عوارض افزايش نمك بيش از حد مجاز در كنسانتره دامي
عوارض افزايش نمك بيش از حد مجاز در كنسانتره دامي
بروز علائم مسموميت از نمك در صورت خورانيدن نمك اضافي ( بيش از حد مجاز) و همزمان محروميت از آب شرب در تمام گونه هاي حيواني ا زتمام نقاط جهان گزارش شده است و جيرههاي حاوي 3 تا 4 درصد نمك طعام معمولا موجب بروز مسموميت در طيور و بسياري از چهارپايانمي شوند .
خوك و طيور نسبت به مسموميت از نمك بسيارحساس تر از سار حيوانات مي باشند با اين وجودگاوو گوسفندنيز در صورت افزوده شدن بيش از حد نمك طعام به جيره غذايي معمولا عوارض مسموميت از نمك را نشان مي دهند بويژه اگر از نظر دستبابي به آب شرب سالم نيزدچار مشكل شوند.
گوسفند تا 1% درصد وجود نمك در آب آشاميدني را تحمل مي نمايد و ميزان 5/1% ممكن است موجب بروز مسموميت شود لذا بطور عموم توصيه مي شود آب شرب دامها زير 5/0 % نمك داشته باشد.
مسموميت از نمك مزمن نيز موجب اختلالات گوارشي ، از بين رفتن اشتهاء ، كاهش وزن و دهيدراتاسيون مي شود.
در گاوان علائم مسموميت نمك به اختلالات دستگاه گوارش و CNS يا سيستم اعصاب مركزي مربوط مي شود ريزش بزاق ، افزايش تشنگي ، استفراغ ، درد ناحيه شكم و اسهال از علائم اوليه مسموميت نمك مي باشند كه نهايتا به عدم تعادل ، چرخش ، كوري ، تشنج و فلجي و مرگ ختم مي شود.
در كالبد گشائي حيوانات تلف شده از مسموميت با نمك ، ادم عضلات اسكلتي ، تجمع مايع در پرده پريكارد مشهود است ( هيدروپريكارد)
در موراد مسمويت هاي بسيار شديد ممكن است هيچگونه علائم واضحي در روي لاشه دام تلف شده مشاهده نشود .
جهت تائيد تشخيص مي توان در سرم خون و يا مايع مغزي نخاعي ميزان سديم را اندازه گيري كرد جراحات مغزي ، آناليز مواد غذائي و اندازه گيري ميزان نمك آب شرب از نظر ميزان سديم نيز به تائيد تشخيص كمك مي نمايد.
جهت درمان دام دچار مسموميت با نمك طعام درمان خاصي وجود ندارد خارج كردن خوراك و آب شرب حاوي نمك از دسترس دامها در وهله اول توصيه شده است و بهد بايد آب شرب فاقد نمك بهمقدار كافي در اختيار دامهاي مسموم قرار گيرد.هرچندكه مصرف آب اضافي ممكن است موجب پيدايش ادم در مغز شود و موجبات بروز علائم عصبي را در دام فراهم نمايد.
در موارد شديد كهدام مسموم توانائي نوشيدن آب را ندارد بايستي با لوله معدي آب وارد دستگاه گوارشي حيوان شود.عليرغم اقدامات درماني ميزان مرگ و مير در موراد مسموميت هاي شديد ممكن است به يژبيش از 50% برسد در دامهاي كوچك تجويز سرمهاي دكستروز هيپرتونيك و يا قندي نمكي ايزوتونيك ممكن است در كاهش عوارض مسموميت و برطرف كردن دهيدراتاسيون مفيد باشد.
بطور كلي ميزان نياز به سديم و كلرين 1/0 % ماده خشك مواد غذائي است. هرچند نمك را معمولا بصورت آزاد در اختيار دام مي گذارند و يااغلب به اجزاءجيره غذائي بويژه كنسانتره ها و سيلو افزوده مس شود ولي در هر صورت توصيه مي شود بايستي در هر مورد به حداقل قناعت كرد .
به نظر مي رسد در شرايط نگهداري در مرتع گاوان به ميزان نمك بيشتري نسبت به گاواني كه جيره غذائي آماده دريافت مي كنند احتياج دارند.
همچنين گاوان جهت مصرف زياد نمك بايستي بتدريج عادت نمايند و همواره آب شرب سالم بهميزان كافي در اختيار حيوان قرار گيرد . كمبود نمك اشتهاي كاذبي جهت مصرف بيش از حد نمك در حيوان ايجاد مي نمايد. تدوام كمبود نمك نيز منجر به لاغري ، ژوليدگي و كاهش توليدات دام مي شود.
مقادير مورد نياز نمك جيره روزانه توصيه شده :
در گاوان خشك كوچك : 12 گرم
در گاوان شير ده ممتاز 42 گرم
ماخذ: Merck Index
Howard
