اهميت و تأثيرات روان‌شناختي رنگ‌ها بر خلق و خوي فردي و اجتماعي
بيش از سي و دو ميليون رنگ در طبيعت شناخته شده كه همگي نشان از خالقي دارند كه آن‌ها را هدفمند آفريده و رمزي ناشناخته يا شناخته شده در آن‌ها نهفته است.مغز انسان تاكنون تنها توانسته بخش ناچيزي از مخلوقات را تجزيه و تحليل كند و براي وجودشان دلايل محكمي ارائه دهد. پروردگار, عالم هستي را از نظر تصويري بر پايه‌ي فرم و رنگ بنيان نهاد و در هر ذره‌اي معني و انرژي خاصي را نهفت كه آدمي آن‌ها را بشكافد و فلسفه‌ي وجوديشان را دريافته و از اين نشان به خالق خود دست يابد.طبيعت مي‌توانست بدون رنگ باشد. ولي ما به‌عنوان يك انسان هيچ‌گاه نمي‌توانيم محيط پيرامون خود را سياه و سفيد ببينيم. در لحظات اول تصور, شايد اين موضوع ديدني و هيجان‌‌انگيز باشد اما پس از چند لحظه همه چيز زيبائي و هيجان خود را از دست مي‌دهد.
براي اثبات اهميت رنگ‌ها توضيح چنداني لازم نيست. رنگ‌ها در ذات وجودي مخلوقات قرار گرفته و جدايي‌ناپذيرند. همان‌گونه كه نمي‌توان جنسيت را از اشياء گرفت, رنگ را نيز نمي‌توان از آن جدا كرد. همه‌ي رنگ‌ها با ما سخن مي‌گويند. لبخند مي‌زنند, ما را در خود فرو برده و تأثيرات گوناگون مي‌گذارند؛ همان‌گونه كه اصوات چنين‌اند. به‌كارگيري كاملاً ناشيانه‌ي رنگ به وسيله‌ي بيش‌تر مردم, به ويژه در جوامع شرقي _ تأثيرات منفي برخي از مذاهب و فرهنگ‌ها, خلق و خوي فردي افراد و وضع برخي از قوانين _ عدم تنوع و يكنواختي در به‌كارگيري برخي از رنگ‌ها, دامنه‌ي كاربرد علمي رنگ را به‌خصوص در پوشش‌هاي فردي با اشكالات بزرگ و قابل توجهي روبرو كرده كه در درازمدت تأثيرات مخرب آن آشكارا به چشم مي‌خورد. در چنين جوامعي, بدون آن كه دستور خاصي از سوي مذهب‌ها و قوانين حاكم صادر شده باشد, رنگ‌ها در سنين مختلف به طور نسبتاً غير معقولي تقسيم‌بندي شده و به كار گرفته شود.كاربرد بسيار منفي رنگ‌ها در درجه‌ي اول در كهن‌سالان و سپس در جوانان و ميان‌سالان به چشم مي‌خورد.استفاده درازمدت از رنگ‌هاي سياه _ خاكستري _ قهوه‌اي و سرمه‌اي كه بيش‌تر كهن سالان از آن استفاده مي‌كنند بسيار نامناسب است؛ چرا كه اين رنگ‌ها باگذشت زمان, كسالت‌هاي روحي و رواني با خود به همراه داشته و يا تقويت خواهد كرد. رنگ‌هاي سرد و كدر, فشار خون را پايين آورده و نشاط را از ديدگان دور مي‌كند. استفاده از رنگ‌هاي شفاف و گرم به‌خصوص براي جوانان نشاط آور بوده و جنبش, حركت و گرمي بيش‌تري در پي خواهد داشت.تنوع در پوشش لباس براي همه‌ي گروه‌هاي سني بسيار قابل توجه است.
