آينده هوش مصنوعى

نوشته شده توسط: مارك هامفريس ترجمه: مهشيد گوهرى
هوش مصنوعى(هوش مصنوعى) شاهد خوبى بر اين مدعاست كه چگونه گاهى اوقات ، دانش خيلى آرامتر از آنچه پيش بينى كرده ايم، حركت مى كند. برخى در آغاز اختراع كامپيوترها ،معتقد بودند كه ما سرانجام توانسته ايم ابزارى را در اختيار بگيريم كه ميتواند مشكلات ذهنى را حل كند، اما كاملاٍ اينگونه نبوده و هر چند در طول سالهاى اخير با نسل جديدى از ماشينهاى هوشمند مواجه شده ايم، اما نتايج آنگونه كه انتظار مى رفت نبود. كامپيوترهايى كه در گذشته بر ما تاثير بسيار زيادى مى گذاشتند، در حال حاضر ديگر چندان تاثير گذار نيستند و ما به دنبال اين هستيم كه چه مشكلاتى بر سر راه هوش مصنوعى(هوش مصنوعى) قرار دارد.هوش مصنوعى مهندسى الهام گرفته از زيست شناسى است، آنگاه كه ما به حيوانات و به انسانها نگاه مى كنيم و مى خواهيم ماشين هايى بسازيم كه آنچه آنها انجام مى دهند را انجام دهند.ما ماشينهاى را مى خواهيم كه قادر باشند مانند انسانها و حيوانات ياد بگيرند، بفهمند، صحبت كنند، استدلال كنند و در يك كلام «هوشيار» باشند.

