Borna66
07-05-2009, 01:26 PM
نفخ دام چیست؟
نفخ یک ناهنجاری در نتیجه انباشتگی گاز در دو قسمت ابتدایی معده نشخوار کنندگان (شکمبه و نگاری) میباشد, تولید گاز(ابتدا دی اکسید کربن و متان) نتایج طبیعی مراحل تخمیری میباشد.
گاز حاصل از طریق آروغ زدن حیوان خارج میشود اما اگر به دلایلی دام قادر نباشد گاز اضافی را خارج کند فشار گاز در شکمبه بالا رفته و بر دیافراگم فشار وارد شده و مانع از تنفس حیوان میشود و در این حالت نفخ ایجاد میشود.
در بیشتر موارد نفخ کفی میباشد, بطوریکه مواد کف آلود در سطح بالایی مواد موجود در شکمبه قرار گرفته و مانع از آروغ زدن طبیعی حیوان میشود.
بطور معمول نفخ به مدت 15 دقیقه بعد از جویدن حیوان در مرتع اتفاق می افتد.
علاﺋم بالینی:
حیوانی که دچار نفخ میشود تمایلی به خوردن غذا ندارد. دام احساس ناراحتی میکند و در حالت شدیدتر شکمبه دام مانند بادکنک متورم و متسح میشود. همچنین تکرر ادرار و مدفوع نعره زدن و تلو تلو خوردن در دام مبتلا دیده میشود و در صورت عدم درمان مرگ بر اثر تنگی نفس و نارسایی قلبی اتفاق می افتد.
در چه زمانی نفخ صورت میگیرد؟
نفخ بر اثر خوردن علوفه هایی با فیبر پایین و پروتین بالا در چراگاههای واجد گیاهان تازه در دام اتفاق می افتد. نفخ در چراگاههای واجد یونجه, شبدر سفید و شبدرسبز بیشتر دیده میشود تا در چراگاههایی شامل شبدر سر برگ.
نفخ در گاو و گوسفند در بیشتر موارد زمانی بروز میکند که اولین بار دام از گیاهان لگومینه تغذیه میکند.در مواقعی که غذای دام حداقل دارای 50 ٪ علوفه خشبی با فیبر بالا باشند نفخ اتفاق میافتد.
نفخ بطور معمول در مواقعی که دام گرسنه میباشد, به دنبال یک پرخوری یا جویدن در مراتع سبز با علوفه تازه اتفاق میافتد.
شبنم یا بارش باران در مزرعه نیز احتمال ایجاد نفخ در دام را افزایش میدهد. در دورهایی از بهار که گیاهان دارای رشد سریع میباشند یا در تابستان و پس از وقوع بارندگی احتمال وقوع نفخ افزایش مییابد.
بنابراین نفخ در اکثر موارد زیر اتفاق میافتد:
1.وقتی که دام برای اولین بار در فصل بهار وارد چراگاه میشود.
2.وقتی که دام از یک چراگاه فقیر وارد چراگاه غنی از علوفه تهزه میشود.
3.در تابستان بعد از خشکسالی و به دنبال یک ریزش باران و رشد سریع گیاهان.
چطور باید وقوع نفخ را کاهش داد؟
آغاز چرا در بهار در مواقعی که دارای علوفه یا علوفه و گندم( حداقل 50٪ علوفه) مخلوط باشد در این حالت حیوان فرصت برای سازگاری با چراگاه را خواهد داشت.
باید اطمینان داشت که دام در بهار برای اولین بار وارد چراگاه میشود سیر باشد, در این صورت از علوفه سبز کمتر استفاده کرده و به دام فرصت سازگاری با علوفه تازه را در مرتع داد, و مانع از چریدن دام در زمانی که علوفه مرطوب( شبنم یا باران ) وجود دارد شد.
دام را به تدریج وارد مرتع دارای علوفه سبزکنید. برای مثال در روز اول گاوها را در مرتع به مدت یک ساعت رها و به تدریج زمان جویدن را به 4 ساعت در روز سوم و به تدریج به طول روزهای چهارم و پنجم افزایش دهید.
اطمینان داشته باشید که فیبر لازم در جیره دام در طول دوره چرای اولیه وجود دارد و دام در حال چرا را با کمی علوفه خشک و سیلوی ذرت تغذیه کنید.
