مديريت زايمان گاو

گاوها هرچه به زمان زايمان و آغاز دوره شير دهي جديد نزديك تر مي شوند ٬ دچار تنش يااسترس بيشتري مي شوند . در خلال اين دوره ي انتقال ٬ بسياري تغييرات بيولوژيكي جهت مراحل مختلف زايمان و شروع شير دهي رخ ميدهد و البته تغييرات عمده تري در روش مديريت اين دوره نيز انجام مي شود كه مزيد بر استرس هاي بيولوژيكي مي باشد .

مدیریت زايمان گاوها هرچه به زمان زايمان و آغاز دوره شير دهي جديد نزديك تر مي شوند ٬ دچار تنش يااسترس بيشتري مي شوند . در خلال اين دوره ي انتقال ٬ بسياري تغييرات بيولوژيكي جهت مراحل مختلف زايمان و شروع شير دهي رخ ميدهد و البته تغييرات عمده تري در روش مديريت اين دوره نيز انجام مي شود كه مزيد بر استرس هاي بيولوژيكي مي باشد . همانگونه كه همگان قبول دارند ٬ دوره ي انتقال دوره ي بسيار حساس در جهت پيشگيري از مجموعه مشكلات دام مي باشد . با وجود تلاش بسيار حساس در جهت پيشگيري از مجموعه مشكلات دام مي باشد . با وجود تلاش بسيار متخصصين عملي تغذيه ي گاو و محققين دانشگاهي ٬ مشكلات اوايل دوره ي شير دهي همچنان وجود دارد . يك توصيه عملي بسيار معمول اين كه دريافت مواد غذايي توسط دام را قبل از زايمان بايد تحت نظر گرفت . دريافت غذا به ويژه در هفته ي آخر قبل از زايمان يك مسئله طبيعي است .
سه هفته قبل از زايمان دريافت ماده ي خشك گاو وتليسه ي شكم اول حدود 9/1 و7/1 درصد وزن بدن آن مي باشد ولي تفاوت هاي عمده اي از يك گله تا گله ديگر از نظر در يافت ماده ي خشك ديده شده است . متاسفانه زماني كه نياز گاو به مواد غذايي جهت رشد جنين و آماده شدن سيستم پستاني براي دوره ي شير دهي بعدي افزايش مي يابد ٬اشتهاي گاو كاهش پيدا مي كند . به همين علت توصيه ي افزايش دادن دريافت ماده ي خشك (مواد غذايي) به نظر منطقي مي آيد. حدود 10 سال قبل تحقيقي انجام داديم كه در آن گاوهايي كه به طور طبيعي قبل از زايش ٬ كاهش دريافت غذايي داشتند با گاوهايي كه به طور دستي تغذيه ي اجباري شدند (به صورتي كه دريافت ماده ي خشك آنها كاهش نيافت ) مقايسه گرديدند ٬ گاوهايي كه به طور اجباري تغذيه شده اند ٬ تمام پس مانده ي آخور آنها به صورت دست ي وارد شكمبه آنها شد (از طريق فيستول بادريچه ي تعبيه شده ).
شكل شماره 1 دريافت ماده خشك 2 گروه گاو را نشان مي دهد در مقايسه گاوهائي كه تغذيه اجباري داشتند و دريافت ماده خشك آنها كاهش نداشت ٬وضعيت آنها پس از زايمان بهتر از گروه شاهد بود . چربي كمتري در كبد و كتون كمتري در خون داشتند و آنها شير بيشتر و با درصد چربي بالاتري توليد كردند . برداشت منطقي از اين تحقيق افزايش مقدار در يافت ماده ي خشك در قبل از زايمان بود و اين توصيه پيغامي بود كه از آن زمان ما به دامدار ٬دامپزشك و متخصص تغذيه ارسال مي كرديم . شواهد قوي وجود دارد كه احتمال برداشت ديگري از نتايج تحقيق فوق را تقويت مي كند . تحقيقاتي در دانشگاه ايلينويز و اخيراً در دانشگاه فلوريدا انجام گرديده كه نتيجه گيري جديدي را عرضه مي كند و آن اين محدوديت تغذيه در دوره ي انتقال (دوره ي خشكي ) به خوبي تغذيه اجباري يا تغذيه آزاد پاسخ داده است .