تاريخچه پيچيده هوش مصنوعى
هوش مصنوعى كارش را با نوعى زيست شناسى مصنوعى آغاز كرده است ، با نگاه كردن به زندگى جانداران و گفتن اينكه … آيا ما مى توانيم اعمال آنها را توسط ماشينها مدل سازى كنيم؟…فرض بر اين بوده است كه موجودات زنده ، سيستمهايى فيزيكى هستند كه ما آنها را مورد آزمايش قرار مى دهيم تا ببينيم در كجا مدل سازى آنها براى ما مفيد است و در كجا مناسب نيست. زيست شناسى مصنوعى به سير تكامل سيستمهاى فيزيكى، فرآيند رشد از كودكى تا بلوغ، تركيبات داخلى عصبى واين قبيل مسايل مى پردازد. يك زير مجموعه از زيست شناسى مصنوعى ، نوعى جانور شناسى مصنوعى است كه رفتارهاى حركتى، بينايى ، آموزشهاى زبان شناسى و برنامه ريزى و غيره را مورد توجه قرار مى دهد. زير مجموعه بعدى آن ، روانشناسى مصنوعى است كه به رفتارهاى بشرى در آنجا كه با استدلال ، زبان و سخنورى ، تمدنهاى اجتماعى و همه مسايل فلسفى مانند حس هوشيارى ، آزادى وغيره سر و كار دارد، مى پردازد. مردم با اعمالى مانند انجام محاسبات رياضى پيچيده واجراى يك بازى خوب شطرنج تحت تاثير قرار مى گيرند، اما در مقايسه با آن ، توانايى راه رفتن چندان مهم به نظر نمى رسد. شما نمى توانيد با افتخار به دوستانتان بگوييد: «نگاه كنيد ، من دارم راه مى روم.» چون آنها هم مى توانند مثل شما راه بروند.بنابراين مشكلاتى كه يك كودك نو پا هر روز با آن دست به گريبان است، به نظر خسته كننده و بسيار پيش پاافتاده مى آيد. بنابراين به نظر مى رسد پيچيده ترين مشكلات، آنهايى است كه نياز به انديشيدن دارد، مانند شطرنج و اثبات قضيه هاى رياضى. اما آنچه در ۵۰-۴۰ سال اخير اتفاق افتاده است، اين بوده كه چيزهايى از قبيل بازى شطرنج به طورى باور نكردنى براى كامپيوترها آسان شده است، در حاليكه ثابت شده است آموزش راه رفتن و حركت كردن بدون افتادن، براى يك كامپيوتر بسيار مشكل است. اعطاى توانايى داشتن احساسات و چيزهاى ناملموس ديگرى كه بيشترين رفتارهاى هوشمند انسانى را طلب مى كند، به ماشينها، بسيار مشكل است. بنابراين حيوانات و كودكان شايد الگوى مناسب و متقاعد كننده اى براى هوش مصنوعى باشند. ميليونها سال طول كشيده تا سير تكامل ميمونها كامل شود و تنها چند ميليون سال طول كشيده است تا همه چيزهايى كه ما تحت تاثير آنها قرار داريم پديد بيايد و ممكن است الگو بردارى از اعمال ساده وروزمره موجودى زنده به نظر ساده بيايد.
•هوش مصنوعى جديد و هدف گذارى جديد
تحولى در زمينه هوش مصنوعى ، با نامهايى از قبيل زندگى مصنوعى (AL) و رفتارهاى تطبيقى به وجود آمده است كه به ترتيب تلاش مى كنند تا دوباره هوش مصنوعى را در مفهوم زيست شناسى مصنوعى و جانورشناسى مصنوعى قرار دهد.
در اينجا راهكار اصلى اين است كه ، ما بيشتر نياز داريم تا لايه هاى حيوانى رفتارهاى بشرى را بشناسيم و بفهميم، قبل از آنكه بتوانيم روياى هوش مصنوعى را در ايجاد هوشى كامل و متقاعد كننده تحقق بخشيم. هوش مصنوعى، هنوز و مثل هميشه توسط مدلهاى علمى آموزشى رو به پيشرفت است . تلاش هاى بسيار زيادى توسط افرادى مانند راجر پنرز و جرالد ادلمن ، انجام شده است، تا هوش مصنوعى را تكذيب كنند و نشان بدهند اجراى آن غير ممكن است . اما هيچ يك از اين تلاش ها تا كنون به نتيجه نرسيده است و اين تنها به خاطر عدم توافق با تحليلگران فلسفى آنها است و همچنين شايد به اين علت است كه آنها نتوانستند الگوى منطقى و جايگزينى تهيه كنند. پيشرفت ما در علم ، از ساختن اشيا و اجراى آزمايشها حاصل مى شود و خروج ماشينهاى جديد و عجيب از آزمايشگاه هاى هوش مصنوعى ، ابدا پايان نيافته است. بر عكس، اخيرا توسط دستاوردهاى بيولوژيكى جديد تقويت شده است.
در حقيقت هدف گذارى قديمى احيا شده است. پروفسور كوين وارويك اخيرا پيش بينى كرده است كه روشهاى جديد ما را به هوش مصنوعى در سطح بشرى هدايت مى كند. من و بسيارى ديگر مانند من در هوش مصنوعى جديد، تصور مى كنيم كه هنوز هوش مصنوعى در مرحله »فيزيك پيش از نيوتن» است؛ و علت اين است كه راه مشخصى براى رسيدن به هوشى در سطح بشرى ، از طريق ربات هاى بى مصرف قديمى و برنامه هاى نرم افزارى شكننده كه ما امروزه در اختيار داريم، وجود ندارد. يك سرى كنكاشهاى علمى عميق لازم است. آنچه كه ما تلاش مى كنيم تا در نسل بعدى انجام دهيم ، اين است كه بفهميم مسايل ضرورى و مهم ، كدام ها هستند.
• ممكن است هرگز اتفاق نيفتد اما نه به آن دليلى كه شما فكر مى كنيد
من فكر مى كنم افرادى كه فكر مى كنند رباتها دنيا را پريشان مى كنند ، بايد به كنفرانس هاى رباتيك بروند و ببينند كه چگونه رباتها تلاش مى كنند تا فقط راه بروند! آنها به زمين مى خورند ، به ديوارها بر خورد مى كنند و با پاها يا چرخهايشان در هوا معلق هستند. آنها بيشتر درمانده هستند تا تهديد آميز. آنها واقعا شيرين هستند. من يك بار در آزمايشگاه رباتيك MIT بودم و به COG ، آخرين رباط رادنى بروك ، نگاه مى كردم . شبيه انسان بود ، اما پا نداشت، يك پيكره از نيم تنه به بالا ، با دو چشم و....من آن را در يك بعدازظهر يكشنبه در آزمايشگاهى تاريك ديدم كه همه به خانه هايشان رفته بودند و من برايش واقعا احساس تاسف كردم. اگر شما به فرق بين اين موجود وآنچه بيشتر جانداران در زندگى شان تجربه مى كنند، كه توسط گروهى از بزرگسالان در احاطه هستند و كنار پدر و مادرشان رشد مى كنند كه دايم مراقب آنها هستند، توجه كنيد،آن وقت متوجه مى شويد كه اين سيستمهاى مصنوعى نوعى زندگى هاى بسيار محدودى دارند. بحثى كه من بيان مى كنم اين است كه ممكن است براى سيستم هاى هوش مصنوعى محدوديتهايى وجود داشته باشد ، اما نه به دليل فرضيه …هوش مصنوعى نيرومند غلط است… ، بلكه به دلايل ديگرى. شما نمى توانيد انتظار داشته باشيد كه هوشمندهاى مصنوعى منفرد و منزوى ، تنها در آزمايشگاهها ، بسازيد؛ مگر اينكه اين موجودات بتوانند فرصت داشتن فرهنگ وتمدنى را داشته باشند كه كنشهاى اجتماعى آنها را با چيزهايى كه شبيه شان هستند، تعريف كند. اما ما نميتوانيم ميليونها از اين روباتها را بسازيم و اين امكان را براى آنها فراهم كنيم كه تمدن، زبان و اجتماعات ابتدايى خود را توسعه دهند. ما نمى توانيم، زيرا زمين قبلا پر شده است.
