نشریات روستایی حافظان فرهنگ بومی محلی گلستان

به گزارش خبرنگار مهر، نیاز به داشتن نشریات روستایی ضرورتی است که شاید در دنیای پر از فناوری و تکنولوژی امروز کمتر به آن توجه شود، اما لزوم حفظ سنت ها و ضرورت جمع آوری خرده فرهنگ ها و تحویل آن به نسل های بعد و هویت داشتن آینده فرزندان روستا اصلی ترین دلایلی است که باید بار آن را نشریات روستایی به دوش بکشند. همکاری و تعاملی که این روزها در این روستاها مشاهده می شود و احساس مسئولیت جوانان این روستاها نشانگر تعهد عمیقی است که این جوانان به زادگاه خود دارند و ازآن غافل نیستند.
یکی از نشریات روستایی استان که باید آن را پیشتاز عرصه نشریات روستایی استان دانست نشریه «ناور» روستای محمد آباد است. روستای محمد آباد در دهه ۴۰ شمسی دارای نشریه ای دست نویس به نام «ندای ده» بود که به همت دهیار وقت روستا و جمعی از روستائیان خوش ذوق آن زمان منتشر می شد. هم اکنون نیز محمدآباد دارای نشریه ای به نام ناور است که تحت نظارت کانون های مساجد استان به چاپ می رسد و تاکنون ۵۷ شماره از آن به چاپ رسیده است و شاید بتوان گفت بار فرهنگی روستا را به دوش می کشد.
اطلاع رسانی به جامعه روستایی اصلی ترین هدف نشریه ناور است
سردبیر نشریه ناور در روستای محمد آباد درباره اهداف انتشار این نشریه در گفتگو به خبرنگار مهر می گوید: از جمله اهداف اصلی نشریه اطلاع رسانی و آگاهی بخشی، درج و پوشش اخبار و اتفاقات روستا، بیان مشکلات و دغدغه اهالی روستا و تلاش برای حل مشکلات، جمع آوری پیشینه تاریخ روستا،  بررسی مسائل روز جامعه  مرتبط با روستا و جمع آوری آداب و رسوم و اصطلاحات قدیمی است.
 اهداف اصلی نشریه روستایی اطلاع رسانی و آگاهی بخشی و بیان مشکلات و دغدغه اهالی روستا و تلاش برای حل مشکلات، جمع آوری پیشینه تاریخ روستا و  آداب و رسوم و اصطلاحات قدیمی است.
 علی خورشیدکلایی، اصلی ترین مشکلات انتشار یک نشریه مستمر در روستا را نبود افراد حرفه ای در زمینه انتشار و نوشتن مطلب، کمبود منابع مالی در جهت انتشار نشریه و بالا بودن هزینه های چاپ و نشر و مانع تراشی برخی افراد درروستاها جهت انجام کارهای فرهنگی عنوان می کند.
نشریه دهکده نیز یکی دیگر از نشریات موفق روستایی استان گلستان است که محصولی از خانه جوان فرید روستای کفشگیری است. نشریه دهکده از سال ۸۱ با هدف ارتقاء روستای کفشگیری در همه ابعاد افزایش آگاهی های روستاییان در حوزه مختلف  بهداشتی، کشاورزی، زیست محیطی و معرفی وتقویت فرهنگ بومی محلی منتشر می شود.
دهکده که نگاه جدی به حوزه تاریخ روستایی بلوک سدن رستاق روستاهای حد فاصل گرگان و کردکوی دارد، مکتوب کردن تاریخ شفاهی و آداب و رسوم، معرفی توانمندی های روستاهای منطقه و انتشار اخبار حوزه های مختلف روستایی در این نشریه دیده می شود.
نشریه ای که پس از گدشت ۱۱ سال همچنان بر تارک نشریات روستایی استان می درخشد و از سال ۸۱ که اولین شماره دهکده منتشر شده که تا کنون بیش از ۳۴ شماره  از این نشریه منتشر شده است و بیش از یکصد نفر از روستاییان و تحصیل کرده های روستای کفشگیری و منطقه با نشریه همکاری داشته اند.
