یونجه
نام: یونجه Alfalfa
نام علمی : Medicago sativa
امروزه توليد غذا به عنوان اصلي ترين مسئله در جهان مطرح بوده و در اين ميان توليد علوفه و دامپروري جايگاه ويژه اي مي يابد. یونجه يا طلاي سبز با نام علمي Medicago sativa و نام انگليسي Alfalfa مهمترين گياه علوفه اي دنيا و اولين گياه علوفه اي اهلي شده است که بشر اوليه آنرا به عنوان تغذيه دام تشخيص داده است.
یونجه گیاهی است علفی و چند ساله كه ارتفاع آن تا یك متر میرسد برگهای آن دارای سهبرگچه می باشد برگچه های نوك تیز، سبز رنگ و بیضی شكل است .
گلهای یونجه بشكلسبز و برنگ بنفش تیره یا آبی روشن است میوه یونجه مانند صدف بوده و دانه داخل میوهمانند لوبیا ولی كوچكتر از آن می باشد .
یونجه ریشه ای بسیار عمیق دارد و ریشهآن تا سه متر بداخل زمین نفوذ می كند و بنابراین منبع ویتامین ها و مواد معدنی استكه از خاك می گیرد .
مبدا اصلي یونجه خاور نزديک و آسياي مرکزي بوده و ناحیه مرکزي ايران منشا جغرافيايي یونجه است.و درحدود پنج قرن قبل از میلاد مسیح ازایران به یونان برده شد و در قرن هفتم بعد ازمیلاد به اروپا راه یافت . یونجه در ایران در مناطق مركزی و جنوبی به مقدار بسیارزیاد كشت می شود .
یونجه در بين گياهان علوفه اي به علت کيفيت خوب، خوشخوراکي و دارا بودن ذخائر غذايي، از جمله مواد معدني مانند کلسيم و مواد پروتئيني اهميت خاصي پيدا کرده است به طوري که یونجه بيش از 2 تن پروتئين در هکتار در سال را توليد مي نمايد. زنبور عسل گل یونجه را دوست دارد واز آن شهد زیادی بدست میآورد و تبدیل به عسل می كند .
یونجه با تثبيت ازت خاک بر حاصلخيزي خاک مي افزايد و عمري بين 4 تا 20 سال دارد که معمولا عمر مفيد آن 7 سال است. در مقابل تغييرات محيط حساس بوده و قادر است 50 تا 60 درجه زير صفر و 50 درجه بالاي صفر را تحمل نمايد.
تركیبات شیمیایی:
یونجه سرشار از ویتامین های A,C,E,K و همچنین دارایآمیلاز كه آنزیم مخصوص هضم مواد نشاسته ای است می باشد .
آنزیم های بسیاری دریونجه یافت می شود بعنوان مثال می توان از امولسین ،اینورتاز ، و پكتیاز نام برد .
یونجه دارای حدود 20%پروتئین می باشد پروتئین های موجود در یونجه عبارتند از :
لیزین ،آرژنین ، هیستیدین ، آدنین ، فنیل آلانین ،آسپاراژین و سیستین . یونجه دارای اسید فسفریك نیز هست
یونجه همچنین دارای منیزیوم ، آهن و مقدر جزئیارسنیك و سیلیس است
بنابراین یونجه از نظر مواد غذایی بسیار قوی است و غذایخوبی برای انسان و حیوانات است .
یونجه هايي که امروزه کشت مي شوند به 4 گروه تعلق دارند:
1- گروه یونجه هاي معمولي جنس Medicago sativa داراي گل هاي بنفش رنگ هستند و بطور زيادي کشت مي شوند.
2 - گروه یونجه هاي ترکستان که همان یونجه
هاي معمولي هستند ولي مرکز پيدايش آنها آسياي مرکزي هستند. در اين گروه رشد مجدد خيلي کم است.
3 - گروه یونجه هاي الوان جنس Medicago media هستند. اين گروه بر خلاف گروه اول داراي گلهاي الوان هستند. کاشت اين گروه اگر به منظور توليد بذر باشد عملکرد بذري پائيني دارند.
4 - گروه نان هاردي که اين گروه داراي رشد عمودي زيادي هستند. خواب زمستاني در آنها خيلي کوتاه است و يا مي توان گفت اصلا خواب زمستاني ندارد.
خواص داروئی:
یونجه از نظر طب قدیمایران گرم است . البته تازه آن گرم و تر و خشك شده آن گرم و خشك است
1-یونجه ازنظر اینكه دارای بسیاری از مواد معدنی می باشد شیره آن برای بچه هایی كه در حال رشدهستند و استخوان بندی محكمی ندارند بسیار مفید است . حتی امروزه پودر این گیاه رادر داروخانه ها می فروشند كه آنرا می توان برای بچه های شیر خوار مصرف كرد .
برای تهیه شیره یونجه باید مقدر 300 گرم یونجه را در یك لیتر آب ریخت و آنراجوشانید تا مقدار آب آن به نصف تقلیل یابد سپس آنرا صاف كرده و مقدار كمی عسل به آناضافه کرده.