چرا كه تكرار يك رنگ حتي به صورت مثبت مي‌تواند به شدت كسالت‌آور باشد. رنگ‌ها, بر خلق و خوي فردي و اخلاق روزمره‌ي افراد تأثير فراوان دارند. به مثال زير توجه كنيد. با توجه به سن خاص خود, در هر سني كه هستيد تصور كنيد كه با كت و شلوار خاكستري يا با مانتو شلوار قهوه‌اي يا مشكي هر صبح به مدت يك‌سال در آينه نگريسته و سپس به محل كار خود رفته‌ايد. در طي روز چندين بار خود را در شيشه ويترين مغازه‌ها يا در آينه نگاه مي‌كنيد و همچنين ديگران بارها به شما خيره مي‌شوند. خودتان تصور كنيد كه اين يكدستي و يكنواختي با شما و مخاطبان شما چه‌ها مي‌كند. ولي در مقابل تصور كنيد يك‌سال را با استفاده از رنگ‌هاي كاملاً گوناگون _ مثلاً گروه قرمز _ گروه سبز _ گروه آبي _ زرد و ديگر رنگ‌ها سر كارتان حاضر مي‌شويد و خودتان را در قالب رنگ‌هاي مختلف مي‌بينيد يا اين‌كه ديگران شما را با اين همه تنوع مي‌بينند, بي‌شك بيش از اين‌كه تنوع رنگ‌ها براي شما مؤثر باشد, براي جذب مخاطبان شما مؤثر خواهد بود. اگر محدوديت استفاده‌ي رنگ‌ها از فرهنگ اجتماعي كمي دور مي‌شد, رنگ چه معجزه‌ها كه نمي‌كرد! چرا كه اگر رنگ‌ها و تنوع آن‌ها مهم نبود, زيباترين نمادهاي آفرينش يعني آسمان و زمين گل‌ها و درختان دريا و آب و... با اين همه تنوع رنگ و فرم آفريده نمي‌شد. تنوع رنگ‌ها نه تنها در پوشش‌هاي فردي بلكه در پوشش دكوراسيون‌ها و ديگر فضاهاي محيط زندگي افراد بي‌تأثير نيست. رنگ‌ها مي‌توانند زنده كنند و بميرانند ما كدام‌يك را مي‌خواهيم؟ پس چرا از آن‌ها كمك نمي‌گيريم؟ چرا آن‌ها را جدي نمي‌پنداريم؟
بهره‌گيري از رنگ‌هاي گرم و پر نشاط مي‌تواند در بالا بردن احساس حركت _ نشاط و هيجان _ تقويت و قدرت حافظه و بينايي و گرماي بيش‌تر بدن بسيار مؤثر باشد. رنگ‌هاي گرم به‌خصوص قرمز و نارنجي در افزايش قدرت جسماني و جنسي بسيار تأثير گذارند. براي اثبات بيش‌تر اهميت رنگ مثالي مي‌زنم. خود را در زمستاني بسيار سرد زير برف و سرما با لباس سفيد _ خاكستري يا آبي روشن تصور كنيد. ببينيد آيا سرماي بيش‌تري احساس مي‌كنيد. در مقابل در همان دما خود را در پوششي از لباس قرمز يا نارنجي تصور كنيد. چه احساسي خواهيد داشت؟ در تابستان و گرماي سوزان چه‌طور؟ حتماً خواهيد گفت كه پوشش لباس‌هاي سفيد و آبي‌آسماني تا چه حد در احساس سردي و گرمي بدن مؤثرند. زندگي روزمره ما به اندازه‌ي كافي يكنواخت و كسل كننده است! پس چه بهتر كه آن را با استفاده‌ي درست و علمي از رنگ‌ها كه خود منبع انرژي بسيار مؤثري هستند تغيير دهيم.
ابتدا بياييم سليقه‌هايمان را كمي تغيير دهيم. در استفاده از رنگ‌ها در دكوراسيون‌ها و ساختمان‌هاي مسكوني و كاري خود مقداري تجديد نظر كنيم. رنگ‌هاي مختلف را در پوشش‌هاي ديگران به خصوص در لباس عجيب و غريب ندانيم و آن‌ها را سبك نپنداريم چرا كه همه‌ي رنگ‌ها رنگ خدا و مقدس‌اند. او آن‌ها را آفريده تا به ما چيزي بگويد. چشم‌ها را به روي رنگ‌ها باز كنيم. (ما با رعايت نكردن هارموني رنگ‌ها بخش بزرگي از توانايي آن‌ها را به كار نمي‌گيريم و حتي از زندگي‌مان حذف مي‌كنيم. من در نوشته‌ها و مطالب خود كاربرد ناشيانه و سبك رنگ‌ها را پيشنهاد نمي‌كنم بلكه تنوع و هارموني آن را مطرح مي‌كنم.)
تنوع در رنگ لباس‌ها در هر سني كه هستيد در اولين برخورد شما با مخاطبانتان به‌ويژه آن‌هايي كه هميشه شما را مي‌بينند لبخندي نرم و پر نشاط ايجاد مي‌كند كه اين خود از اهميت خالي نيست.
براي اهميت بيش‌تر مطالب به مثال زير توجه كنيد. گفته مي‌شود كه رنگ‌هاي سرد به‌خصوص گروه آبي براي آرامش فكر و سكون و سكوت مؤثرند و رنگ‌هاي گرم در ايجاد انرژي و نشاط تأثير بيش‌تري دارند.