•بنابراين چه اتفاقى مى افتد؟
در سى سال آينده كه انواع جديدى از ماشينهاى القا شده از حيوانات (كه بسيار آشفته تر و غير قابل پيش بينى تر از آنچه تا كنون ديده ايم خواهند بود) به وجود آيند، چه اتفاقى خواهد افتاد؟ اين ماشينها در طول زمان ، در جهت هماهنگ با ما ودنيا ، تغيير خواهندكرد. اين ماشينهاى صامت وشبه حيوان، هيچ شباهتى به انسان ندارند، اما به تدريج شبيه نوعى جانور عجيب ونا آشنا خواهند شد. ماشينهاى شبه جانور چه مشكلاتى خواهند داشت؟ نوعى از مشكلات كه ما با آنها مواجه هستيم ، مقدارى خطا و اغتشاش و نويز است. تمركز ويژه بر روى رفتارهايى خواهد بود كه آموزش آنها آسانتر از انجام آنهاست،( ما مى دانيم كه چگونه راه برويم ، اما نمى توانيم به راحتى توضيح بدهيم چگونه آن را انجام مى دهيم). بدنهاى مختلف ، ديناميكهاى مختلفى دارند. ربات هايى كه مى توانند راه رفتن را ياد بگيرند، مى توانند ساير مهارتهاى حركتى را نيز ، انجام دهند.
برخى از كاربردهاى اين جانوران مصنوعى در كارهايى است كه مردم آنها را خسته كننده يا تكرارى و يا خطرناك مى دانند، مثل : تصفيه زباله هاى سمى ، تصفيه معادن، كشاورزى، استخراج معادن، مين گذارى، انهدام و كاوش هاى رباتى. همچنين هر كارى كه در حال حاضر توسط حيوانات انجام مى شود ، مورد توجه قرار دارد .
ما با رادار ردياب سياره مريخ آشنا هستيم و نمونه هاى ديگرى هم هست كه ما مى توانيم روبات هاى خودكار را نه تنها به مكان هاى ناشناس ، بلكه به ماموريتهاى انتحارى نيز بفرستيم.( البته هيچ ماشينى نمى ميرد، زيرا ما مى توانيم مغز آن را در بدن جديدى راه اندازى كنيم.)
اين كه آيا اين رباتها در آينده جايى در خانه هاى ما خواهند داشت ، سوال جالبى است. اگر اين اتفاق بيفتد، من فكر مى كنم به علت اين خواهد بود كه روباتها مثل نوعى حيوان اهلى رفتار خواهند كرد و بيشتر جذاب خواهند بود تا وحشتناك. اگر موجود زنده شما بميرد ، شما هرگز نمى توانيد يكى ديگر مثل آن را زنده كنيد. ماشينها در آينده شبيه اين خواهند بود و خانواده روباتها بعد از چندين سال مانند يك حيوان اهلى ، غير قابل تعويض خواهند شد.
سخت افزار نيز عامل مهمى در نحوه پيشرفت و ترقى هوش مصنوعى است. هيچ كس يك جارو برقى رباتيك را با قيمت بسيار بالا نمى خرد هر چند كه چشمهاى درشت بسيار زيبايى برروى آن نقاشى شده باشد يا حتى صدايى داشته باشد كه به شما بگويد : … من عاشق شما هستم …!بسيارى از فعاليتهاى فكرى نياز به ايجاد يك حيوان مصنوعى دارند . مهمترين فرضيه اى كه بايد حل شود اين است كه : … زبان چيست و چگونه مى توانيم جهان را طبقه بندى كنيم … . ما مى گوييم … اين ميز است … و اسامى ديگرى براى ساير اشيا به كار مى بريم . اما يك حشره چه كار مى كند؟ يك حشره چگونه اشيا را تشخيص مى دهد؟ چه اطلاعاتى از درون آن مى گذرد ؟ آنها از چه نوع ساختمان اطلاعاتى استفاده مى كنند؟ هر روباتى بايد يك زبان درونى كه براى سيستم آن در نظر گرفته شده است ، ياد بگيرد ، و او بايد اين زبان را خودش بياموزد ، چون هر تعريفى كه ما سعى كنيم به آن تحميل كنيم ، از يك دنياى حسى حركتى متفاوت ناشى ميشود كه براى اين روبات معنايى ندارد.
•پيش بينى ها
اجازه دهيد اندكى بعضى از پيش بينى هاى هوش مصنوعى را بررسى كنيم. اولا، خانواده روباتها ممكن است به طور دايم به خانواده اينترنت بى سيم متصل شوند و اطلاعات را به كسانى كه شما مى خواهيد تا از مكان شما آگاه شوند، بدهند. شما هرگز لازم نيست نگران افراد مورد علاقه خود كه دور از شما هستند، باشيد. زيرا شما به طور دايم با آنها در ارتباط هستيد. ممكن است جرم و جنايت مشكل شود ، اگر همه افراد خانواده داراى ماشينهاى وفادار و شبه آگاه باشند. در آينده ما هرگز واقعا تنها نمى شويم .
اندكى پس از اين ، اگر بعضى اسبهاى هوشمند به جاى اتومبيلها قرار بگيرند، هزاران زندگى نجات ميابد. چنانچه ماشينها از مستى صاحبانشان عصبانى شوند و از رفتن به موقعيتهايى كه آنها در سرعت بالا سقوط مى كنند و خطرناك است ، جلوگيرى كنند. در آينده افراد مست قادر خواهند بود از ماشينهايشان مانند اسبهايى وفادار استفاده كنند تا آنها را به خانه هايشان ببرد. و نه تنها افراد مست ، كه كودكان ، پيرها، افراد ناتوان و نا بينايان همه اين قدرت را خواهند داشت. اگر همه ماشينها شبكه اى بى سيم شوند وانسانها نيازى به رانندگى نداشته باشند ما مقدار بسيار زيادى از سيستمهاى جاده اى ، چراغهاى ترافيكى و... را كنار مى گذاريم و جاده ها مانند قرن ۱۸ كم ترافيك مى شوند.
•افق واقعى
من سعى كرده ام نظريه چگونگى مفيد بودن حيوانات مصنوعى را ارايه بدهم . اما دليل علاقه من به اين بحث اين بوده است كه اميدوارم اين حيوانات مصنوعى ، روشى را براى ايجاد انسانهاى مصنوعى فراهم كنند . كه البته اين انسانهاى مصنوعى در زمان حيات ما به وجود نخواهند آمد. در چند دهه آينده ، انتظار نداريم كه نسل بشرى منسوخ شود و روباتها جايگزين آن شوند . ما تنها ميتوانيم انتظار داشته باشيم كه هوش مصنوعى ، عمليات بسيار پيشرفته ترى انجام دهد. اما هر زمان كه انتظار داشتن احساسات بشرى را براى آنها داشته باشيم ، مانند گذشته نا اميد خواهيم شد. ما هوش مصنوعى كامل و انسانى را در طول زندگى خود نخواهيم ديد، اما ممكن است فرزندان ما در آينده بتوانند به آن دست پيدا كنند.
* استاد دانشگاه شهر دوبلين