دامها را از بابت نفخ هر دو ساعت یک بار چک کنید. وقتیکه گاو و گوسفند در حال گردش در چراگاه میباشند و به سرعت به طرف مراتع جدید و علوفه تازه حرکت میکنند, اطمینان داشته باشید که دامها گرسنه نیستند.
دامهایی که با غذای تکمیلی تغذیه میشوند مستعد نفخ میباشند. برای مثال در یک گاو شیری که 50٪ از تغذیه خود را از راه چرا در مرتع تٲمین میکند احتمال بروز نفخ کمتر است از گوساله های گوشتی و گوسفندی که 100٪ از غذای ویژه تغذیه میکنند.
در جایی که نفخ یک مشکل عمده به حساب می آید توصیه به کاشتن شبدر میشود زیرا کمتر ایجاد نفخ میکند.
استفاده از پل اگزالن در زمانهایی که نفخ اتفاق می افتد توصیه میشود که در مکمل های غذایی ( پرمیکس ) و آب آشامیدنی مخلوط میشوند. اثرات این محلول بستگی به مصرف روزانه آن دارد, بنابرین میکس کردن آن با یک غذای روزانه موثرتر از استفاده از بلوک ها در محیط مرتع یا چراگاه میباشد.
برخی از دامها دچار نفخ مزمن میباشند و اگر بطور دائمی دام نفخ را نشان دهد باید آن را از محل چرا خارج کرد.
در هنگام وقوع نفخ چه کارهایی باید انجام داد؟
وقتی نفخ در گله مشاهده شد باید سریع تمام دامها را از چراگاه انتقال داده و با علوفه خشک آنها را تغذیه کرد. این عمل مشکلات نفخ را در دامها کاهش میدهد.
دام مبتلا را مجبور به راه رفتن کنید. مرگ میتواند متعاقب یک ساعت بعد از ایجاد نفخ بروز نماید بنابرین لازم است به یک درمان فوری توجه شود. دستورالعملها از طرف دامپزشکان محلی بیان میشود.
برگرفته از نشریه کشت و صنعت
دکتر محمود رحیمی
نفخ یک ناهنجاری در نتیجه انباشتگی گاز در دو قسمت ابتدایی معده نشخوار کنندگان (شکمبه و نگاری) میباشد, تولید گاز(ابتدا دی اکسید کربن و متان) نتایج طبیعی مراحل تخمیری میباشد.
گاز حاصل از طریق آروغ زدن حیوان خارج میشود اما اگر به دلایلی دام قادر نباشد گاز اضافی را خارج کند فشار گاز در شکمبه بالا رفته و بر دیافراگم فشار وارد شده و مانع از تنفس حیوان میشود و در این حالت نفخ ایجاد میشود.
در بیشتر موارد نفخ کفی میباشد, بطوریکه مواد کف آلود در سطح بالایی مواد موجود در شکمبه قرار گرفته و مانع از آروغ زدن طبیعی حیوان میشود.
بطور معمول نفخ به مدت 15 دقیقه بعد از جویدن حیوان در مرتع اتفاق می افتد.
علاﺋم بالینی:
حیوانی که دچار نفخ میشود تمایلی به خوردن غذا ندارد. دام احساس ناراحتی میکند و در حالت شدیدتر شکمبه دام مانند بادکنک متورم و متسح میشود. همچنین تکرر ادرار و مدفوع نعره زدن و تلو تلو خوردن در دام مبتلا دیده میشود و در صورت عدم درمان مرگ بر اثر تنگی نفس و نارسایی قلبی اتفاق می افتد.
در چه زمانی نفخ صورت میگیرد؟
نفخ بر اثر خوردن علوفه هایی با فیبر پایین و پروتین بالا در چراگاههای واجد گیاهان تازه در دام اتفاق می افتد. نفخ در چراگاههای واجد یونجه, شبدر سفید و شبدرسبز بیشتر دیده میشود تا در چراگاههایی شامل شبدر سر برگ.
نفخ در گاو و گوسفند در بیشتر موارد زمانی بروز میکند که اولین بار دام از گیاهان لگومینه تغذیه میکند.در مواقعی که غذای دام حداقل دارای 50 ٪ علوفه خشبی با فیبر بالا باشند نفخ اتفاق میافتد.
