پيشگيري از عفونت كلي باسيلوز از راه خوراك
پيشگيري از عفونت كلي باسيلوز از راه خوراك
باكتري اشرشيا كلي ( Escherichia) زماني بيماري زا مي شود كه pH لوله گوارش از 5 بالاتر رود. با استفاده از تركيبات خاص در جيره غذايي، خوراندن لاكتوباسيل ها يا بعضي از اسيد هاي پوشش دار مي توان اسيديته دستگاه گوارش را حفظ كرد. مانند تمام حيوانات خونگرم كه در محيط طبيعي نگهداري مي شوند، در زمان كوتاهي پس از خروج از تخم، جمعيت ميكروبي در لوله گوارش جوجه ها ايجاد خواهد شد. گونه هاي مختلف باكتريايي كه در لوله گوارش ميزبان كلونيزه مي شوند به تغييرات حساس مي باشند. لوله گوارش در جوجه هايي كه تازه از تخم خارج شده اند. تا حدودي عاري از اجرام مي باشد و داراي pH نسبتاً بالا و باكتري هاي غير بيمارزايي مانند لاكتوباسيلوس ها است كه كاهش pH را در حدود 4 تا 5 ممكن مي سازد. باكتري هاي بيماريزاي روده اي ( Enteropathogenic) نظير اشريشيا كلي در pH بالاتر از 6 تا 7 ، فعاليت مطلوبي را لز خود نشان مي دهند. در صورتي كه در جيره غذايي پرنده كربنات سديم وجود داشته باشد، زمان انكوباسيون اسريشيا كلي مهاجم از 72 ساعت طبيعي به 5 تا 12 ساعت كاهش مي يابد. فاكتور ضد ترشح Antiseceretory Factor (ASF) پروتئين تنظيم كننده اي است كه از ترشح مايع به داخل روده جلوگيري مي كند. مقدار 01/0 پيكومول از ASF در جوجه باعث كاهش قابل توجهي در ترشحات ايجاد شده توسط توكسين هاي اشريشيا كلي مي شود. پلاسماي جوجه هايي كه از اسهال رنج مي برند، حاوي مقادير كمي از ASF مي باشد. اگر چه حضور اين ماده ، يک پاسخ ايمونولوژيک به حساب نمي آيد، با اين حال توسط آنتروتوکسين ها در لوله گوارش به شدت تحريک مي شود و به نظر مي رسد که نقش مهمي در دفاع عليه ترشح مايعات در حالات مرضي داشته باشد.
فاکتور ضد ترشحي (ASF) در سيستم اعصاب مرکزي تولفيد مي شود و عمدتاً در غده هيپوفيز تجمع مي يابد و از طريق خون و صفرا به دستگاه گوارش انتقال داده مي شود.
حساس بودن فاکتور ضد ترشحي به غذا
مقادير ASF در پلاسماي خون به تناسب تغيير در اجزاي طبيعي جيره افزايش مي يابد. نوع خاصي از فاکتور ضد ترشحي که ليسيتين القاء شده توسط غذا ( Feed Induced Lecithin = FIL ) خوانده مي شود، حساسيت ويژه اي دارد. اين نوع ASF داراي همان خواص ضد ترشحي، نظير ASF ايجاد شده توسط توکسين مي باشد، ولي ساختمان شيميايي آن تا اندازه اي متفاوت است.
توليد آن در سيستم اعصاب مرکزي مستقيماً به قند و امينواسيدهاي جيره وابسته است. در تجربيات مختلف ثابت شده است که مي توان ميزان پروتئين خام جيره با پايه غلات را با افزودن سومين اسيدهاي آمينه محدود کننده ( limiting amino acid) نظير تره اونين، کاهش داد. در پرندگان در حضور مقادير بالاي فاکتور ضد ترشحي کاهش مشخصي در بروز اسهال مشاهده شده است. احتمالاً ميزان توليد نيز به علت بهبود وضعيت سلامتي افزايش مي يابد. شيوع اسهال را مي توان به طور مشخصي با کاستن پروتئين خام جيره و به کمک خاصيت ضد ترشحي جيره کاهش داد. در حال حاضر به بهره گيري از مقادير بيشتر پروتئين هاي گياهي در جيره هاي طيور تمايل بيشتري وجود دارد. اين امر مي تواند رشد يک سويه را به سيستم گوارشي تحميل کند. جوجه ها بايد به خوردن جيره اي کاملاً متفاوت از نظر ساختار، مزه و ترکيب غذايي عادت داده شوند. سازگاري بايد با در نظر گرفتن ترشح آنزيم تنظيم کننده pH، ميزان عبور مواد هضم شده و مکانيسم هاي جذبي ايجاد شود.