منبع :http://www.itmportal.com

آينده هوش مصنوعى

رؤياى طراحان اوليه رايانه از بابيج تا تورينگ، ساخت ماشينى بود كه توانايى حل همه مسائل را داشته باشد. ماشينى كه در نهايت ساخته شد و به نام رايانه در دسترس همگان قرار گرفت تنها توانايى حل دسته اى از مسائل خاص و محدود را داشت، اما نكته اينجاست كه همه مسائل از نظر طراحان اوليه رايانه چه مى توانست باشد؟

به طبع چون طراحان اوليه رايانه همگى منطق دان و رياضيدان بودند، منظورشان همه مسائل منطقى و محاسباتى بود از اين رو عجيب به نظر نمى رسد كه فون نيومان سازنده نخستين رايانه، در حال ساخت اين ماشين اعتقاد داشت كه براى داشتن ماشينى هوشمند شبيه به انسان راه حل نهايى استفاده از منطق نيست بلكه كليد نهايى حل اين مشكل رازى نهفته در دانش ترموديناميك است.

* تاريخ هوش مصنوعى
هوش مصنوعى علمى است بسيار جوان و روبه رشد. شروع هوش مصنوعى به سال ۱۹۵۰ بازمى گردد يعنى زمانى كه آلن تورينگ مقاله خود را درباره ساخت ماشين هوشمند به رشته تحرير درآورد. در اين مقاله تورينگ روشى را براى تشخيص هوشمندى ماشين ها پيشنهاد داد.
روش پيشنهادى تورينگ بيشتر شبيه به يك بازى بود بدين نحو كه يك انسان و يك ماشين روبروى هم و پشت پرده اى قرار مى گرفتند. ماشين بايد با طرح سؤالاتى از انسان او را وادار به پذيرش هوشمند بودن خود مى كرد. روش پيشنهادى تورينگ به شرح زير است: فرض كنيد كه انسانى در يك سمت ديوارى قرار دارد و توانايى برقرار كردن ارتباط به صورت تله تايپ با آن سوى ديگر ديوار را دارا باشد. مكالمه اى ميان دو نفر انجام مى شود اگر پس از پايان مكالمه به آن شخص گفته شود كه در طرف مقابلش نه يك انسان بلكه يك ماشين قرار داشته كه پاسخ او را مى داده است و اين امر بدون پى بردن شخص نسبت به هويت واقعى طرف مقابل انجام شود مى توان آن ماشين را ماشينى هوشمند قلمداد كرد.

نقطه آغاز علم هوش مصنوعى را مى توان به بعد از جنگ جهانى دوم نسبت داد، در آن زمان واينر با توجه به مسائل سايبرنتيك زمينه را براى پيشرفت هوش مصنوعى به وجود آورد و سپس در سال ۱۹۵۰ تورينگ آزمايش بالا را براى اثبات هوشمند بودن يك ماشين پيشنهاد داد و سپس در سال ۱۹۵۶ گروهى از علاقه مندان به هوش مصنوعى در كالج دارتموت گرد هم آمدند و تحقيقات وسيعى را براى هوش مصنوعى آغاز كردند.

