر مدر دارد. پوست ريشه و ساقه زرشك در بي نظمي‌هاي عمل دستگاه گوارش كه منشا كبدي و كليوي داشته باشد, در سو هاضمه‌هاي مزمن كه با بي اشتهايي همراه باشد, امتلا معده يبوست. قولنج‌هاي كبدي و كليوي, زردي, يرقان, تبهاي صفراوي, نقرس, رماتيسم, تب‌هاي عفوني تيفوئيد و خونريزيهايي كه در فواصل قاعدگي رخ مي‌دهد مي‌كاهد. همچنين در رفع و رم فلحال ناشي از مالاريا موثر است. برگ زرشك در ديسا نتويهاي مزمن, آب آوردن انساج و در اسكوربيت ( جويدن برگ) مي‌شود. ميوه آن در تبهاي عفوني, تيفوس, ديسانتري مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

رويشگاه: اين گياه در ارتفاعات استان به صورت پراكنده ديده مي‌شود و عموماً در شهرستان‌هاي دليجان در منطقه خاوه و اردهال و همچنين در شهرستان تفرش در ارتفاعات خرازان, قره جاقيه و بابك‌لو اين شهرستان به صورت تك پايه‌هاي ديده مي‌شود. شکل شماره 10 نشان دهنده پراكنش اين گيا ه در سطح استان مرکزی می باشد

گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از:نام فارسي: خنجك
نام علمي Pistacia khinjuk نام محلي: پسته وحشي
نام فرانسه : lentisque de bombay
نام انگليسي: bomby mastiche
نام آلماني : Bombay Mastix

مشخصات گياهشناسي:
درختان رزين‌ار با برگهاي شاخه‌اي فرد با 5-2 جفت برگچه گرد و تخم مرغي تا كشيده و با حاشيه‌اي كم و بيش مژه‌دار گل‌هاي آن دو پايه, بدون گلبرگ و كوچك و مجتمع در خوشه ساده و با حاشيه‌اي مركب است. گل‌هاي نر داراي كاسه 5 قسمتي و 5 پرچم با ميله كوتاه و بساكهاي حجيم و بزرگند. كاسه گل‌هاي ماده داراي 4-3 بخشي و تخمدان يك خانه و خامه كوتاه و 3 شاخه است. ميوه شفت تك دانه داراي هسته‌اي با درون برچوبي و پريكارپ معطر و دانه‌هايي با لپه‌هاي سبزينه‌دار است. وجود مجاري ترشح كننده فراوان و محتوي زرين در منطقه آبكش اوليه به ويژه در زير كمان فيبري روي آن و همچنين توسعه آنها در آبكش ثانويه ساقه‌هاي سن كه بصورت حلقه رو به مركز آرايش حاصل مي‌كنند. وجود سلول محتوي رزين در بافت پارنشيم پوستي و عدم چنين مجاري ترشح كننده در بين سلولهاي اشعه مغزي از اختصاصات اين گياه است بر اثر ايجاد شكاف ائورزيني بنام سفز خارج مي‌شود. كه رنگ خاكستري مايل به سبز يا زرد مايل به سبز با بوي مطبوع دارد.

رويشگاه:
اين گياه در منطق كوهستاني شهرستان ساوه ( كوه نظر كرده, كوه دراز) و در ارتفاعات شهرستان دليجان ( كوه سياه هند در منطقه جاسب) وجود دارد.

خواص درماني :
نيرو دهنده, مدر, محرك است. پوست و برگ اين درخت به علت دارا بودن تانن زياد اثر قابض داشته و در اسهال‌هاي ساده مورد استفاده قرار مي‌گيرند. سابقاً از آن در موارد تاخير وقوع قاعدگي و در آلبومينوري استفاده بعمل مي‌آورد است قابض, رفع كننده بر افروختگي, بازكننده دانسته و در روغن آن خاصيت گرمي, خشكي, گدازندگي است.

گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از :
نام فارسي: آفتاب پرست
نام علمي: echwaldi Heliotropiumنام انگليسي : Common heliotrope
نام عربي: دوار الشمس

مشخصات گياهشناسی
گياهاني علفي يا بوته‌هايي در پايه كم و بيش چوبي, يكساله و يا چند ساله هستند. گلهاي سفيد يا ارغواني آنها كوچك, بدون دمگل و مجتمع در گرزنها يكسويه فشده بدون برگك‌اند.ب رگها تخم مرغي شكل, باريك, خطي سرنيزه‌اي هستند و همگي دمبرگ دارند و يا در پايين بتدريج باريك مي‌شوند.
خواص دارويي:
اين گياه در استعمال داخلي قي‌آوري است و جوشانده آن در روغن كرچك براي پاك كردن و التيام زخم مفيد است و در هندوستان از برگهاي له شده آن براي پاك كردن و اليتام زخم, عقرب زدگي و مارزدگي استفاده مي‌كنند

