نکاتي در خصوص پرورش صنعتي بوقلمون
نکاتي در خصوص پرورش صنعتي بوقلمون
براي پرورش بوقلمون به روش صنعتي نياز است که پاره اي از موارد مد نظر قرار گيرد تا با اعمال آنها نتيجه مطلوبي عايد سرمايه گذاران گردد. در اين مقاله سعي شده تا به پاره اي از اين نکات که جهت شروع پروش مفيد و ضروري هستند اشاره شود.
.....
آشيانه بوقلمون
پرورش گله هاي کوچک بايد در ماه ها ي گرم سال آغاز شود تا نياز به مسائل پر خرج براي گرم کردن به حداقل برسد. آشيانه جوجه ها بايد چنان بنا شود که به سهولت و بدون هيچگونه ناراحتي بتوان آنرا تهويه نمود.
اگر يک ساختمان خوب و کوچک قابل حصول نباشد مي توان در يک سالن بزرگ يک آشيانه کوچک ساخت. کف آشيانه بايد به گونه اي ساخته شود که به سهولت قابل تميز کردن باشد.محل پرورش بوقلمونهاي جوان (poults) بايد به قدر کافي گرم و فاقد رطوبت اضافي باشد. همچنين، يک آشيانه با امکانات تهويه خوب و به خوبي عايق بندي شده در مناطق با شرايط اقليمي سرد از اهميت خاص برخوردار است. پنجره آشيانه جوجه ها بايد چنان باشد که وقتي باز مي شود به طرف پائين سر بخورد و يا چنان از پائين لولا شود که هنگام باز شدن هواي تازه و احتمالا سرد مستقيما روي بدن جوجه ها نوزد بلکه پس از برخورد به سقف وارد آشيانه شود که اين امر بهترين نوع تهويه را ممکن مي سازد. پنجره ها بايد در جلو و عقب آشيانه مستقر شوند. براي هر m2 آشيانه يک دهم m2 پنجره منظور مي شود. بعضي پرورش دهندگان محوطه پرورش را با پرچيني محصور مي کنند و از آشيانه بعنوان سر پناه استفاده مي کنند. همچنين مي توان از سايبان ها نيز استفاده نمود، هنوز هم تعدادي از پرورش دهندگان از سايبان استفاده مي کنند که اغلب به آشيانه يا سرپناه متصل اند. کف سايبان ها از نرده هاي تخته اي يا سيم ساخته مي شود و با فاصله کمي از زمين مستقر مي گردند تا مدفوع زير آن و بر روي زمين بريزد که اين امر تميز کردن آن را آسان مي کند.
البته توجه داشته باشيد که بوقلمونهاي نژاد درشت را در سايبان هائي با کف نرده اي و سيمي نبايد نگهداري کرد زيرا دچار طاول و پينه و همچنين اختلالات کف و ساق پا مي شوند که اين عوارض در بوقلمونهاي نژاد سبک بروز نمي کند.
در واحدهاي بزرگ از روش پنجره بسته (windowless) استفاده مي کنند که اين گونه آشيانه ها بايد کاملا عايق بندي شوند. بايد در هر دقيقه حدود 03/0 متر مکعب هوا با فشار حدود 5/0 سانتي متر بر هر کيلو وزن بوقلمونهاي بالغي که در معرض تهويه هستند وارد شود.
مساحت کف آشيانه
تا هشت هفتگي براي هر ده جوجه بوقلمون يک متر مربع کافي است. از 12-8 هفتگي براي هر ده جوجه بوقلمون دو متر مربع و براي بوقلمونهاي بين 16-12 هفتگي براي هر ده بوقلمون جوان 5/2 متر مربع بايد در نظر گرفته شود.
براي بوقلمونهاي جوان (نر و ماده) در حال رشد به ازا هر بوقلمون 4/0 متر مربع فضا در نظر مي گيرند. البته اگر تمام گله بوقلمون نر باشد براي هر بوقلمون 5/0 متر مربع و چنانچه ماده باشد به ازا هر بوقلمون 3/0 متر مربع فضا لازم است. براي بوقلمون هاي سبک و آنها که در سيستم بسته پرورش داده مي شوند مساحت آشيانه بايد کمتر از ارقام فوق باشد.
دستگاه مادر مصنوعي
چند نوع دستگاه مادر مصنوعي وجود دارد. مادرهاي گازي و الکتريکي که بهترين نوع جهت پرورش در گله هاي کوچک هستند. دستگاه هاي مادري که براي 250 جوجه مرغ کافي است براي 125 جوجه بوقلمون کفايت مي کند.