دهه ۱۹۶۰ را مى توان دهه توسعه و پيشرفت تحقيقات در زمينه هوش مصنوعى ناميد. در اين سال ها بود كه با تلاش هاى دانشمندان هوش مصنوعى، برنامه هاى بازى شطرنج و ربات هاى هوشمند پا به عرصه گذاشتند و پس از آن هر سال پله هاى پيشرفت و ترقى خود را پيمودند.

* جان مك كارتى
پروفسور جان مك كارتى در سال ۱۹۲۷ در شهر بوستون متولد شد. وى درجه كارشناسى ارشد خود را در رشته رياضى در سال ۱۹۴۸ از انستيتو كاليفرنيا و مدرك دكتراى خود را از دانشگاه پرينستون در سال ۱۹۵۱ دريافت كرد. او با ادامه تحصيل در رشته علوم كامپيوتر موفق به دريافت درجه استادى در اين رشته، از دانشگاه استنفورد شد و از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۸۰ سرپرستى آزمايشگاه هوش مصنوعى دانشگاه استنفورد را برعهده داشت.

مك كارتى كه از جمله بنيان گذاران هوش مصنوعى به حساب مى آيد، در زمان مطالعات خود درباره اين علم زبانى را براى توصيف و توسعه هوش مصنوعى با عنوان list processing يا همان LISP ابداع نمود. اين زبان تا سال ۱۹۵۸ از سوى همكاران كارتى در دانشگاه MIT توسعه داده شده و در اين سال به عنوان يك زبان كامل وارد دنياى برنامه نويسان شد.
مك كارتى و همكارانش معتقد بودند كه مى توان كارى كرد كه ماشين نيز داراى هوش باشد و اين هوش همانند هوش انسانى باشد و LISP زبانى است كه مى تواند اين هوش را به وجود بياورد.

* LISP
زبان هاى lisp و prolog زبان هايى هستند كه براى طراحى و برنامه نويسى هوش مصنوعى بر روى ماشين ها، بيش از ديگر زبان ها كاربرد دارند. Lisp زبانى است كه بيش از ديگر زبان ها در آمريكا رواج دارد و prolog بيش تر به وسيله اروپايى ها و ژاپنى ها مورد استفاده قرار مى گيرد. Lisp داراى انعطاف بيشترى نسبت به زبان prolog است و در مقابل طراحى prolog سطحى بالاتر نسبت به Lisp دارد.

* هدف هوش مصنوعى
همه افرادى كه نخستين گام ها را در راه معرفى و شناخت هوش مصنوعى برداشتند به دنبال يك هدف بودند و آن نيز رساندن سطح هوش مصنوعى به سطح هوش انسانى بود. اما امروزه مى دانيم كه مطالعه و بررسى در زمينه هوش و درك مكانيزم آن بسيار پيچيده است، هم اكنون مى توان موضوع هوش را از دو ديدگاه متفاوت مورد بررسى قرار داد:

۱- آگاهى از جهان اطراف چگونه حاصل مى شود و چه طور مى توان از حقايق و كشفيات نتيجه گيرى هوشمندانه اى به عمل آورد؟
۲- كشف و شهود آگاهانه به اين معنا كه براى رسيدن به هدفى مشخص هزاران راه و بيراهه وجود دارد كه با استفاده از هوش مصنوعى مى توان راه را از بيراهه تشخيص داد.

* هوش مصنوعى و هوش انسانى
در شبكه ارتباطى مغز انسان سيگنال هاى ارتباطى به صورت پالس هاى الكتريكى وجود دارد. جزء اصلى مغز نرون است كه از ساختمانى سلولى و مجموعه اى از شيارها و خطوط به وجود مى آيد كه اين شيارها محل ورود اطلاعات به نرون هاست و خطوط نيز محل خروج اطلاعات از نرون است.

محل اتصال نرون ها به يكديگر را سيناپس مى گويند كه مانند دروازه اى براى ورود و خروج اطلاعات (Data) عمل مى كند، اگر واكنش هاى نرون ها به پالس هاى متفاوت هماهنگى كامل داشته باشند اتفاق هاى مهمى در مغز انسان رخ داده است.

گروهى از دانشمندان هوش مصنوعى كه رويكرد مدل مغزى را دنبال مى كنند، شكلى از مدارهاى الكترونيكى را طراحى كرده اند كه تاحدودى شبيه شبكه مغز انسان است ، در اين ساختار هر گروه به تنهايى خود يك پردازنده (CPU) است ولى رايانه هاى معمولى تنها توانايى داشتن بيش از چند CPU را به صورت هم زمان ندارند. هدف از راه اندازى اين شبكه عصبى رايانه اى طراحى مكانيسمى است كه مانند مغز انسان توانايى يادگيرى داشته باشد. سامانه شبكه عصبى اين كار را از راه ارزش گذارى كمى براى ارتباطات سيگنال ها بين نرون ها انجام مى دهد كه اين مكانيسم ارزش گذارى به وسيله مقاومت ها با تقويت يا تضعيف پالس ها انجام مى شود.

