ترمزهای دیسکی (Disc Brakes)
لوازم و قطعات دوچرخه
این نوع ترمز شباهت زیادی به سیستم ترمز موتور سیکلت و اتومبیل دارد. در این ترمزها به جای استفاده از لبه چرخ به عنوان سطح ترمزگیری، از یک صفحه‌ی نصب شده در مرکز چرخ استفاده می‌شود که به این صفحه روتور (Rotor) می‌گویند. این صفحه در بین پدهایی قرار گرفته است که با فشردن اهرم ترمز، این پدها به روتور چسبیده و در نتیجه باعث کاهش سرعت دوچرخه می‌شود. ترمزهای دیسکی به دو گروه ترمزهای مکانیکی و هیدرولیکی تقسیم می‌شوند.
ترمزهای دیسکی - مکانیکی
در ترمزهای مکانیکی از یک اهرم ساده که دربرگیرنده لنت ترمز است استفاده شده که توسط کابل به دسته ترمز وصل شده است. این ترمزها با وجود مزایایی همچون سیستم ساده‌تر و هزینه کمتر، در مقایسه با ترمزهای هیدرولیکی از قدرت کمتری برخوردارند و نیازمند بررسی دوره‌ای برای تنظیم کشش کابل و پوشش لنت هستند. یکی دیگر از معایب این سیستم، امکان صدمه دیدن کابل یا کم شدن کارایی آن در اثر رطوبت و یا برخورد با شن و سنگ‌ریزه است.
ترمزهای دیسکی - هیدرولیکی
اما ترمزهای هیدرولیکی با استفاده از یک اهرم (کالیپر) متصل به پیستون که به شلنگی حاوی روغن ترمز تراکم ناپذیر وصل است کار می‌کنند و به این ترتیب باعث افزایش چندین برابری سیستم ترمز می‌شوند. با وارد شدن کمترین فشاری به دسته ترمز، پیستون توسط روغن ترمز حرکت کرده و یکی از لنت های ترمز که به پیستون متصل است، به روتور چسبیده و با فشار آوردن برروی روتور، موجب حرکت کالیپر شده و نهایتا هر دو لنت ترمز بر روی روتور قرار می‌گیرند و سرعت دوچرخه را کم می‌کنند.
نحوه عملکرد ترمزهای هیدرولیکی
با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی و سبک‌تر شدن مواد اولیه، استفاده از ترمزهای دیسکی به عنوان یک گزینه مناسب محسوب می‌شود. طرفداران ترمزهای دیسکی معمولا در مراجعه به خدمات پس از فروش، خواهان ارتقا مدل ترمز دوچرخه خود هستند؛ از این رو اکثر تولیدکنندگان به دنبال بالا بردن سطح کیفی، وزن کمتر و بازده بالاتر هستند. به همین جهت نسل جدیدی از ترمزهای دیسکی به بازار عرضه شده که با افزایش تعداد پدهای ترمز به 4 و یا حتی 6 عدد (به جای 2)، علاوه بر افزایش اطمینان خاطر از عملکرد ترمز در سراشیبی یا سرازیری‌ها، فشار کمتری به پدها وارد شده و مانع داغ شدن بیش از حد آنها می‌شود. بنابراین حتی اگر ترمزها در شرایط خیلی سختی قرار گیرند، عملکرد خوبی خواهد داشت.
تغییر دیگری که در نسل جدید ترمزهای دیسکی اعمال شده است، تغییر در روتور می‌باشد. روتورهای قدیمی از دو صفحه دایره شکل موازی تشکیل شده بودند که بین دو صفحه فاصله‌ای برای جریان هوا و خنک شدن صفحات وجود داشت. اما روتورهای جدید معمولا از دو قسمت فولاد ضد زنگ و آلومینیوم تشکیل شده‌اند. قسمت فولادی روتور در واقع محل برخورد پدهای ترمز است و قسمت آلومینیومی هم جهت اتصال روتور به چرخ در نظر گرفته شده است. این روتورها ضمن اینکه وزن بسیار کمتری دارند، مدت زمان طولانی‌تری خنک می‌مانند، زیرا آلومینیوم حرارت را به راحتی به محیط انتقال می‌دهد.
معمولا در دوچرخه‌ها از روتورهایی با شش پیچ و مهره (جهت اتصال به چرخ) استفاده می‌شود، البته در برخی از مدل‌های ترمزهای شیمانو (Shimano) از قفل مرکزی استفاده شده است که هرکدام معایب و مزایای خود را دارند. اتصال با شش پیج و مهره از رایج‌ترین روش‌های اتصال محسوب می‌شود زیرا به راحتی در دسترس و قابل تعویض است و با انواع چرخ‌ها سازگاری دارد، اما در عین حال باز و بسته کردن شش مهره زمان‌بر است و احتمال هرز شدن مهره‌ها در اثر استفاده مداوم نیز وجود دارد. این در حالیست که استفاده از سیستم قفل مرکزی بسیار راحت‌تر بوده و شما را قادر می‌سازد تا در کوتاهترین زمان ممکن روتور را به چرخ وصل کرده یا آن را جدا کنید و نگران هرز شدن آن نیز نباشید (البته ناگفته نماند برای این کار نیاز به ابزار مخصوص دارید). سیستم قفل مرکزی قابلیت تطبیق با انواع مختلف چرخ را ندارد و کمی سنگین‌تر از سیستم پیچ و مهره‌ای است و قیمت آن نیز بیشتر است.
از دیگر نکات قابل توجه در مورد روتورها، طراحی آنهاست. طراحی روتور نقش به سزایی در کارایی ترمز و لنت‌ها دارد. یک طراحی استاندارد، به گونه‌ایست که ضخامت روتور در تمام قسمت‌ها یکسان باشد، زیرا اختلاف ضخامت می‌تواند به پدهای ترمز صدمه زند. طراحی روتور همچنین بر استحکام و وزن آن تاثیرگذار است. در زیر نمونه‌هایی از طراحی‌های مختلف نشان داده شده است. یکی از اجزای مهم ترمزهای دیسکی شلنگ حاوی روغن ترمز است. این شلنگ‌ها معمولا از سه لایه شامل لوله داخلی، پوشش کولار و پوشش خارجی تشکیل شده است.
لوله داخلی: این لوله مخصوص عبور مایع ترمز است و معمولا از جنس تفلون ساخته می‌شود، زیرا تفلون در تماس با مایع ترمز واکنش نشان نداده و زنگ نمی‌زند.
پوشش کولار: کولار به صورت الیاف (ساخته شده از آرامیدها) بصورت نخ و یا پارچه‌های بافته شده است که می‌تواند با وزن مشابه، تا 5 برابر فولاد استحکام داشته باشد. کولار در واقع تامین کننده استحکام شلنگ و محافظ ساختار آن است. این لایه بسیار انعطاف‌پذیر است و در مقابل کشش‌های ناگهانی تغییر شکل نمی‌دهد. همچنین وزن بسیار سبکی دارد.
پوشش خارجی: این پوشش علاوه بر حفاظت از دو لایه داخلی، نقش به سزایی در حفاظت از قاب دوچرخه در مقابل هرگونه خراش ناشی از تماس پوشش کولار و بدنه دارد.
البته نوع دیگری از شلنگ نیز وجود دارد که تفاوت آن با مدل قبلی در جنس لایه میانی آن است. به این شلنگ‌ها اصطلاحا فولاد بافته شده می‌گویند، زیرا پوشش لایه میانی آن ها از جنس فولاد ضد زنگ است و در مقایسه با لایه آرامید از کشش فوق العاده‌ای برخوردار است.