بیشترین بار مالی چاپ نشریات روستایی بر عهده مردم است
سردبیر نشریه دهکده در خصوص چاپ نشریه به خبرنگار مهر می گوید: در این نشریه سرفصل هایی در زمینه های بهداشت و کشاورزی، فرهنگی و اجتماعی وجود دارد و همچنین علمی برخورد کردن در موضوعات روستایی و ساده بیان کردن از جمله رویکردهای این نشریه است.
امید کابلی مهمترین مشکلات چاپ نشریه در روستاها را مشکلات مالی عنوان می کند و می گوید: به دلیل این که نهادهای رسمی در روستاها از بودجه کمی برخوردارند و مشکلات عمرانی واقتصادی در روستاها زیاد است نمی توان انتظار کمک همه جانبه از این نهادها را داشت و به همین دلیل بار مالی چاپ نشریات در روستاها به دوش NGO ها و مردم است.
وی می افزاید: حساسیت کار نوشتاری در روستاها بالا است و باید جوانب کار مطالبی که نوشته می شود سنجیده شود تا موجب بروز اختلاف در روستاها نشود.
حساسیت کار نوشتاری در روستاها بالا است و باید جوانب کار مطالبی که نوشته می شود سنجیده شود تا موجب بروز اختلاف در روستاها نشود.
سردبیر این نشریه مهم ترین اهداف  کانون فرید را در بخش نشریه  افزایش گستره توزیع جغرافیایی نشریه در حوزه روستایی و بازگشت به روال انتشار منظم نشریه عنوان می کند. کاری  که مطمنا به لحاظ تامین منابع کار سختی برای کانون است.
کابلی می افزاید: شاید یکی از نقاطی که  هنوز نیازمند معرفی  بیشتر است حوزه گردشگری روستایی و اکوتوریسم است که علیرغم فعالیت های موثر و قابل توجه توسط دستگاه های مرتبط در چند سال اخیر، از نظر پرداخت رسانه ای نیازمند توجه است و تلاش ما این است که با توجه به انتشار دو ویژه نامه روستایی استان گلستان در جشنواره بین المللی اقوام سال های ۹۳ و ۹۲ توسط کانون فرید و تجارب حضور در نمایشگاه ها و همچنین  اجرای برنامه های مرتبط با گردشگری و بازخورد فعالیت ها، ویژه نامه گردشگری روستایی را با معرفی کاربردی جاذبه های روستایی استان منتشر کنیم.
وی ادامه می دهد: مهم ترین دغدغه ما در نهایت این است که وضعیت روستاییان در همه زمینه ها ارتقاء پیدا کند و روستاییان درروستاها بمانند.
کمبود منابع مالی مانع انتشار منظم نشریه است
نصرآباد از جمله روستاهای فعال و پیشگام در عرصه فرهنگی در شرق گرگان است و یکی از فعالیت های توسعه ای در این روستا تشکیل اتاق فکر نخبگان روستا و انتشار نشریه ای در خصوص توانمندی ها و مشکلات روستا است.
سردبیر نشریه پاپولو درباره چاپ این نشریه در نصرآباد می گوید: نشریه پاپلو از تیر ماه ۹۰ فعالیت خود را در این روستا آغاز کرد و تا کنون ۶ شماره از آن به چاپ رسیده است  این نشریه توانست در جشنواره فرهنگی نشریات جوان سازمان تبلیغات اسلامی در بین ۱۳۵ نشریه رتبه اول را کسب کند.
پاپلو تبدیل به موسسه فرهنگی می شود
«کمبود هزینه های مالی و تامین نشدن هزینه های چاپ موجب شده است که نشریه پاپلو انتشار منظم نداشته باشد» این ها سخنانی است که «خدیجه نظری» سردبیر نشریه پاپلو به عنوان مشکلات اصلی چاپ نشریه بیان می کند و می افزاید: بچه های نشریه پاپلو به دنبال این هستند تا پاپلو را به یک موسسه فرهنگی در روستا تبدیل کنند و در حال حاضر در تدارک این اقدام هستند.