بايد 24 ساعت قبل از ورود جوجه ها دستگاه هاي مادر را به کار انداخت تا آشيانه گرماي لازم را کسب کند. اگر از دستگاه هاي مادر گرد استفاده شود درجه حرارت براي طيور سفيد 40 درجه سانتي گراد و براي طيور زرد و قهوه اي 35 درجه سانتي گراد در نظر گرفته مي شود. اين درجه حرارت از داخل در فاصله 18 سانتي متر لبه خارجي دستگاه مادر و در 5 سانتي متري بستر يا در حد ارتفاع پشت جوجه بوقلمون در نظر گرفته شود. بايد هر هفته حدود 3-2 درجه حرارت را پائين آورد تا به ميزان مناسب 20 درجه سانتي گراد برسد. اگر منطقه پرورش جوجه گرم باشد مي توان در طول روز دستگاه ها را خاموش کرد. پس از هفته ششم هيچ گونه منبع حرارتي نه براي شب و به براي روز لازم نيست.
دستگاه هاي گرما ساز بايد به فاصه 45 سانتي متري از سطح بستر آويزان گردند. حرارت دستگاه هاي مادر در ابتدا حدود 35 درجه سانتي گراد است که در ادامه دوره پرورش و به تدريج هفته اي 5/3- 3 کاهش پيدا مي کند که اين امر تا 6 هفتگي ادامه دارد. در حين پائين آوردن درجه حرارت بايد رفتار جوجه را مدنظر قرار داد. درجه حرارت خارج از منبع حرارتي، يعني محيط اطراف و بيرون از دستگاه مادر بايد حدود 21 درجه سانتي گراد باشد تا جوجه ها احساس راحتي کنند. تهويه بايد به نحو احسن انجام گيرد. ميزان رطوبت براي جوجه هاي بوقلمون در داخل سالن 65% است. دستگاه هاي مادر بايد داراي حفاظ باشند تا جوجه ها از اطراف منبع حرارتي دور نشوند. حفاظي به ارتفاع 45 سانتي متر براي هر دستگاه توصيه مي شود. در شرايط آب و هوائي گرم حفاظي به اندازه 30 سانتي متر کافي خواهد بود. حفاظ مادر بايد در فاصله 65-60 سانتي متري لبه دستگاه مادر مستقر شود و به تدريج اين فاصله به 120 90 سانتي متر برسد و پس از گذشت 10-7 روز مي توان حفاظ را برداشت. اگر جوجه ها درفصل سرما ريخته شوند و آشيانه بقدر قابل ملاحظه اي وسيع باشد مي توان بوسيله پاراوان قسمتي از آشيانه را جدا کرد و به تدريج که جوجه ها بزرگ مي شوند فاصله پاراوان را بيشتر کرد.
وسائل دانخوري
در اولين روزها مي توان غذاي جوجه ها را در ظرف هاي ساده قرار داد ولي چون اشکالاتي در درک دارند و حيوانات کودني به حساب مي آيند بهتر است در کنار هر آبخوري و يا دانخوري، وسيله و مواد بي ضرر و براق قرار داد تا توجه جوجه ها را به خود جلب کند. ريختن مقدار جزئي آرد يا ريزه هاي سنگ خارا روي دان روزي دوبار براي سه روز اول زندگي، بوقلمون ها را تشويق به خوردن مي نمايد. نبايد دانخوري ها را مملو از دان کرد زيرا دان روي بستر مي ريزد و جوجه به هواي دان روي بستر خود آنرا مي خورند مگر اينکه روي بستر را با کاغذ بپوشانند. براي جوجه هاي هفت روزه تا سه هفتگي دانخوري کوچک به اندازه حدود 7-5 سانتي متر براي هر جوجه مناسب است. از سن 3 هفتگي به بالا تا سن عرضه به بازار از دانخوري هاي با سايز بزرگ استفاده مي شود به طوريکه عمق دانخوري 10 سانتي متر و طول دانخوري 8-7 سانتي متر براي هر قطعه بوقلمون مناسب است. اگر دانخوري عريض باشد و بتوان از دو طرف آن استفاده کرد بدين ترتيب يک متر از اين دانخوري را دو متر محسوب مي کنيم.