شكل شماره (2) منحني دريافت ماده ي خشك با محدوديت را نشان مي دهد . دقت كنيد كه دريافت ماده ي خشك تغذيه با محدوديت و تغذيه گروه شاهد (طبيعي) در قبل از زايمان برابر است . تحقيق دانشگاه ايلينويز نشان داد كه چربي كبد گاوهاي تغذيه شده با روش محدوديت ٬ كمتر بوده و پس از زايمان دريافت ماده ي خشك آن ها بالاتر رفته است . جهت دستيابي به پاسخ واقعي ٬ نياز به بررسي مجدد نتايج مطالعه ي تغذيه اجباري و تحقيقات انجام شده در دانشگاه هاي ايلينويز و فلوريدا داشتيم . پس از بررسي نتايج تحقيق قبلي خود كه در آن گاوها به روشي تغذيه شده بودند كه موجب تفاوت فاحشي در دريافت ماده خشك گاوهاي خشك نزديك زايش گرديد به اين نتيجه رسيديم كه نتايج تحقيق ما هيچ گونه رابطه اي ميان ميانگين دريافت ماده ي خشك 3 هفته ي آخر آبستني و مقدار چربي جمع شده در كبد پس از زايمانرا نشان نداد ولي رابطه معني داري را بين كاهش دريافت غذا در سه هفته آخر آبستني و مقدار چربي جمع شده در كبد پس از زايمان گاوها را نشان داد .
بدين معني كه هر چه دريافت غذا كاهش بيشتري داشت جمع شدن چربي در كبد بيشتر بود . در تحقيق اوليه ي ما تغذيه ي اجباري به ما اين امكان را داد كه دريافت غذا را به حداكثر برسانيم وهمچنين در جهت پيشگيري از كاهش دريافت مواد غذايي در قبل از زايمان كمك زيادي كرد و اكنون با پديده هاي نوين توصيه مي گردد بالا بردن دريافت غذا به سمت حداكثر ٬ جهت سلامتي و توليد خوب گاو پس از زايمان ضروري نيست .
شايد بهتر باشد در دوره ي قبل از زايمان سعي و تلاش در جهت دريافت مواد غذايي شود تا بالا بردن دريافت مواد غذايي . در يافت بالاتر ماده ي خشك زيان آور نيست و نبايد عليه اين كار تبليغ گردد ولي اگر گاوها نتوانند مقدار دريافت ماده ي خشك را در خلال دوره ي زايمان ادامه دهند در معرض خطر بيشتري قرا ر خواهند گرفت . پر واضح است كه امكان نگهداري اشتهاي كل گاوها وجود ندارد و متاسفانه تحقيقات كافي در اين خصوص وجود ندارد تا بتوان استراتژي مناسبي را در جهت جلوگيري از كم شدن دريافت ماده ي خشك ارايه نمود . تنها توصيه هاي منطقي را مي توان قبول كرد و بكار برد . در دوره ي قبل از زايش يا دوره ي خشكي نزديك زايمان به طور طبيعي گاو غذاي كمتر مي خورد بنابر اين پيشگيري از هر مسئله اي كه باعث كاهش بيشتر دريافت غذا گردد٬بسيار مهم و حياتي است . مهم ترين نكات جهت يادآوري : - جايگاه گاوهاي نزديك زايمان را متراكم نكنيد .