باتوجه به تعداد زياد نرون ها در شبكه عصبى خرابى تعدادى از آنها تأثير چندانى بر عملكرد سامانه ندارد تاكنون چند سيستم آزمايشى با استفاده از اين اصول طراحى و ساخته شده اند.

* ويژگى هاى هوش مصنوعى
ماشين هايى كه به عنوان ماشين هاى هوشمند شناخته مى شوند توانايى فكر كردن بدون نياز به انسان را دارد و اين به دليل وجودخصلت هوش مصنوعى Artificial Intelligence دراين گونه ازماشين هاست. ماشين ها تنها در صورتى يك ماشين باهوش شناخته مى شوند كه داراى قابليت هاى خاصى باشد كه يكى از اين ويژگى ها شناخت از وجود خود است كه تاكنون ماشينى كه اين توانايى را به طور كامل داشته باشد به وجود نيامده است، ويژگى بعدى ماشين هاى هوشمند توانايى شناخت محيط پيرامون خود است كه اين امكان در برخى از ماشين هاى هوشمند امروزى كه با نام «ربات هاى امدادگر» شناخته مى شوند وجود دارد، ويژگى بعدى در ماشين هايى كه داراى هوش مصنوعى هستند توانايى نشان دادن عكس العمل در مقابل كنش هاى حاصل از محيط است كه اين امكان نيز در ربات هاى هوشمند امروزى و در دسته خاصى از آن ها باعنوان «ربات هاى كاوشگر» فراهم آمده است.
* كاربردهاى هوش مصنوعىhttp://pnu-club.com/imported/mising.jpg

از كاربردهاى هوش مصنوعى مى توان به موارد زير اشاره كرد:

۱ـ طراحى نرم افزارهاى هوشمند: اين گروه از نرم افزارها براى انجام كارهاى تخصصى طراحى شده اند و داراى توانمندى هاى بالايى نيز هستند، پشتوانه اين گونه از برنامه ها وجود يك بانك اطلاعاتى (Data Base) قوى براى پاسخگويى به پرسش هاى مختلف كاربران است. نمونه هايى از اين گونه از نرم افزارها نيز، نرم افزارهايى است كه در آزمون هاى استخدامى و دانشگاهى مورد استفاده قرار مى گيرد.
۲ـ طراحى بازى هاى هوشمند: زمانى كه شما در حال انجام يك بازى رايانه اى هستيد، دشمنان شما از هوش كافى برخوردارند. اگر شما به آن ها شليك كنيد آن ها اقدام به فرار كرده و يا با مقابله به سوى شما شليك خواهند كرد. اين فرآيند نيز به دليل وجود هوش مصنوعى در دشمنان شماست كه آن ها را به واكنش نسبت به شما برمى انگيزاند.
۳ـ طراحى ربات هاى هوشمند: كاربرد عمده ديگر هوش مصنوعى در طراحى ماشين ها به نسبت هوشمند است. ماشين هايى مانند ربات هاى كاوشگر و ربات هاى امدادگر.
در ربات هاى امدادگر، ربات بايد در محدوده مورد نظر به دنبال مصدومان حادثه بگردد و پس از يافتن آن ها كمك هاى مورد نياز را در اختيار آن ها قرار دهد كه اين خود نياز به داشتن شناخت از محيط دارد. دسته ديگر ربات ها يعنى ربات هاى كاوش گر بايد به دنبال قطعه مورد نظر در مكانى خاص باشند و يا مسيرى را كه از پيش تعريف شده است دنبال كنند كه اين نيز نيازمند داشتن هوش مصنوعى در اين دسته از ربات ها است.

* نتيجه
هوش مصنوعى هنوز راه درازى در پيش دارد، شبكه سازى عصبى كه در سال هاى گذشته شاهد تغييرات عمده اى نيز بوده است هر روز به دوران رشد و بلوغ خود نزديك تر مى شود.
به عنوان مثال پژوهشگران پيش بينى مى كنند كه به كمك فناوى نرم افزارى جديد شبكه هاى عصبى بتوان پيش بينى هاى بسيار دقيقى از بازار سهام به عمل آورد و پيش بينى هاى دقيق ترى مانند مكان فيزيكى سياره ها درسال هاى آتى و اوضاع كره زمين از نظر شرايط زيست محيطى و غيره نيز ميسر خواهد شد.