نور رساني
در دو هفته اول زندگي نور بايد به قدر کافي در اختيار جوجه ها باشد تا بتوانند آب و غذا را ببينند. لامپهاي 200 واتي با فواصلي در حدود 3 متر مستقر شوند. يک چراغ 15-7/5 واتي بايد در داخل و زير هر دستگاه مادر قرار داده شود. پس از دو هفته اول مي توان نور را کاهش داده تا در اين سن از بروز استرس، روي هم ريختن جوجه ها و اضطراب جلوگيري شود.
تغذيه
براي پرورش بوقلمون دو برنامه غذائي اساسي بايد در نظر گرفته شود. يکي غذاي تمام نرم يا آردي و ديگري دانه اي يا پلت. نيازهاي تغذيه اي بوقلمون بر اساس سن متغير است. همچنانکه بر سن بوقلمون افزوده مي شود، نيازهاي پروتئين ، ويتامين و مواد معدني اين پرنده کاهش مي يابد و بر نياز آن به انرژي افزوده مي شود.
مواد غير قابل حل مانند سنگ ريزه (گرانيت) بايد در سنين 10-8 هفتگي به غذاي بوقلمون اضافه شود. دان بوقلمون بايد حتما حاوي يک ماده مقابله کننده با کوکسيدوز باشد و همچنين وجود يک ماده پيشگيري کننده بيماري سياه سر (black head) نيز در غذاي بوقلمون ضروري است. بايد هميشه غذا و آب در اختيار پرنده باشد. غذاي غير نرم يعني با ذرات درشت (pellet) را مي توا ن از هفته چهارم زندگي براي جوجه هاي بوقلمون در نظر گرفت.
مي توان براي تغذيه بوقلمون از يونجه تازه و ترد، شبدر خوب، علوفه سبز تازه يا جوانه سبز غلات که به خوبي خرد شده و فاقد رشته هاي بلند باشد، استفاده کرد. همه اينگونه مواد را ميتوان روزي يک يا دوبار به بوقلمون هاي جوان داد. هرگز نبايد علوفه پژمرده يا خشکيده و ساير مواد غذائي مشابه را در اختيار پرنده گذاشت. در فرمول غذائي بوقلمون ميتوان از کنجاله سويا، ذرت آسياب شده و مشابه آنها استفاده و دان تهيه کرد. غذاي بوقلمون هاي در حال رشد را از سن هشت هفتگي تا عرضه به بازار بايد در اختيار بوقلمون هاي جوان قرار داد. پروتئين موجود در آرد سوياي پوست کنده براي بوقلمون هاي بالغ بسيار قابل هضم ولي مواد هيدروکربنه موجود در آن زياد قابل جذب نيست.
ميزان غذاي بوقلمون
جوجه هاي بوقلمون تا 24 ساعت و يا حتي بيشتر احتياج به خوردن و آشاميدن ندارند زيرا از زرده ذخيره بدن استفاده مي کنند ولي بعد از اين مدت بايد غذا و آب کافي در اختيار آنها قرار داد. مقدار غذائي که توسط جوجه بوقلمون هاي در حال رشد خورد ه مي شود در اولين ماه زندگي 460-450 گرم است. اصولا بوقلمون حيواني است که مخصوص گوشت پرورش داده مي شود لذا از اينرو بيشتر انتخاب در بوقلمون از نظر تبديل غذائي صورت مي گيرد. بدين ترتيب که هر چه بوقلمون در ازا غذاي کمتر گوشت بيشتري توليد کند بهتر است. بوقلمون از نظر ضريب تبديل پرنده خوبي به شمار مي رود. زيرا به طور متوسط ميزان ضريب تبديل غذائي در آن در اوائل زندگي حدود 1 به 3 است. در برخي مزارع از غذاي تمام آردي و در برخي ديگر از غذاي آردي - دانه اي استفاده مي شود اما در گروهي از مزارع نيز تا 8 هفتگي غذاي تمام آردي و از 8 هفتگي به بعد غذاي دانه اي - آردي در اختيار پرنده قرار مي دهند. اگر بوقلمون به طريقه محدود نگهداري شود، اضافه نمودن علف سبز به جيره غذائي جوجه ها سبب بهتر شدن رشد مي شود. 4 هفته پيش از رسيدن بوقلمونها به بازار بايد مواد بودار مانند روغن ماهي يا پودر ماهي را حذف کرد تا گوشت بوي نا مطبوع نگيرد. غذاي بوقلمونهاي تخمگذار شبيه مرغهاي تخمگذار است ولي بايد توجه داشت که بوقلمونهاي تخمي را نبايد بيش از حد غذا داد زيرا سبب چربي گرفتن آنها مي گردد و توليد تخم را پائين مي آورد. جوجه ها را پس از خارج شدن از تخم به مدت 24 ساعت بايد در استراحت غذائي قرار داد و سپس به تغذيه آنها در 20-15 روز اول توجه کرد.