در جامعه‌ي ما افسردگي با ضرايب گوناگون درصد قابل توجهي از جوانان و مردم ما را در برگرفته كه كسالت‌ها و خستگي‌هاي درازمدت از مهم‌ترين نتايج آن است. بيش‌تر مرد ماز كسالت و بي‌حوصلگي هنگام بيداري از خواب به‌خاطر تلاش زياد روز پيش رنج مي‌برند. پيشنهاد مي‌كنيم كه براي بهبود اين وضعيت در محيطي كه با رنگ‌هاي شاد و گروه‌هاي زرد _ قرمز _ نارنجي و سبز روشن پوشانده شده استراحت كنيد. يا از لباس‌هايي با چنين رنگ‌هايي بهره بگيريد. چرا كه هنگام بيداري از خواب چشم شما با ديدن اين نوع رنگ‌ها نشاط و نور بيش‌تري پيدا كرده و انرژي رنگ در وجود شما تأثير خود را خواهد گذاشت. در مباحث بعد به چگونگي تأثير گذاري نور و رنگ به‌صورت علمي و از ديدگاه پزشكي مي‌پردازيم.
هيچ رنگي براي هيچ سني ممنوع نيست. خود ما هستيم كه با طرح قوانين بسته يا نسبتاً بسته همه چيز را در محدوده‌اي معين متوقف مي‌كنيم. رنگ لباس و پوشش‌هاي مختلف محيطي از نظر علمي زماني نامناسب است كه در آن كمپوزسيون و تركيب‌بندي مناسب براي ايجاد يك هارموني موفق به كار نرفته باشد. رنگ‌ها در دكوراسيون‌ها محيط‌هاي زندگي و چه در لباس بايد داراي يك تركيب‌بندي هنرمندانه و علمي باشند تا چشم‌نوازش شده و سيستم بينايي و احساس دروني انسان نفسي تازه كند. من براي درك بهتر مطالب به خوانندگان محترم كتاب‌هاي همنشيني رنگ‌ها از پروفسور هيداكي شي. جي. وا كتاب رنگ و طبيعت (دانش رنگ‌ها) از مهندس ناصر فرزان و كتاب رنگ درماني از پروفسور تدآندروز را معرفي مي‌كنم.
خلق و خو و سليقه‌ي افراد با همديگر تفاوت دارد ولي اين نكته بهره‌گيري غلط رنگ‌ها را توجيه نمي‌كند. بهتر است رنگ‌ها جزء دروس آموزش مؤسسات عالي _ مدارس و آموزشگاه‌هاي آزاد به‌عنوان يك مبحث پايه _ آموزش داده شود تا اقشار جامعه به‌ويژه جوانان دانش به‌كارگيري اين عنصر حياتي را به دست آورند. همه‌ي رنگ‌ها حتي سياه و سفيد كه در گفته‌هاي علمي و هنري حتي رنگ محسوب نمي‌شوند نيز مي‌توانند در خلق زيبائي و تأثيرات گوناگون مؤثر باشند ولي در اين‌كه كجا و چه‌قدر استفاده شوند به مطالعه و تحقيق بيش‌تري نياز است. رنگ مي‌تواند مستقيماً بر كادر صورت و ميميك چهره و حتي سن افراد تأثير خاص بگذارد.
استفاده از رنگ‌هاي سبز روشن _ زرد _ نارنجي _ قرمزهاي گوناگون _ جگري و امثال اين‌ها _ سن افراد را كم‌تر نشان داده و در آن نشاط و خنده‌رويي بيش‌تري ايجاد مي‌كند كه در جذب مخاطب بسيار مؤثر است. رنگ‌هاي قهوه‌اي _ سرمه‌اي _ خاكستري _ بنفش كدر شده _ سياه و آبي‌هاي تيره مي‌توانند در ايجاد يك صورت و شخصيت كاملاً رسمي و متين _ و داراي قدرت اراده‌ي بالا مؤثر بوده و سن افراد را مقداري بيش‌تر نشان دهند.
رنگ‌هاي زرد _ سفيد _ صورتي _ ياسي _ گل‌بهي _ سبزهاي روشن _ نارنجي‌هاي روشن و امثال اين‌ها مي‌توانند در خلق و پيدايش صورت و اندامي جوان و شخصيتي پرانرژي _ مهربان و قابل نفوذ مؤثر بوده و به‌خصوص رنگ ياسي مي‌تواند شخصيتي كاملاً مهربان و مؤثر ايجاد كند.اميد به ديدن زيبائي و محيطي سرشار از رنگ سرشار از نشاط سلامتي و زندگي سرشار از مهر و انسانيت.