امروزه نگرش تاز ه اى نسبت به هوش مصنوعى به وجود آمده است كه در بسيارى از آزمايشگاه ها در حال بررسى است. پژوهشگران سعى مى كنند دريابند آيا مجموعه اى از ربات هاى نيمه هوشمند مى توانند يك هوش جمعى ايجاد كنند به نحوى كه هوش جمعى حاصل از هوش اعضاى تشكيل دهنده اين مجموعه بيشتر باشد؟

fhنظری به آیندۀ کاربرد هوش مصنوعی در مراکز آموزشی

مقدمه
نقش رباتها وآینده آنها در رابطه با شیوهای آموزشی هدف این نوشته است. سوالهای متعدی در این رابطه مطرح است. از جمله اینکه: آیا رباتها می توانند در گسترۀ وسیعتری نقش آموزشی را بازی کنند؟ رباتها چه تاثیری می توانند در آینده در یادگیری برانسانها داشته باشند؟ آیا رباتها می توانند یادگیری را آسانتر کنند ، در این صورت به چه شکلی؟ کاربرد رباتها در آموزش چه تاثیراتی بر جامعه و فرد می گذارد؟ در خاتمه این نوشته جمعبندی از قسمتهای مختلف خواهد شد.
توضیح مختصری در مورد کاربردهای کنونی هوش مصنوی در یادگیری وآموزش
رباتهایی که در زمینه های آموزشی مورد استفاده قرار میگیرند بنام [Educational robotics [1 شناخته می شوند. Isaac Asimov از جمله کسانی است که کتابها ، رمانها و مقالات زیادی در مورد رباتها نوشته است و به این موضوع رباتها خیلی علاقمند بود. کلمۀ "robotics" را که امروزه به معنی دانش یا علم رباتها [8] robotik است ، برای اولین او استفاده کرد. در حال حاضر دریایی از اینگونه رباتها و سیستمهای متخصص در سراسر دنیا وجود دارد . Legorobot قابل برنامه ریزی یک نمونه مشخص است که در آموزشهای فنی مورد استفاده قرار میگیرد. این رباتها آموزشی از ساختار تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات برخوردار هستند. ساختاری که در آموژش و یادگیری زمان معاصر بسیار مهم است.
دورنمای آینده
Norbert Wiener یکی از صاحبنظران در علم سیبرنتیک در کتاب خود بنام (The human use of human beings (1950 اشاره میکند که رباتها در آینده در بسیاری از زمینه های فعالیت روزمره زندگی ، جای انسانها را خواهد گرفت. [7] در حال حاضر پروژه های کوچک و بزرگی در سراسر دنیا در دست اجراست که رباتها بتوانند جای انسان را یا بطور کلی و یا بخشی در زمینه های گوناگون از جمله آموزش و پرورش بگیرند.
Cynthia Breazeal مسئول گروه Robotic Life Group در انستیتو تکنولوژی ماساچوست رباتی طرح ریزی کرده است که از توانایی اجتمایی خوبی برای ارتباط با انسانها برخوردار است . او متعقد است که در سده آینده هوش این ربات تا سطح هوش یک انسان بالا خواهد رفت و بدین ترتیب می توان از آن در مدارس و دانشگاهها استفاه کرد. [10]
یکی دیگر از رباتهایی که در حال حاضر بسیار مطرح است و میتواند رقیب جدی انسان در آینده باشد ، ASIMO است. این ربات در آینده ای نچندان دور صاحب اعضای بدن انسانی خواهد شد. [6] غیرفابل تصور نخواهد بود که این ربات بعنوان معلم در مدارس و دانشگها ها استفاده شود. در واقع می توان گفت که حد و مرزی در استفاده از رباتها در آینده در زمینه های مختلف وجود ندارد.
Rodney Brooks بنیان گذار iRobot و رئیس AI-labbet در MIT چنین می گویید: " من به بچه هایم میگویم : شما تمرد خود را با سوراخ کردن زبان خود و حلقه ای در آن گذاشتن نشان می دهید ، ولی بچه های شما تمرد خودشان را از طریق کاشتن اتصاهای بی سیم در قسمت رویی عقب مغز نشان خواهند داد و در حالی که شما فکر می کنید به حرفهای شماگوش می دهند ، مشغول چت کردن با دوستانشان هستند. من فکر می کنم این آینده ای اجتناب ناپذیر است. "[11]