نفخ بطور معمول در مواقعی که دام گرسنه میباشد, به دنبال یک پرخوری یا جویدن در مراتع سبز با علوفه تازه اتفاق میافتد.
شبنم یا بارش باران در مزرعه نیز احتمال ایجاد نفخ در دام را افزایش میدهد. در دورهایی از بهار که گیاهان دارای رشد سریع میباشند یا در تابستان و پس از وقوع بارندگی احتمال وقوع نفخ افزایش مییابد.
بنابراین نفخ در اکثر موارد زیر اتفاق میافتد:
1.وقتی که دام برای اولین بار در فصل بهار وارد چراگاه میشود.
2.وقتی که دام از یک چراگاه فقیر وارد چراگاه غنی از علوفه تهزه میشود.
3.در تابستان بعد از خشکسالی و به دنبال یک ریزش باران و رشد سریع گیاهان.
چطور باید وقوع نفخ را کاهش داد؟
آغاز چرا در بهار در مواقعی که دارای علوفه یا علوفه و گندم( حداقل 50٪ علوفه) مخلوط باشد در این حالت حیوان فرصت برای سازگاری با چراگاه را خواهد داشت.
باید اطمینان داشت که دام در بهار برای اولین بار وارد چراگاه میشود سیر باشد, در این صورت از علوفه سبز کمتر استفاده کرده و به دام فرصت سازگاری با علوفه تازه را در مرتع داد, و مانع از چریدن دام در زمانی که علوفه مرطوب( شبنم یا باران ) وجود دارد شد.
دام را به تدریج وارد مرتع دارای علوفه سبزکنید. برای مثال در روز اول گاوها را در مرتع به مدت یک ساعت رها و به تدریج زمان جویدن را به 4 ساعت در روز سوم و به تدریج به طول روزهای چهارم و پنجم افزایش دهید.
اطمینان داشته باشید که فیبر لازم در جیره دام در طول دوره چرای اولیه وجود دارد و دام در حال چرا را با کمی علوفه خشک و سیلوی ذرت تغذیه کنید.
دامها را از بابت نفخ هر دو ساعت یک بار چک کنید. وقتیکه گاو و گوسفند در حال گردش در چراگاه میباشند و به سرعت به طرف مراتع جدید و علوفه تازه حرکت میکنند, اطمینان داشته باشید که دامها گرسنه نیستند.
دامهایی که با غذای تکمیلی تغذیه میشوند مستعد نفخ میباشند. برای مثال در یک گاو شیری که 50٪ از تغذیه خود را از راه چرا در مرتع تٲمین میکند احتمال بروز نفخ کمتر است از گوساله های گوشتی و گوسفندی که 100٪ از غذای ویژه تغذیه میکنند.
در جایی که نفخ یک مشکل عمده به حساب می آید توصیه به کاشتن شبدر میشود زیرا کمتر ایجاد نفخ میکند.
استفاده از پل اگزالن در زمانهایی که نفخ اتفاق می افتد توصیه میشود که در مکمل های غذایی ( پرمیکس ) و آب آشامیدنی مخلوط میشوند. اثرات این محلول بستگی به مصرف روزانه آن دارد, بنابرین میکس کردن آن با یک غذای روزانه موثرتر از استفاده از بلوک ها در محیط مرتع یا چراگاه میباشد.
برخی از دامها دچار نفخ مزمن میباشند و اگر بطور دائمی دام نفخ را نشان دهد باید آن را از محل چرا خارج کرد.
در هنگام وقوع نفخ چه کارهایی باید انجام داد؟
وقتی نفخ در گله مشاهده شد باید سریع تمام دامها را از چراگاه انتقال داده و با علوفه خشک آنها را تغذیه کرد. این عمل مشکلات نفخ را در دامها کاهش میدهد.
دام مبتلا را مجبور به راه رفتن کنید. مرگ میتواند متعاقب یک ساعت بعد از ایجاد نفخ بروز نماید بنابرین لازم است به یک درمان فوری توجه شود. دستورالعملها از طرف دامپزشکان محلی بیان میشود.
برگرفته از نشریه کشت و صنعت
دکتر محمود رحیمی