گياهان اين تيره عموما علفی، دارای برگهای گوشوارک دار و گلهای منظم يا کم و بیش نامنظم اند. تيپ گلهای پنج پر، پنج چرخه ای و غير از جنس اروديوم، که ايزوستمون است، بقيه دارای پنج برچه تک تخمکی يا دو تخمکی و منحصرا دارای يک خامه اند. ميوه چند قندقه ای و قندقه ها( امريکاريها) در محل زبانکها از ستونک، يعنی محور خامه، جدا می شوند. نهنج شامل غده های نوشجايی است و اندامهای هوايی از کرکهای ترشح کننده اسانس پوشيده شده اند.گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از:
نام فارسي: قيطران
نام علمي : Erodium ciconium
فرانسه: Bec de grue
انگليسي: Alfilaria, Strok,s Bill
عربي: ايره العجرز – غزيل
مشخصات گياهشناسي: گياهي است يكساله, كم و بيش پوشيده از كرك خيلي كوتاه بلندي گياه نيم‌متر تجاوز نمي‌كند. برگهاي آن شبيه برگ شوكران, مركب, داراي 13-7 برگچه, هر برگچه بيضي باريك و دندانه‌دار و نوك تيز است. گلي‌هاي آن قرمز و صورتي و گاهي سفيد است معمولاً در گروه 4-2 تايي با يك دم گل ظاهر مي‌شوند. ريشه آن ضخيم و گوشتي ميوه آن در قسمت بالاي ميوه زايده‌اي باريك و دراز و نوك تيز و سفت به شكل منقار لك‌لك دارد.
خواص دارويیبه عنوان قابض و براي بند آوردن خونريزي استفاده مي‌شود ضماد آن روي تومورها و زخمها استفاده مي‌شود و براي خردكردن سنگ و كاهش تب به خصوص تبهاي نوبه و زردي به كار مي‌رود, مدر و قابض است و براي كنترل بيماري قند خورد مي‌شود و قند ادرار را كاهشي مي‌دهد. غرغره آن براي تسكين درد گلو و كاهش ورم مخاط دهان و ورم لوزه بسيار نافع است. به مقدار محدود و مجاز به عنوان مسكن رحم و بند آورند خون مصرف مي‌شود در خيز عمومي بدن توصيه مي‌شود در كنترل دسيانتري مصرف مي‌شود مصرف گياه بايد با نظر پزشك باشد.

گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از:
نام فارسي: تره کوهی
نام علمي : Allium akaka
انگليسي: Gorden leed
فرانسه: pdreau

مشخصات گياهشناسی:
گياهي دو ساله پايا و برگهاي آن دراز و باريك اغلب خميده و افتاده به رنگ سبز تيره قسمت پايين ساقه سفيد است كه منتهي به يك پياز كوچك در داخل خاك مي‌شود گل‌هاي آن مجتمع و گروهي به شكل يك گلوله مدور و انتهاي ساقه گل دهنده رنگ هر يك از گل‌ها سفيد مايل به سبز يا گلي كه از آن دانه‌هاي سياه و پهن و ناصاف تره به دست مي‌آيد. بطور كلي دو نوع است نوع كوتاه و نازك و ناصاف تابستانه و ديگر تره فرنگي نوع زمستانه و بلند و برگهاي پهن و قوي قسمت مورد استفاده آن تخم است.

خواص دارويی :
ضد عفوني كننده روده‌ها و مدر است و براي معالجه رماتيسم و بيماريهاي كبدي مفيد است. ضماد آن براي نرم كردن ورمها مفيد است. ترشح ادرار و حيض را زياد مي‌كند و قاعده‌آور است. جوشانده يا پخته شده آن با جو براي درد سر, سينه, تنگي نفس و پرورده تره با سركه در باز كردن گرفتگي كبد و طحال و خوردن برگ پخته آن براي بواسير مفيد است براي خشك كردن رطوبتهاي رحم مفيد است. ضماد آن باسماق براي مخملك و زگيل و با نمك براي التيام زخمهاي بر مفيد است. خوردن آن بينائي چشم را كاهش مي‌دهد.

رويشگاه: اين گياه در اكثر نقاط كوهستاني استان بخصوص در شهرستانهاي شازند, ساوه, تفرش و اراك به طور پراكنده وجود دارد.