تغذيه با مقادير کم وم تناوب بيشتر، در حفظ اسيديته لوله گوارش کمک مي کند و بنابراين pH در حد مطلوب حفظ مي شود. اطمينان از اين امر، نه تنها از طريق سلول هاي پوشانننده معده كه اسيد هيدروكلريك ترشح مي كنند، بلكه با حضور باكتري هاي موجود در لوله گوارش، تأمين مي شود. اين باكتري ها به طور طبيعي در معده يافت مي شوند و حضور آنها به فراهم كردن اسيديته معده و مساعدت در حفظ pH مطلوب جهت فعاليت آنزيمي و جلوگيري از رشد باكتري هاي بيماريزا كمك مي كند. در 4 pH= ، اين باكتري ها به سرعت رشد كرده، كاملاً فعال هستند. اگر pH به ميزان خيلي زياد افزايش يابد ( بالاتر از 5 )، باكتري اشريشيا كلي تكثير يافته، با باكتري هاي مفيدي كه تعداشان كاهش مي يابد، رقابت مي كند. تغيير در تركيبات غذايي تشكيل دهنده جيره بايد به آرامي انجام شود تا به پرنده فرصت سازش يافتن داده شود. تغيير ناگهاني در تركيب جيره ممكن است به تغيير pH منجر شود. گونه هاي لاكتوباسيلوس از باكتري هايي هستند كه قادر به توليد مقادير زيادي اسيد لاكتيك مي باشند. اثر ممانعتي لاكتوباسيلوس روي باكتريهاي ديگر، به توليد پراكسيدهيدروژن توسط آنها نسبت داده شده است. باكتري هاي اسيد لاكتيك از طريق خاصيت چسبندگي خود روي ديواره، خنثي سازي سموم، فعاليت باكتري كشي، جلوگيري از سنتز آمين و افزايش قدرت ايمني، مانع از كلونيزه شدن كلي فرم ها مي شوند. لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس ( Lactobacillus acidophilus ) همچنين قادر به توليد آنتي بيوتيك اسيدولين ( acidolin ) است كه مانع رشد ارگانيسم هاي بيماريزاي روده اي مي شود. شرايط طبيعي براي رشد باكتري هاي مولد اسيد لاكتيك مناسب است. شرايط نامطلوب ( استرس ) اين اثر را از بين مي برد و رشد اشريشيا كلي را تشويق مي نمايد. تغذيه مخمر، تعداد باكتري هاي مصرف كننده اسيد لاكتيك را تحريك كرده، pH دستگاه گوارش را پايين مي آورد. در اين حالت افزايش ساخت پروتئين باكتريايي وجود دارد. اسيدي كردن معده، نظريه نسبتاً جديدي است. روش هاي متعددي براي اسيدي كردن معده پيشنهاد شده و مورد بررسي قرار گرفته است. افزودن اسيدهاي معدني و آلي ساده و مخلوطي از چند اسيد كه باعث اسيدي شدن در محل هاي مختلف دستگاه گوارش مي شوند، از جمله اين روش ها است. غذاهاي پلت شده pH دستگاه گوارش را پايين مي آورند حال آنكه غذاهاي آردي آن را بالا مي برند. همچنين مشاهده شده است كه تغذيه با ذرت، PH دستگاه گوارش را پايين مي آورد. با مشاهده اسهال در پرندگان لازم است جهت تصحيح دهيدراتاسيون، درمان حمايتي با تجويز مايعات و الكتروليت، صورت گيرد.