پیآمدهای هوش مصنوعی در آموزش و یادگیری
مدارس و دانشگاها از جمله مهمترین مراکزی هستند که انسان با علم و دانش آشنا می شود. تا بحال بهترین کمک آموزشی برای انسان خود انسان بوده است. البته سخت افزار یا نرم افزارهایی وجود دارند که روند یادگیری را ساده تر یا سریع تر می کنند ولی با وجود این ابزار کمکی ، باز این خود انسان است که این ابزار را ساخته و بر روی آنها تسلط دارد.
پیآمدهای مثبت کاربرد هوش مصنوعی در آموزش و یادگیری میتواند به شرح ذیل باشد:
- آموزش بعضی مواد درسی خیلی ساده تر می شود. برای نمونه ، رباتهایی هستند که به دانشجویان در نوشتن کدهای زبان برنامه نویسی Java کمک میکنند. بدین ترتیب آنها احتیاجی ندارند که مقدار زیادی کد بنویسند چرا که رباتها این وظیفه نوشتن کد را در اختیار دارند.[12]
- زمان و هزینه کمتر ، به تجربه ثابت شده است با بکارگیری رباتها روند یادگیری سریع تر می شود. مسلمأ آموزش ریاضی از طریق یک ربات برای دانش آموزان بسیار جالب تر است تا بوسیله یک معلم خشک واخمو ریاضی. به همین ترتیب نیز درس ریاضی جالب تر بنظر می آید و آموزش آن هم سریعتر میشود. از طرف دیگر هزینۀ کمتری نیز در بر دارد چرا که احتیاج به چندین معلم ریاضی نیست. یک ربات میتواند کار چندین معلم را انجام دهد. در این قسمت می توان به این نکته هم اشاره کرد که آپدیت کردن یک ربات با معلومات جدید بمراتب ارزانتر است تا فرستادن یک معلم برای دوره های تکمیلی.
- یک ربات دچار خستگی یا بی خوابی نمی شود.
- هزینۀ نگهداری یک ربات بمراتب کمتر از هزینه های آموزش یک معلم است.
پس از این جنبهای مثبت شاید اینطور بنظر آید که بکارگیری رباتها در سیستم آموزش و پرورش کاملا مفید و معقولانه باشد. ولی جنبه های منفی نیز وجود دارد که بسیار جدی است.
یکی از مشخصترین جنبه های منفی کاربرد رباتها در سیستم آموزشی اینست که یک ربات توانایی برخورد اجتماعی مانند یک انسان را ندارد. برای مثال آنها قادر نیستند به مشکلات اجتماعی دانش آموزان گوش دهند و یا از پس حل مسائل آنها بر آیند. از اینرو رباتها نمی توانند کاربرد مفیدی در زمینه های تربیتی و اجتمایی داشته باشند ، بویژه برای دانش آموزان سالهای اول که نقش رفتارهای اجتماعی و اخلاقی به مراتب مهمتر از آموزشهای درسی است.
مشکل عمده دیگر که کمتر از مورد ذکر شده نیست ، طریقه آموزش مواد درسی است. باید توجه داشت که تقریبأ هر فرد شیوۀ یادگیری خاص خود را دارد. در حالی که رباتها تنها برای یک شیوه تدریس برنامه ریزی شده اند. بعبارت دیگر رباتها قابلیت تطبیق بنا بر شرایط خاص هر دانش آموز را ندارد.

نتجه
بطور کلی می توان گفت کار برد رباتها در سیستم آموزشی روندی پیچیده و احتیاج به مطاله و بررسی فراوان دارد. مسائلی از فبیل روابط اجتماعی ، رفتارها ی اخلاقی و فرهنگی ، روابط انسانی ومسائل آموزشی بایستی قبل از بکارگیری رباتها دقیقأ مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.
بعضی از مواد درسی مانند ریاضیات ، شیمی و غیره که نیازی به طرح مسائل اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی ندارند ، بیشتر در قلمرو رباتها قرار می گیرند تا دروسی مانند علوم سیاسی یا اجتماعی. از طرف دیگر می توان ترکیبی از معلم و ربات در کلاس در داشت که نقش ربات مسلمأ بعنوان دستیار معلم است واز آنجا که رباتها توانایی خود آموزی دارند در مدتی که در کنار معلم هستند می توانند بسیاری از جزئیات حرفه معلمی را یاد بگیرند. ظاهرأ ترکیب معلم و ربات یکی از مطلوب ترین شیوه ها در جهت وارد کردن رباتها به محیط های آموزشی است.
در خاتمه می باید اضافه کرد که کاربرد رباتها در مراکز پژوهشی و تحقیقی بطور وسیعی رایج است. این امرنشان دهنده این واقعیت است که رباتها بیشتر در سطوع عالی علمی می توانند توانایی های خود را نشان دهند. هر قدر سیستم پیچیده و بغرنج تر باشد کاربرد رباتها موثر تر و کار آمدتر آست.

حمید - سوئد

منابع و لینکها
[1]http://www.innovationfirst.com/FIRSTRobotics/edu-kits.htm
[2]http://emma-expertsystem.com/
[3]http://www.cas.kth.se/
[4] Hauptseite – RTS
[5] Stanford Artificial Intelligence Laboratory
[6] ASIMO - The World's Most Advanced Humanoid Robot
[7] ROBOTS ANDROIDS AND CYBERNETIC ORGANISMS AUTOMATION THE FUTURE OF MANKIND
[8] Robotics
[9]http://www.kk.kau.se/svenska/amnesdidaktik2005/pdf/bjurulf_kilbrink_segolsson.pdf
[10] Dr. Cynthia Breazeal - MIT Media Lab
[11] Robotics
[12] JAVA-Stamp, NYHET !
[13] http://www.westlinntidings.com/article/5625

سلام
مقاله جامع و مفیدی بود
ممنون از شما:104::104: