معرفی آرامگاه پادشاه «شی شیا» در نین شیا
شهر «یین چوان» مرکز ناحیه خود مختار هویی نین شیا در شمال غربی چین به «شهر سیمرغ» معروف است. شهری که در شرق کوه «هه لان شان» قرار دارد. در این شهر آثار تاریخی فراوانی درباره سلسله شی شیا برجای مانده است.
از اوایل قرن یازدهم تا اوایل قرن سیزدهم یعنی در مدت دویست سال، سلسله پادشاهی شی شیا که ملیت «دان شیان» از قوم چیان باستانی چین آن را تشکیل داده بود در منطقه شمال غربی چین یعنی منطقه خودمختار هویی نین شیای امروزه ایجاد شده و با سلسله «کین» و سلسله «سون جنوبی» همزمان بوده است. سلسله شی شیا با حمله سربازان مغول نابود شد.
از مرکز شهر یین چوان با خودرو پس از یک ساعت و سی دقیقه می توان به آرامگاه پادشاه شی شیا رسید. این آرامگاه از لحاظ گستردگی دامنه و حفظ آثار تاریخی برجای مانده یکی از بزرگترین و کامل ترین آرامگاه های پادشاهی و به نوعی «اهرام شرقی» به شمار می آید.
این آرامگاه در دهه هفتاد قرن گذشته به طور تصادفی کشف شد. در ماه ژوئن سال 1972 میلادی یکی از واحدهای ارتش شهر لان جو در کنار کوه «هه لان شان» در حال ساخت یک فرودگاه کوچک نظامی بودند. سربازان در هنگام حفر کردن پایگاه مهندسی به طور غیرمنتظره بیش از ده ظرف سفالین و آجرهای باستانی را از زیر خاک بیرون آوردند که روی آجرها با خطوط هیروگلیف حکاکی شده بود. سپس با کاوش های باستان شناسان موزه نین شیا، یک آرامگاه باستانی کشف شد.
از آن به بعد ظرف سی سال باستان شناسان به بازرسی و مطالعات علمی در این آرامگاه پرداخته اند و یک آرامگاه پادشاهی با چهار قبری که به همراه مرده دفن شده بود، چهار کلاه فرنگی و یک ویرانه قصر کشف کردند که اکتشافات بسیار باارزشی از سلسله شی شیا در میان آنها دیده می شود. از جمله خط شی شیا و نقاشی های منعکس کننده زندگی ایلیاتی و شهری، مجسمه های گوناگون، سکه، ظروف مسی، مهره های شطرنج، سنگ های حکاکی شده و مجسمه های گلی. این اکتشافات برای تحقیق و بررسی تمدن و فرهنگ شی شیا دارای ارزش بسیار زیادی است.
به گفته رییس پژوهشگاه شی شیا، این آرامگاه سحرآمیز همانند یک مراورید فرهنگی مردم را با فرهنگ و مکان های دیدنی این منطقه آشنا می کند. آرامگاه شی شیا که در کناره شرقی کوه هه لان شان واقع است، عرض آن از شرق و غرب چهار و نیم کیلومتر و طول آن از جنوب و شمال حدود ده کیلومتر است و مساحت آن به حدود پنجاه کیلومتر مربع می رسد و در این محدوده جمعا نه آرامگاه پادشاهی و بیش از یکصد قبر که همراه مرده دفن شده بودند، یافته شده است.
در تاریخ آرامگاه های پادشاهی در چین، گذشته از آرامگاه های سلسله چینگ، مجموعه آرامگاه های شی شیا یگانه آرامگاه های یافته شده از اقلیت های ملی این کشور است از این رو در تحقیق درباره تاریخ نظام آرامگاه های چین حایز اهمیت بسیاری است. فنون این سلسله در ریخته گری، ساخت گاو مسی و حکاکی اسب های سنگی بسیار عالی بوده و برای تحقیق در فنون تولیدات این سلسله دارای ارزش زیادی است.
در کوه هه لان شان همچنین یک نقاشی صخره ای نیز وجود دارد که با شهر یین چوان پنجاه کیلومتر فاصله دارد. بر دیواره سنگی کوه به طول ششصد متر تصاویری از گاو، اسب، پرنده و گرگ به چشم می خورد. یک محقق می گوید: شیوه تصویرگری سنگی در شمال کشور بیشتر حکاکی است و گاهی ترسیم نیز دیده می شود. در سال 1997 نقاشی سنگی کوه هه لان شان در فهرست میراث فرهنگی جهان ثبت شده و در سپتامبر سال 2008 موزه نقاشی سنگی کوه هه لان شان ایجاد شد.
