جنگهای گالی

جنگهای گالی یا گلی یا گالیک نان یک رشته جنگ میان رومیان و گل‌ها در میانه سده یکم پیش از زایش مسیح است که با جنگ آلزیا در ۵۲ (پیش از میلاد) به اوج خود رسید. سرانجام این جنگها پیوسته شدن سرزمین گل به خاک امپراتوری روم و گسترش این امپراتوری بود.
جنگهای گالی سه مرحله داشت:
• نخست جنگهایی که رومیان به درگیریهای درونی گلها خود را وارد می‌ساختند (۵۸-۵۷ (پیش از میلاد))؛
• دوم لشکرکشیهای تنبیهی رومیان بر ضد نیروهای ضد رومی در خاک گلها (۵۶-۵۵ (پیش از میلاد))،
• سوم جنگهای تثبیت قدرت و خواباندن شورشهای پی در پی گلها (۵۴-۵۱ (پیش از میلاد)).
مرحله نخست جنگ‌ها
در ۵۸ (پیش از میلاد) هلوتی‌ها از سوئیس کنونی به خاک روم کوچیدند و مرزهای روم را با تهدید رو در رو ساختند. ژولیوس سزار بر آنان تاخت و آنان را به سرزمینشان پس فرستاد. در پایان همان سال گلهای ادو از رومیان در جنگ با دیگر قبیله گل سکوان‌ها خواهان یاری شدند. سزار به یاری آنان برخاست و سکوان‌ها را تا رود راین به پس راند.
در ۵۷ (پیش از میلاد) دسته‌ای دیگر از گلها به بلژیک کنونی کوچیدند و با قبیله‌ای به نام بلژ‌ها که هم‌پیمان با روم بود به ستیز برخاستند. اگر سزار در این جنگ مداخله نمود ولی با ویرانی شهرهای بلژها اینان از پیگیری جنگ دست کشیدند.
لشکرکشی‌های تنبیهی
لشکرکشی‌های ژولیوس سزار در جنگ‌های گالی
در ۵۶ (پیش از میلاد) سزار قبیله‌های باشنده در کنار اقیانوس اطلس کانون توجه خود قرار داد، به ویژه که قبیله گلونت دست به یک اتحادیه از قبیله‌های ضد رومی زده بودند. آنها نتها مردمانی دریانورد بودند که در خلیج موربیان دست به کشتیرانی می‌زدند. سزار بر آنان پیروز شد و قبیله‌هایشان را نابود کرد.
سزار در ۵۵ (پیش از میلاد) برای جنگ با ژرمنها به سوی رود راین تاخت. ولی سوئب‌ها که سزار برای جنگ با آنها پیش‌تاخته بود با او رودررو نشدند. آنگاه سزار از کانال مانش گذشت تا با بریتون‌ها نبرد کند. این لحظه به پایان رسیدن تاریخ آغازین انگلستان است چه که بریتونها دچار بدبیاری شدند و کشتیهایشان در توفان گذشت و در میدان جنگ نیز با گردونه‎های جنگی که تا پیش از این ندیده بودند روبه‌رو گشتند. سزار از ایشان گروگانهایی را گرفت و از پیگیری جنگی که پیروزیش در آن بر او صددرصد آشکار نبود گذشت. ولی سال پس از ان با لشگری نیرومندتر از کاتوولاون‌های سلتی بازگشت.او در جنگ پیروز شد و انگلستان را به امپراتوری روم پیوست. این پیروزی تبلیغاتی بزرگی نیز برای خود سزار در رم بود.
خواباندن شورشها و تثبیت قدرت