اين مشكل معمول گاوداري هاست به ويژه گاوداريهاي توسعه يافته و در تهيه ي جايگاه مناسب جهت گاوهاي در حال انتقال موفق نشده اند . تراكم جمعيت در جايگاههاي با Free-stall 90% تعداد جايگاه آزاد انفرادي است . در جايگاه هاي بدون free-stall و باز حدود 30 متر مربع (مسقف و آزاد )براي هر گاو بايد در نظر گرفته شود . - از جابه جايي بيش از حد پيشگيري كنيد . محيط هاي جديد و گروه جديد گاو ايجاد تنش مي كند . داشتن گروه هاي متعدد لزوماً يك حسن نيست . به ويژه از جابه جايي گاو وتليسه قبل از زايش بايد اجتناب شود . - گاو و تليسه را در صورت امكان جدا از هم نگهداريد . با اين كه حساسيت تليسه نسبت به گاو در برابر مشكلات كم تر است ولي اگر در محل غذاو آخور قادر به رقابت با گاو نباشد با جدا سازي آنها اين مسئله ايجاد مشكل نخواهد كرد . - از تغيير شديد جيره ي غذايي اجتناب گردد . به خصوص از افزودن ناگهاني مواد غذايي كه خوش خوراك نيستند از قبيل (پودر خون٬ چربي) جلوگيري شود .
دوره ي انتقال زمان خوبي جهت تغذيه دام با علوفه ي خراب يا كپك زده نيست . - از غذاي كاملاً مخلوط جهت تغذيه ي گاوهاي نزديك زايش استفاده گردد تا قابل جدا سازي و و انتخاب گاو نباشد . بدين وسيله از مصرف نشاسته و كنسانتره بيش از حد جلوگيري خواهد شد و حتي مواد غذايي غير خوش خوراك را به اين روش مي توان به گاو خوراند . - از تنش گرمايي جلوگيري كنيد . به طور معمول به گاوهاي شيري از اين نظر رسيدگي مي شود و نبايد گاوهاي نزديك زايمان را فراموش كنيد . - آب تازه و به مقدار كافي در اختيار گاوها قرار دهيد . روش تغذيه محدود كننده ي مقدار غذا يك امتياز است به خصوص براي گاودارا ني كه نمي توانند مقدار بالاي دريافت غذا در گروه گاوهاي نزديك زايمان را انجام دهند و يا گاوداراني كه ترجيح ميدهند به طور اجبار دريافت ماده غذايي را بالا ببرند .
با محدود نگه داشتن در يافت غذا ٬ احتمال كاهش شديد اشتها و دريافت ماده ي خشك در نزديك زايمان افزايش مي يابد . از نقطه نظر علمي كاربردي محدود كردن در يافت غذا بسيار ساده و قابل انجام است و تنها با افزايش فيبر انجام مي شو د . تعداد زيادي مطالعه و تحقيق نشان داده اند كه دريافت غذا توسط گاو نزديك زا Close-up ارتباط زيادي به مقدار فيبر جيره دارد . براي موفق شدن در محدود كردن غذاي دريافتي بايد غذا را در آخور ها با گردن گير و يا در Stanchion انجام داد . در صورتي كه تغذيه به طو ر گروهي انجام شود٬ رقابت موجب خواهد شد كه تعدادي گاو غذاي بسيار محدودي در يافت كنند و تعدادي ديگر به طور غير محدود غذا بخورند .
متاسفانه به اندازه كافي مطالعه و تحقيق در اين رابطه كه سطح فيبر جيره و مقدار جيره ي گاو هاي نزديك زا چقدر باشد تا با كمترين استرس و به آرامي دوره ي انتقال توسط گاو طي شود ٬ انجام نشده ولي به هر حال مدارك كافي وجود دارد كه اشاره به تغذيه ي جيره با انرژي بالا (براي گاو close-up (Mcal/nei/b/dm 0/72-0/70 ٬ (34-40 درصد كربوهيدرات غير فيبري NFC و حداقل 32/0 NFC )كه البته اين توصيه صد درصد و تضمين عليه حل مشكلات پس از زايش نيست. پيدا كردن راه و روش صحيح براي گله ي شما هميشه ساده نمي باشد ولي اجازه ندهيد كه چند مشكل كوچك سد راه شما جهت رسيدن به پاسخ صحيح شود .