شیمی - الکلها

شرح : ج ِ الکل . در کتاب شيمي مختصر آلي تاليف پريمن (ص 191) چنين آمده است : الکلها را ميتوان اجسامي دانست که از استخلاف يک ئيدروژن ئيدروکربور با عامل اکسيدريل HO بدست مي آيند. بنابراين الکلها بطور کلي مشتقات استخلاف شده ئيدروکربورهاي اشباع شده يا اشباع نشده يا راديکال اکسيدريل هستند. الکلها با آنکه مانند قلياها راديکال اکسيدريل دارند با اينهمه اجسامي خنثي هستند. ممکن است راديکال اکسيدريل در ئيدروکربوري چند بار تکرار شود و بنابراين ممکن است جسم يک الکلي دوالکلي و چندالکلي بدست آيد. برحسب استخلاف ئيدرژنهاي يک ئيدروکربور با راديکال HO ميتوان الکلها را به سه طبقه تقسيم کرد: 1 - الکلهاي نوع اول که از استخلاف يک اتم ئيدرژن مربوط به کربن نوع اول يعني راديکال يک ظرفيتي 3HC - بدست مي آيد. عامل اين نوع الکلها توسط گروه HO2HC - نمايش داده ميشود. 2- الکلهاي نوع دوم که از استخلاف يک اتم ئيدرژن مربوط به کربن نوع دوم يعني راديکال دو ظرفيتي - 2HC - بدست مي آيدو عامل اين نوع الکلها توسط گروه - HOHC - نمايش داده ميشود. 3 - الکلهاي نوع سوم که از استخلاف يک اتم ئيدرژن مربوطبه کربن نوع سوم يعني راديکال سه ظرفيتي HCU مشتق ميگردد. عامل اين نوع الکل با گروه HOCU نمايش داده ميشود. ممکن است جسمي در آن واحد شامل عامل الکل نوع اول ، نوع دوم و نوع سوم باشد مثلاً از ايزوپنتان در نتيجه استخلاف ممکن است جسمي توليد شود که شامل سه گروه عامل الکل نوع اول و يک عامل الکل نوع دوم و يک عامل الکل نوع سوم باشد.
نامگذاري : براي نامگذاري الکلها بنام ئيدروکربوري که از آن مشتق ميشودلفظ ال LO مي افزايند مانند پنتانل و هگزانل که بترتيب از پنتان و هگزان مشتقشده اند. و معمولاً محل عامل الکلي را نيز بر حسب طريقه ژنو ذکر ميکنند.
خواص فيزيکي الکلها: الکلها اجسامي مايع يا جامدند. الکلهاي زنجيري معمولي بدون انشعاب تا 16C مايعو بعد از آن جامدند، و الکلهاي نوع سوم همگي جامدند. هرقدر عده کربن در الکل افزايش يابد نقطه غليان و ذوب بالا ميرود. در ايزومرهاي مختلف الکل هرقدر انشعاب بسيار باشد نقطه غليان پايين ميرود. در ايزومرهاي مختلفي که اختلاف آنها مربوط به درجه عامل الکلي باشد در هر کدام که عده عوامل الکلي بسيار باشد نقطه غليان پايين تر است . دانسيته همه الکلها از يک کمتر است و تنها الکلهاي آغازي مانند متيليک و اتيليک در آب به هر نسبتي مخلوط ميشوند.
خواص شيميايي الکلها: ئيدرژن اکسيدريل HO گاهي مانند ئيدرژن اسيدها عمل ميکند: فلزات قليايي و قليايي خاکي در روي الکلهاي انيدر اثر ميکنند، در نتيجه ئيدرژن متصاعد مي شود و جسمي موسوم به الکلات بدست مي آيد مانند اثر اسيدها بر روي فلزات . با وجود اين ، الکلها اجسام خنثي و عايق الکتريسيته ، و در روي تورنسل و فنل فتالئين بي اثرند، بعلاوه الکلاتها در اثر آب تجزيه ميشوند و دوباره الکل بدست مي آيد در صورتي که املاح فلزي فقط در آب حل ميشوند و يا غير محلولند و آب در روي آنها بي اثر است .
اثر اسيدها: در اينجا الکل ،عامل اکسيدريل HO را مانند قليا از دست ميدهد، بدين معني که اسيد بر روي الکل اثر ميکند و آب خارج ميشود و جسمي موسوم به اترسل بدست مي آيد.
اثر اجسام نمگير «جاذب الرطوبه »: دو ملکول الکل در نتيجه از دست دادن يک ملکول آب ميتوانند با يکديگر ترکيب شوند و در نتيجه جسمي توليد ميشود که آن را اتر اکسيد مينامند.
اثر هالژنورفسفر: مثلاً 3IP در روي عامل الکلي ئيدرکسيل اثر ميکند و ئيدرکسيل الکل استخلاف ميشود.
اثر مشتقات آلي منيزين : از اثر مشتقات هالژنه منيزين در روي الکلها يک کربور اشباع شده توليد ميشود مثلاً از اثر يدور متيل منيزين متان بدست مي آيد.
اثر اکسيداسيون : اکسيداسيون طريق مطمئني براي شناختن الکلهاست ، حتي اگر در اثر کاتاليزر بخارهاي الکل را در روي مس نرم شده در حرارت ْ300 عبور دهند (روش ساباتيه و ساندرن ) نتايج زير بدست مي آيد: الف - با الکلهاي نوع اول يک الدئيد و ئيدرژن . ب - با الکلهاي نوع دوم يک ستن و ئيدرژن . ج - با الکلهاي نوع سوم يک کربور اتيلنيک و بخار آب .
-الکلهاي چندتايي ; ممکن است چندين عامل الکلي در يک ملکول باشد، اگر دو عامل الکلي در يک ملکول وجود داشته باشند آن را گليکل نامند; و گليکلها در 1856 م . توسط وورتز کشف شد، و ممکن است سه عامل الکلي در يک ملکول باشد در اين صورت آن را گليسرل مينامند.
گليکلها: مهمترين آنها، گليکل معمولي بفرمول :

