پر از ديدگاه پرورش دهندگان طیور
پر از ديدگاه پرورش دهندگان طیور
پرورش دهندگان طيور از ديدگاه متفاوتي پر را مورد توجه قرار مي دهند :
...
1- حفظ دماي بدن و حفاظت در برابر عوامل خارجي
2- استفاده از پر براي تعيين جنسيت :
امروزه ثابت شده است كه برخي ژنها كه معمولا تحت تاثير جنس قرار دارند در سرعت رشد پرها موثر مي باشند و اكنون از اين ژنها براي تعيين جنسيت پرندگان استفاده مي شود (در مورد يكي از اين ژنها در بخشهاي بعد صحبت مي شود) به دليل اينكه امروزه اين مطلب مورد توافق است كه توليد جداگانه جوجه هاي نر و ماده داراي مزاياي متعددي مي باشد از اين رو تعيين جنسيت در جوجه هاي يكروزه اهميت يافته است .
3- در صد بالاي پروتئين موجود در پر :
پر داراي درصد بالايي از پروتئين در ساختمان خود مي باشد كه اين امر موجب شده تا بخش اعظمي از پروتئين خوراك مصرفي صرف توليد پر شود كه اين از لحاظ اقتصادي حائز اهميت است.
4- كم ارزش بودن پر توليدي در مقابل خوراك مصرفي براي توليد آن:
با اينكه پر داراي مقادير بالاي پروتئين است اما پر توليدي از لحاظ قيمت ارزش چنداني ندارد همچنين براي حذف اين پر و كندن آن نيز هزينه اي انجام مي شود كه خود اثر منفي اقتصادي دارد .
بنابر اين حذف پر مي تواند موجب صرفه جويي اقتصادي در اين دو مورد ذكر شده شود.
عواملي كه مي توانند در كاهش پر موثر باشند :
1
- عوامل طبيعي :
مهمترين عامل طبيعي كه مي تواند باعث كاهش پوشش پر در بدن پرندگان شود پر ريزي ساليانه (molting ) مي باشد، پر ريزي ساليانه در اكثر پرندگان طي دوره خاصي و با توجه به شرايط محيطي صورت مي گيرد كه تحت تاثير هورمونهاي باعث ريزش پرها مي گردد . شروع پر ريزي در يك واحد پرورش به ويژه جوجه گوشتي بسيار نامطلوب است ( به جز برخي موارد خاص در مرغهاي مادر و تخمگذار ). زيرا مقدار زيادي پروتئين در اثر پر ريزي از طريق پر به هدر مي رود و در ضمن براي رشد مجدد آن مقادير ديگري پروتئين بايد مصرف شود .
...
2- عوامل محيطي :
از اين عوامل محيطي كه مي توانند موجب كاهش پوشش پر شوند مي توان به موارد زير اشاره كرد :
الف) نقصها : شامل مواردي از قبيل نوك زني و كانيباليسم كه به طور عمده در اثر ضعف سيستم مديريتي و يا تغذيه اي ايجاد مي شود .
ب) ضربات : ضرباتي كه برخي اوقات در داخل سالن به پرندگان وارد مي شود مي تواند موجب ايجاد خراش و به دنبال آن كاهش ميزان پر در ناحيه صدمه ديده شود، جراحات و ضربات وارده مي تواند ناشي از برخورد پرنده با ديواره هاي سالن و يا ديگر پرندگان و يا ناشي از جفتگيري و ساير برخورد ها باشد .
ج ) استرس ها : هرگونه استرس شديد كه به حيوان وارد شود مي تواند موجب از دست دادن پر ها شود . استرسهايي از قبيل استرس حرارتي ، استرس غذايي و يا استرس هاي ناشي از بيماري ها مي توانند موجب ريزش پر شوند . اين سه عامل نامبرده شده نيز به همان دلايلي كه براي پر ريزي ساليانه بيان شد مطلوب نمي باشند .
...
3- عوامل ژنتيكي :
عوامل ژنتيكي فراواني روي خصوصيات پر از جمله شكل , تراكم , رنگ و ديگر ويژگي هاي پر اثر گذارند . اين ژنها عمدتا به صورت پلي ژنيك عمل كرده و معمولا يك ژن در تعيين اين ويژگي ها اثر كوچكي دارد . با اين حال برخي از ژنها مي توانند تغييرات عمده اي در ساختار و ميزان پر ايجاد كنند كه در اين بخش به آنها اشاره خواهد شد.
عوامل ژنتيكي موثر بر ويژگي هاي پر :
...
1- ژن گردن لخت (NAKED NECK )
اين ژن يك ژن بدني است كه به صورت غالب ناقص عمل مي كند . پرندگان داراي اين ژن در ناحيه گردن بدون پر بوده و در حالت نا همگون شبكه اي از پرها در زير گردن مشاهده مي شود .اين ژن علاوه بر تاثير در پرهاي ناحيه گردن كل پوشش پر را نيز تحت تاثير قرار مي دهد به طوري كه در حالت همگون ( Na Na ) تا حدود 40 % و در حالت نا همگون ( na Na ) تا حدود 30 % از كل پوشش پر كاسته خواهد شد .
پرندگان گوشتي داراي اين ژن در محيط بالاي 30 درجه رشد كرده و داراي وزن بيشتر , راندمان بيشتر , در صد پايين پر , قدرت توليد مثلي بيشتر , قدرت حياتي بالاتر و كاهش ميزان خودخوري مي باشند، همچنين در اين پرندگان در صد گوشت سينه بيشتر است .
در پرندگان تخم گذار كه در بدن خود اين ژن را دارند بهبود تحمل گرما ايجاد شده و در نتيجه افزايش توليد تخم مرغ , راندمان بالاتر , بلوغ جنسي زودتر, تخم مرغهاي بزرگتر و كاهش مرگ و مير ايجاد مي شود . البته اين امتيازها در شرايط گرم خود را نشان مي دهد و ممكن است در شرايط عادي اين امتيازها وجود نداشته باشد .
تحمل گرمايي ايجاد شده به علت دماي پايين تر بدن در اين پرندگان در شرايط گرم نسبت به ساير پرندگان مي باشد . چنانكه در اين شرايط دماي بدن اين پرندگان كمتر از ساير پرندگان خواهد بود . ايرادي كه اين ژن ايجاد مي كند افزايش مرگ و مير جنين و كاهش جوجه در آوري است كه مي توان به وسيله انتخاب از اثرات مضر آن جلوگيري كرد .
...
2- ژن پر وزوزي ( FRIZZLE GENE )
اين ژن يك ژن بدني است كه به صورت غالب ناقص عمل مي كند و موجب انحناي پرها به سمت خارج بدن و همچنين كاهش وزن پرها مي شود .در حالت همگون انحناي پرها بيشتر است . اين حالت موجب كاهش حالت عايقي پر مي شود و عمدتا در تحمل تنش حرارتي اثر مثبت دارد . Haren kiso و همكارانش در سال 1992 نشان دادند كه ژن F به صورت نا همگون باعث كاهش وزن پر تا حدود 40 % و افزايش وزن تاج مي شود . آنها نشان دادند كه اين ژن روي تعداد تخم مرغ , اندازه تخم مرغ و راندمان اثر مثبت دارد ولي اطلاعات تكميلي هنوز به دست نيامده است .
...
3- ژن دير پر در آوردن
اين صفت ( دير پر در آوردن ) يك صفت وابسته به جنس غالب است . وجود اين ژن موجب مي شود تا پرها در روزهاي اوليه زندگي داراي رشد بسيار كندي باشند . امروزه از اين ژن براي تعيين جنسيت جوجه هاي يك روزه استفاده مي كنند . در سال 1988 Horst اثرات غير مستقيمي را براي اين ژن معرفي نموده است . كه از آنها مي توان به موارد زير اشاره كرد :
1) كاهش نياز پروتئين .
2) كاهش ذخيره چربي در طي دوره جواني .
3) افزايش دفع حرارت بدن در طي رشد اوليه .
اما اين ژن از لحاظ مديريتي داراي نواقصي نيز مي باشد مانند اينكه پرندگاني كه زودتر پر در مي آورند سريعتر مي توانند از چوب خواب استفاده كنند بنابراين در اين پرندگان بيماريهاي ناشي از برخورد با بستر نامناسب كمتر ديده مي شود ( البته امروزه استفاده از چوب خواب به علت مشكلات متعدد تقريبا منسوخ شده است ) . همچنين در اين پرندگان عايق بدن ( پر ) زودتر تشكيل شده و پرنده در مقابل تغييرات ناگهاني دما مقاومت بيشتري خواهد داشت .
...........
4 - ژن پرهاي فرسوده ( FRAY FEATHER GENE )
اين صفت توسط يك جفت ژن مغلوب كنترل مي شود و باعث مي شود كه پرهاي دم بلندتر از حالت عادي بوده و ساير پرها نيز فرسوده به نظر برسند . اين تغييرات به علت تغيير در ساختمان نوار داخلي پر ايجاد مي شود و به نظر نمي رسد نقش مثبتي در بدن پرنده ايفا كند.
...
5 - ژن Silky :
اين ژن كه يك ژن بدني مغلوب مي باشد با تاثير بر اجزاي داخلي پرها باعث بهبود توانايي دفع گرما مي گردد . با اين حال غالبا استفاده تجاري از اين ژن براي افزايش توان مقاومت گرمايي انجام نگرفته است اما به علت تغيير شكلي كه اين ژن در ساختمان پر ايجاد مي كند از آن براي توليد مرغهاي زينتي استفاده مي شود .
...
6 - ژن مرغ لخت ( NAKED CHIKEN GENE )
اين صفت توسط يك جفت ژن وابسته به جنس مغلوب كنترل مي شود . و مي تواند پوشش پر را به طور عمده حذف كند . در اين پرندگان پر به كلي از بين رفته و فقط مقدار بسيار اندكي پر روي بدن باقي مي ماند . از اشكالات مهم اين ژن در صد مرگ مير مي باشد اغلب مرغها و خروسهاي داراي اين ژن در دو يا سه روز اول دوره جوجه كشي تلف مي شوند و تلفات جوجه هاي متولد شده تا سن 6 هفتگي به 95 درصد مي رسد .
...
تلفيق ژنهاي موثر بر خصوصيات پر :
ژنهاي نام برده شده در بالا ژنهايي هستند كه مي توانند تغييرات عمده اي را در پر ايجاد نمايند اما نكته ديگر اين است كه با تلفيق برخي از اين ژنهاي مطلوب ميتوان اثرات مطلوب آنها را افزايش داد .در مورد جوجه هاي گوشتي يك گزارش حاكي از اين است كه تلفيق دو ژن گردن لخت و پر وزوزي مي تواند اثرات مثبتي در توليد داشته باشد ( Deep و همكاران , 1993 ) همچنين طيوري كه جهت دير پر در آوري انتخاب شده و ژن گردن لخت را نيز دارا باشند داراي پر كمتري بوده و نسبت به طيور مشابه بدون ژن گردن لخت در هواي گرم داراي توليد بيشتري هستند .
