از گنجینه زیویه چه میدانیم؟
http://pnu-club.com/imported/2009/09/539.jpg یکی از گرانبها ترین اشیای مکشوفه باستانشناسی ایران گنجینه با ارزش زیویه میباشد. اين اشياء در يك تابوت مفرغي قرار داشت و مسلما آنها را همراه جسد دفن كرده‌اند . اين سرزمين در قرن هفتم پيش از ميلاد متعلق به مانائي‌ها بود كه در ان زمان از متفقين مادي‌ها و آسوريها بودند . پس از زوال مانائي‌ها سكائيها در آنجا مقيم شدند . در ظاهر امر گنجينه زيويه از گوريكي از شاهزادگان سكائي بدست آمده و مركب است از اشيائي با سبكهاي بسيار متنوع آسوري ، اورارتي ، مادي، سكائي و غيره.
به خصوص الواح زينتي آسوري كه از طلا و عاج ساخته شده قابل توجه است . ساير لوحه‌هاي عاج كه تقليدي از اشياء‌آسوري دوره سلطنت اسار هادون بشمار مي‌رود در كارگاههاي محلي ساخته شده است . مهمترين قطعات اين گنجينه از آثار اورارتوئي است . اين امپراطوري در نيمة دوم قرن نهم قبل از ميلاد در اطراف درياچه وان ايجاد شد و بعدها از جنوب درياچه اروميه تا سال درياي سياه توسعه يافت . در اوايل قرن ششم سرانجام مدي‌ها آنرا به قلمرو خود منظم ساختند . لوحه‌ها و مجسمه‌هائي مرصع و همچنين سپرهائي كه حافظ و زينت سينه است از جمله اين اشياء بدست آمده هستند . هر چند جزئيات اين سپرها آسوري است باز خود سپر را بيشتر ميتوان اورارتوئي دانست تا آشوري . سرهاي عقاب و شيرواني كه از جملة تزئينات ديگچه‌أي است كاملا جنبة اورارتوئي دارد .
اشيائي كه كاملا سكائي هستند شايسته دقت و تحمل بسيارند . مشهورتر از همه اينها يك بشقاب بزرگ نقره است كه روكش طلا دارد كه با نقوش خاص سكائي واقع در دوايري متحدالمركز مزين است . تاريخ اين بشقاب را نزديك به قرن هفتم قبل از ميلاد دانسته‌اند . به طور كلي تركيب نقوش اين ظرف بيننده را به ياد سپر ((توپراك كاله))مي‌اندازد.
بسياري از اشياء زينتي از طلا از قبيل دستبندها ، طوق‌ها (كه مسدود هستند )- زنجيرها و گوشواره‌ها گواهي بر آنست كه مردمي تجمل پرست آنها را ساخته‌اند . اين زينتها گواه‌اند كه در اين دوره تجارت رونق بسيار داشته و بخصوص اين ميل و رغبت در مردم آن روزگار بوده كه از اشياء متفرق و متفاوت يك واحد كامل و موزون بسازند . اما بايد گفت كه هرگز اين تمايل تحقق نپذيرفته است . گيرشمن از ((خصوصيات هنر سكائي)) صحبت ميكند ، و اين خصوصيات در اشياء و لوازم زيادي كه متعلق به اقوام و قبائل غير سكائي است به خوبي مشاهده مي‌شود . گيرشمن بدون ترديد و تزلزل مي‌گويد يك كارگاه سلطنتي سكائي وجود داشته كه زرگران محلي مي‌كوشيده‌اند در حدود تقاضاي موجود در بازار كالا عرضه كنند .
مستوره اين پيشه‌وران تصاويري بوده است از قرون هشتم و هفتم قبل از ميلاد بدون اينكه درست از آنها چيزي بفهمند تا بتوانند آنها را به صورتي مطلوب با يكديگر تلفيق و هماهنگ كنند .