براي فربه ساختن بوقلمون بايد همه روزه خوراک دانه به آنها داد و هرچه هنگام بردن به بازار و کشتن بوقلمون نزديکتر شود بايد بر خوراک دانه آنها افزود. ترکيبات کلي جيره را ذرت، گندم، جو و يولاف تشکيل مي دهد. ذرت را نبايد تنها به بوقلمونهاي پرورشي داد زيرا پرنده را بيش از حد فربه مي کند. مي توان در زمستان از برگ چغندر و يولاف نيز در ترکيبات جيره استفاده کرد. در اختيار گزاردن ذغال چوب، شن و آهک هم مناسب است.همچنين در موقع جفتگيري بايد خوراک قويتري هم مانند آرد ماهي، پودر خون و ... در اختيار پرنده قرار داد.
هميشه در هنگام تغذيه نکات زير را مد نظر قرار دهيد:
1- از دادن خوراک بسيار و خوراک نامرغوب و کپک زده دوري کنيد.
2-علوفه سبز خرد کرده و چراگاه بايد در دسترس جوجه بوقلمون قرار گيرد.
3- گاهگاهي در آب آشاميدني پرنده از يک قاشق چايخوري سولفات مس دو سود در يک ليتر آب استفاده کنيد.
4- آشيانه و خوراک و در صورت وجود چراگاه بايد کاملا پاکيزه باشند.
نوک چيني
نوک بوقلمونهاي جوان بين 5-2 هفتگي چيده مي شود. چنانچه ديرتر از اين سنين اقدام به نوک چيني نمائيم، گرفتن و مهار حيوان به دليل سنگيني جثه دشوار خواهد بود و ممکن است بوقلمون دچار پر ريزي گردد. پيش از اينکه بوقلمونها دچار کاني باليسم و پر کني شوند بهتر است عمل نوک چيني انجام گيرد. نوک چيني نبايد در يک روزگي و در جوجه کشي انجام شود. زيرا ممکن است اين عمل باعث بروز استرس و بي ميلي جوجه ها به غذا و آب و در نتيجه نزاري و بي آب شدن بدن حيوان (دهيدراسيون) گردد.
بايد دقت شود سوراخهاي بيني چيده نشود. همچنين دقت کنيد که پس از اين عمل غذا در دانخوري در سطحي باشد که جوجه هاي نوک چيده شده به راحتي بتوانند آنرا بخورند.
قطع تاج و ريش
تاج و ريش از اعضائي هستند که اغلب در نزاع هاي بين پرندگان به خصوص بوقلمون ها از هر عضو ديگري آسيب پذيرتر مي باشد. تاج و ريش را ميتوان در جوجه بوقلمونهاي يک روزه به سادگي با قرار دادن بين انگشت سبابه و شست با ناخن شست قطع نمود. حتي تا سن سه هفتگي نيز مي توان آنرا با ناخن گير و قيچي به راحتي قطع نمود.
قطع ناخن
قطع ناخن معمولا براي جلوگيري از ايجاد خراش روي پوست بدن و پهلوي بوقلمون انجام ميشود. اين عمل بيشتر در محيط هائي که تعداد در سطح بوقلمون زياد و بيش از حد متراکم است انجام مي شود ولي حتي در پرورش در چراگاه نيز بسيار مفيد است. براي اين منظور بايستي ناخن ها به کلي قطع شوند. قطع ناخن بايد در روز اول زندگي در موسسه جوجه کشي انجام گيرد.
قطع پر
چنانچه بوقلمون در چراگاه پرورش داده شود با قطع پرهاي پرها به سهولت مي توان جلوي پرواز اين پرنده را گرفت. قطع پر از قسمت انتهائي يک بال با يک نوک چين از اقداماتي است که جلوي پرواز را در چراگاه خواهد گرفت. قطع پر با نوک چين برقي در يک روزگي تا ده روزگي مي تواند انجام گيرد. عمل قطع پر در حال حاضر کم تر از سابق انجام مي شود زيرا در بوقلمونهاي گوشتي موجب بدشکلي لاشه مي گردد.