نظری می افزاید: برگزاری چندین جشنواره در روستا از جمله دو دوره جشنواره بازی های بومی و محلی، یک دوره جشنواره آش گزنه به مناسبت چهارشنبه سوری و نمایشگاه علمدار در ماه محرم از جمله برنامه ها و فعالیت های اعضای نشریه پاپلوی روستای نصر آباد است.
مشخص کردن تاریخچه نشریات روستایی کاری بسیار سخت است چرا که مستندات لازم در این زمینه وجود ندارد.
مدیر مرکز دانشنامه گلستان و پژوهشگر تاریخ نیز در خصوص نشریات روستایی می گوید: مشخص کردن  تاریخچه نشریات روستایی کاری بسیار سخت است چرا که مستندات لازم در این زمینه وجود ندارد اما با توجه به تاسیس مدارس و تحصیل افراد روستایی می توان گفت نخستین نشریات روستایی متعلق به تحولات بعد از دهه ۴۰ است.
رحمت ا... رجایی می افزاید: اولین نشریه در استان گلستان در سال ۱۳۱۴ در دوره رضا شاه با عنوان قابوس نامه و توسط محمد علی عبهری منتشر شد و از سال ۷۶ نیز به دنبال تحولات در فضای فرهنگی و سیاسی کشور و به دنبال استان شدن گلستان موج جدیدی از انتشار نشریات در استان گلستان شکل گرفت.
وی ادامه می دهد: نشریات را بر اساس مخاطب می توان به ۲ بخش جامعه شهری و روستایی تقسیم کرد. غیر از مطبوعاتی که توسط دولت و ارگان های دولتی منتشر می شوند نشریاتی در سطح روستاها و توسط فعالان فرهنگی آن منتشر می شود که در سطح شهرستان گرگان می توان به نشریاتی چون «دهکده» خانه جوان فرید کفشگیری، «ناور» روستای محمدآباد، «اسپهبد» روستای اسپو محله و «پاپلو» روستای نصرآباد اشاره کرد.
بار فرهنگی روستاها بر دوش نشریات روستایی است
رجایی در ادامه درباره ویژگی های نشریات روستایی بیان می کند: از جمله ویژگی های این نشریات بدون مجوز بودن آن ها، استفاده از تیم غیر حرفه ای و مقطعی بودن آن ها و عدم حمایت مالی منظم از آنان است.
این پژوهشگر تاریخ درباره اهمیت و فایده نشریات محلی می گوید: عواملی همچون حفظ هویت تاریخ روستا، حفظ فرهنگ زبان، کمک مشورتی به نهادهای روستایی همچون شورای اسلامی، دهیاری و مساجد و غیره و نظم دادن به فعالیت های فرهنگی از جمله فواید نشریات روستایی است.
چاپ نشریات روستایی در جهت اعتلای فرهنگ روستا، حفظ سنت ها و انتقال به آیندگان همچنان باید در برنامه های فعالین فرهنگی روستا و همچنین مدیران فرهنگی استان باشد چرا که تاثیر این نشریات و فعالیت هایی از این دست بر ارتقاء سطح فرهنگ و آموزش و بسیاری از جنبه های زندگی روستائیان قابل مشاهده است.
هرچند این نشریات مشکلاتی نیز دارند که باید برای آن توسط مدیران فرهنگی استان چاره اندیشی صورت گیرد اما فعالیت ها در روستاها هر چند اندک درحال انجام است و هنوز دین روستاهای استان درنشریات استانی ادا نشده است. باید هرنشریه استانی فضایی برای روستاهای استان و معرفی آن ها و مشکلاتشان داشته باشند، متاسفانه اگر هم کاری شده است مقطعی بوده است و۵۴ درصد جمعیت روستاهای استان نیازمند توجه بیشتری خصوصا در نشریات هستند.
خبرنگار: زهرا خورشیدکلایی 

http://pnu-club.com/imported/2015/02/30.gif