HO2HC - HO2HC


است و آن ساده ترين الکلهاي دوتائي است ، و مايعي است روغني شکل با طعمي شيرين ، با آب و الکل به هر نسبتي حل ميشود. گليکلها را بعنوان ضديخ و همچنين روغن مالي بکار ميبرند و نيز اندکي خواب آورند. و رجوع به شيمي مختصر آلي پريمن ص 215 و ماده گليکل شود.
گليسرلها: گليسرلها يا الکلهاي سه تايي يا تريول يعني سه اتم ئيدرژن ، يک ئيدروکربور مربوط به اتمهاي کربن مختلف با گروه مربوط به اتمهاي کربن مختلف با گروه ئيدرکسيل HO استخلاف شده اند و در نتيجه جسمي بدست آمده است که سه عامل الکل دارد، و آنرا تريول يا الکل سه تايي يا گليسرل مينامند. در ميان تريولها از همه مهمتر گليسرل معمولي يعني گليسرين است که در طبيعت بشکل استر اسيدهاي چرب يعني به شکل روغن و چربي بحد وفور پيدا ميشود. رجوع به شيمي مختصر آلي پريمن صص 215 - 219 و ماده گليسرل شود.
گليسرين : الکلي است که شامل دو مرتبه الکل نوع اول و يک مرتبه الکل نوع دوم است . بمقدار کم در خون و همچنين اندکي در موقع تخمير الکلي ايجاد ميشود ولي بيشتر ساختمان اصلي تمام مواد چربيها را تشکيل ميدهد. رجوع به گليسرين و شيمي آلي پريمن صص 218 - 223 شود.
چندالکليهاي بالاتر: در ميان چند الکليهاي بالاتر از سه الکلي ، مهمترين آنها شش الکليها هستند. چند شش الکلي شناخته شده عبارتند از: مانيت ، سربيت ، دولسيت ، که هر کدام به سه شکل ايزومر مختلف وجود دارند. مانيت معمولي که آن را از «مان » (ترنجبين و شيرخشت و مانندآنها) استخراج ميکنند.
سربيت : سربيت معمولي از گوشت ، ميوه استخراج ميشود ْ100 = F
دولسيت : دولسيت معمولي از يک «مان » مخصوص که در ماداگاسکار ميرويد استخراج ميشود، همچنين آن را از ئيدرژناسين گلوکز نيز بدست مي آورند ْ188 = F
اتراکسيدها: اجسامي هستندکه از آب گرفتن الکلها مشتق ميشوند و خنثي و بسيار فرارتر از الکلها هستند.
اتر متيليک : از اثر اسيد سولفوريک در روي الکل متيليک يا توسط کاتاليزر آلومين يا کائولن (ساندرن ) اين اتراکسيد بدست مي آيد. گازي است با بوي اتري ْ23 = F در آب به نسبت 37 حجم حل ميشود.
اتر اتيليک : اتر معمولي است که آن را اتر سولفوريک نيز مينامند و از حرارت دادن مخلوطي از اسيد سولفوريک و الکل در حرارتي کمتر از صد درجه بدست مي آورند، رجوع به «اتر» و «اثير» و شيمي مختصر آلي پريمن ص 228 و 229 شود
منبع :


كد - لینک:
http://www.mibosearch.com
:104:
گردآونده:طه-Borna66